Traktat o Unii Europejskiej. Komentarz / Aleksander Cieśliński, Agnieszka Grzelak, Robert Grzeszczak, Dagmara Kornobis-Romanowska, Sylwia Majkowska-Szulc, Andrzej Wróbel

Komentarz do Traktatu o Unii Europejskiej to opracowanie, w którym zawarto szczegółowe wyjaśnienia treści i znaczenia kolejnych postanowień TUE – artykuł po artykule, przez pryzmat sposobu ich interpretacji i stosowania w praktyce. Jest to dzieło kompleksowe, w którym w niezbędnym zakresie przedstawiono także odniesienia TUE do innych postanowień prawa Unii, w tym zwłaszcza do prawa pierwotnego (Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Karty praw podstawowych oraz do zasad ogólnych) oraz do prawa wtórnego.

Komentarz ma ustaloną strukturę i zawiera wyodrębniony dla każdego przepisu wykaz bibliografii, tekst artykułu, oraz uporządkowany komentarz merytoryczny, z odwołaniem do kluczowego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, sądów krajowych oraz do opinii doktryny prawa Unii. Jego przedmiotem jest Traktat o Unii Europejskiej w obowiązującej wersji Traktatu z Lizbony, przy czym w strukturze komentarza uwzględniono także ewolucję każdego komentowanego przepisu, jak i perspektywy, w których Autorzy odnoszą się do wybranych reform, tendencji czy problemów szczegółowych. W ten sposób Komentarz odzwierciedla dynamiczny charakter prawa Unii, a także wykazuje proces zmian i kierunek rozwoju integracji dla państw członkowskich Unii.

Komentarz to dzieło zbiorowe. Redaktorzy i Autorzy to uznani naukowcy i praktycy, z bogatym doświadczeniem w pracy naukowej i eksperckiej w zakresie prawa Unii.  Komentarz przeznaczony jest dla praktyków prawa – sędziów, adwokatów, notariuszy, radców prawnych, a także pracowników administracji rządowej i samorządowej. Adresowany jest również do pracowników naukowych wydziałów prawa, administracji, nauk politycznych, stosunków międzynarodowych, dyplomacji i bezpieczeństwa. Będzie też cennym źródłem wiedzy dla studentów i doktorantów.

Wykaz skrótów  | str. 9

Wstęp  | str. 19

Traktat o Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana)  | str. 21

 [Preambuła]  | str. 21

Tytuł I

Postanowienia wspólne  | str. 45

 Artykuł 1. [Ustanowienie Unii Europejskiej]  | str. 45

 Artykuł 2. [Wartości na jakich opiera się Unia]  | str. 65

 Artykuł 3. [Cele Unii. Przestrzeń wolności. Rynek wewnętrzny]  | str. 92

 Artykuł 4. [Relacje między Unią i Państwami Członkowskimi]  | str. 111

 Artykuł 5. [Granice kompetencji Unii]  | str. 128

 Artykuł 6. [Ochrona praw podstawowych w porządku prawnym UE]  | str. 154

 Artykuł 7. [Stwierdzenie przez Radę ryzyka poważnego naruszenia przez Państwo Członkowskie wartości Unii]  | str. 170

