Autorami opracowania są Członkowie Zwyczajni i Honorowi Koła Naukowego „Economy&Society" działającego przy Wydziale Nauk Ekonomicznych w Ostrowi Mazowieckiej Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku.
Rynek ubezpieczeń to jeden z segmentów rynku finansowego. Jest on ściśle związany z pozostałymi ogniwami systemu finansowego. Opracowanie to dotyczy ubezpieczeń gospodarczych i społecznych. Te pierwsze to głównie instrumenty fakultatywne, drugie - obligatoryjne. Czytelnik z książki tej dowie się o:
- instytucjach oferujących ubezpieczenia gospodarcze, o ich rodzajach, kondycji, udziale w rynku itp.,
- produktach ubezpieczeniowych oferowanych przez zakłady ubezpieczeń,
- kanałach dystrybucji ubezpieczeń,
- zarządzaniu ryzykiem ubezpieczeniowym,
- nadzorze nad rynkiem ubezpieczeniowym,
- pozostałych instytucjach obecnych na rynku ubezpieczeniowym,
- ZUS i KRUS - instytucjach rynku ubezpieczeń społecznych,
- sytuacji demograficznej Polski.
„W ostatnich latach rynek ubezpieczeniowy zaliczał się do jednych z najbardziej dynamicznie rozwijających się sektorów usług finansowych w Polsce. Ubezpieczenie dzięki mechanizmowi stabilizującemu sytuację finansową ubezpieczonych jest jedną z najczęściej stosowanych metod zarządzania ryzykiem zarówno przez osoby fizyczne, jak i przedsiębiorstwa."
Prof. UEK dr hab. Stanisław Wanat
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Katedra Statystyki
Wstęp 9
Część 1
Ubezpieczenia gospodarcze
Rozdział 1
Istota i funkcje ubezpieczeń gospodarczych – Andrzej Grzebieniak 13
Rozdział 2
Podstawy prawne ubezpieczeń gospodarczych – Andrzej Grzebieniak 21
Rozdział 3
Dział I – ubezpieczenia na życie 45
3.1. Charakterystyka zakładów działających w ramach Działu I – Anna Jędrzychowska 45
3.2. Analiza finansowa działalności zakładów ubezpieczeń z Działu I – Paweł Jamróz 56
3.3. Analiza ubezpieczeń życiowych – Kinga Stęplewska 63
3.3.1. Rodzaje i charakterystyka ubezpieczeń życiowych 63
3.3.2. Rozwój rynku ubezpieczeń na życie 75
Rozdział 4
Dział II – pozostałe ubezpieczenia osobowe i majątkowe 77
4.1. Charakterystyka zakładów działających w ramach Działu II – Anna Jędrzychowska 77
4.2. Analiza finansowa działalności zakładów ubezpieczeń z Działu II – Paweł Jamróz 88
4.3. Analiza pozostałych ubezpieczeń osobowych i majątkowych – Kinga Stęplewska 95
4.3.1. Rodzaje i charakterystyka pozostałych ubezpieczeń osobowych i majątkowych 95
4.3.1.1. Ubezpieczenia wypadku i choroby 96
4.3.1.2. Ubezpieczenia casco 98
4.3.1.3. Ubezpieczenia cargo 102
4.3.1.4. Ubezpieczenia mienia od ognia i innych zdarzeń losowych 103
4.3.1.5. Ubezpieczenia OC 108
4.3.1.6. Ubezpieczenia finansowe 117
4.3.1.7. Ubezpieczenia ochrony prawnej (grupa 17) 121
4.3.1.8. Ubezpieczenia świadczenia pomocy na korzyść osób, które popadły w trudności w czasie podróży lub podczas nieobecności w miejscu zamieszkania (Grupa 18 121
4.3.2. Rozwój rynku pozostałych ubezpieczeń osobowych i majątkowych 122
Rozdział 5
Kanały dystrybucji ubezpieczeń – Justyna Witkowska 127
5.1. Kanały pośrednie 129
5.2. Inni pośrednicy instytucjonalni 135
5.3. Kanały bezpośrednie 136
Rozdział 6
Zarządzanie ryzykiem w zakładach ubezpieczeń – Ewa Poprawska 143
6.1. Ryzyko w działalności zakładu ubezpieczeń 143
6.1.1. Pojęcie ryzyka 143
6.1.2. Źródła i czynniki ryzyka 144
6.1.3. Rodzaje ryzyka w zakładzie ubezpieczeń 147
6.2. Proces zarządzania ryzykiem ubezpieczyciela 153
6.2.1. Proces zarządzania ryzykiem – pojęcie, cele 153
6.2.2. Etapy procesu zarządzania ryzykiem 155
6.2.2.1. Identyfikacja ryzyka ubezpieczyciela 157
6.2.2.2. Ocena ryzyka 160
6.2.2.3. Metody podjęcia ryzyka 160
6.3. Zarządzanie ryzykiem ubezpieczeniowym 161
6.3.1. Rodzaje umów reasekuracyjnych 169
6.3.2. Reasekuracja finansowa 174
6.3.3. Przegląd ubezpieczeniowych instrumentów finansowych 178
6.3.3.1. Obligacje 178
6.3.3.2. Opcje (ILW – insurance linked warranties) 179
6.3.3.3. Contingentcapital 180
6.3.3.4. Swapy katastrofowe 180
6.4. Zarządzanie ryzykiem kredytowym 181
6.5. Zarządzanie ryzykiem rynkowym 183
6.6. Zarządzanie ryzykiem operacyjnym 186
6.7. Przestępczość ubezpieczeniowa 190
Rozdział 7
Nadzór nad rynkiem ubezpieczeń – Komisja Nadzoru Finansowego – Dorota Ostrowska 199
7.1. Podstawy prawne działania KNF 199
7.2. Międzynarodowa współpraca KNF 200
7.3. Skład, zadania i departamenty KNF 201
7.4. Kary nałożone przez KNF na rynku ubezpieczeniowym 207
Rozdział 8
Pozostałe instytucje na rynku ubezpieczeniowym – Anna Jędrzychowska 213
8.1. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny 213
8.2. Rzecznik Ubezpieczonych 217
8.3. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów 224
8.4. Polska Izba Ubezpieczeń 232
Część 2
Ubezpieczenia społeczne
Rozdział 9
Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Beata Tarnowska 239
9.1. Wprowadzenie do tematyki ubezpieczeń społecznych 239
9.2. Podstawy prawne działania 242
9.3. Nadzór nad ZUS 247
9.4. Struktura organizacyjna 248
9.5. Ubezpieczenia i świadczenia 254
9.6. Sytuacja finansowa 259
Rozdział 10
Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego – Małgorzata Rutkowska-Podołowska 267
10.1. Podstawy prawne działania 267
10.2. Nadzór nad KRUS 273
10.3. Struktura organizacyjna 274
10.4. Ubezpieczenia i świadczenia 276
10.5. Sytuacja finansowa 282
Rozdział 11
Sytuacja demograficzna – Magdalena Swacha-Lech 291
11.1. Dalsze trwanie życia 291
11.2. Liczba i determinanty urodzeń 300
11.3. Zjawisko starzenia się społeczeństwa 308
11.4. Prognoza sytuacji demograficznej Polski do 2050 r. 314
O Autorach 325