 Artykuł 8. [Przestrzeń dobrobytu i dobrego sąsiedztwa]  | str. 195

Tytuł II

Postanowienia o zasadach demokratycznych  | str. 202

 Artykuł 9. [Zasada równości obywateli. Obywatelstwo Unii]  | str. 202

 Artykuł 10. [Realizacja zasady demokracji przedstawicielskiej]  | str. 213

 Artykuł 11. [Udział czynnika społecznego]  | str. 225

 Artykuł 12. [Rola parlamentów narodowych]  | str. 236

Tytuł III

Postanowienia o instytucjach  | str. 248

 Artykuł 13. [Ramy instytucjonalne Unii]  | str. 248

 Artykuł 14. [Funkcje, skład, organizacja Parlamentu Europejskiego]  | str. 256

 Artykuł 15. [Rada Europejska]  | str. 267

 Artykuł 16. [Funkcje, skład, organizacja Rady Unii Europejskiej]  | str. 279

 Artykuł 17. [Funkcje, skład, organizacja Komisji]  | str. 296

 Artykuł 18. [Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa]  | str. 316

 Artykuł 19. [Funkcje, skład, organizacja Trybunału Sprawiedliwości]  | str. 328

Tytuł IV

Postanowienia o wzmocnionej współpracy  | str. 351

 Artykuł 20. [Wzmocniona współpraca]  | str. 351

Tytuł V

Postanowienia ogólne o działaniach zewnętrznych Unii i postanowienia szczególne dotyczące wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa  | str. 377

Rozdział 1

Postanowienia ogólne o działaniach zewnętrznych Unii  | str. 377

 Artykuł 21. [Zasady działań zewnętrznych]  | str. 377

 Artykuł 22. [Strategiczne cele i interesy Unii]  | str. 386

Rozdział 2

Postanowienia szczególne dotyczące wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa  | str. 393

Sekcja 1
Postanowienia wspólne  | str. 393

 Artykuł 23. [Działania w sprawach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa]  | str. 393

 Artykuł 24. [Kompetencje Unii w sprawach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa]  | str. 398

 Artykuł 25. [Środki wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa]  | str. 414

 Artykuł 26. [Zadania poszczególnych organów]  | str. 420

 Artykuł 27. [Zadania wysokiego przedstawiciela]  | str. 428

 Artykuł 28. [Działania operacyjne Unii]  | str. 438

 Artykuł 29. [Decyzje Rady. Zgodność polityk krajowych ze stanowiskiem Unii]  | str. 445

 Artykuł 30. [Pytania do Rady. Nadzwyczajne posiedzenia Rady]  | str. 451

 Artykuł 31. [Tryb podejmowania decyzji]  | str. 458

 Artykuł 32. [Uzgadnianie wspólnego podejścia]  | str. 469

 Artykuł 33. [Specjalny przedstawiciel]  | str. 475

 Artykuł 34. [Koordynacja działań Państw Członkowskich]  | str. 481

 Artykuł 35. [Współpraca misji dyplomatycznych i konsularnych]  | str. 490

 Artykuł 36. [Konsultacje z Parlamentem Europejskim]  | str. 497

 Artykuł 37. [Prawo zawierania umów]  | str. 506

 Artykuł 38. [Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa]  | str. 517

 Artykuł 39. [Ochrona osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych]  | str. 524

 Artykuł 40. [Nienaruszalność niektórych uprawnień]  | str. 533

 Artykuł 41. [Wydatki]  | str. 542

Sekcja 2
Postanowienia dotyczące wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony  | str. 552

 Artykuł 42. [Wspólna polityka bezpieczeństwa i obrony]  | str. 552

 Artykuł 43. [Misje utrzymania pokoju, zapobiegania konfliktom i wzmacniania międzynarodowego bezpieczeństwa]  | str. 564

 Artykuł 44. [Powierzenie przeprowadzenia misji grupie Państw Członkowskich]  | str. 572

 Artykuł 45. [Zadania Europejskiej Agencji Obrony]  | str. 577

 Artykuł 46. [Stała współpraca strukturalna]  | str. 589

Tytuł VI

Postanowienia końcowe  | str. 598

 Artykuł 47. [Osobowość prawna Unii]  | str. 598

 Artykuł 48. [Procedury zmian Traktatów]  | str. 613

 Artykuł 49. [Wniosek o członkostwo w Unii]  | str. 633

 Artykuł 50. [Procedura występowania z Unii]  | str. 648

 Artykuł 51. [Integralność załączników i protokołów]  | str. 663

 Artykuł 52. [Terytorialny zakres stosowania]  | str. 672

 Artykuł 53. [Czas trwania Traktatu]  | str. 690

 Artykuł 54. [Ratyfikacja i wejście w życie Traktatu]  | str. 697

 Artykuł 55. [Wersje językowe]  | str. 702

Tabela ekwiwalencyjna (wersja skonsolidowana)  | str. 717

Autorzy  | str. 723