Stosowanie nietypowych form zatrudnienia z naruszeniem prawa pracy i prawa ubezpieczeń społecznych – diagnoza oraz perspekty / Tomasz Duraj

Monografia stanowi podsumowanie jubileuszowej V Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej z cyklu „Nietypowe stosunki zatrudnienia” zorganizowanej na Wydziale Prawa UŁ z inicjatywy prof. UŁ dra hab. Tomasza Duraja w dniach 1–2 grudnia 2022 r. przez Centrum Naukowe Nietypowych Stosunków Zatrudnienia oraz Studenckie Forum Naukowe Nietypowych Stosunków Zatrudnienia WPiA UŁ, a także Okręgowy Inspektorat Pracy w Łodzi.

Dynamiczny rozwój nietypowych form zatrudnienia prowadzi do prekaryzacji rynku pracy, generując niepewność i brak stabilności zatrudnienia wykonawców pracy zarobkowej. Skutkuje to znacznym obniżeniem standardów w zakresie: ochrony życia i zdrowia, ochrony wynagrodzenia za pracę, ochrony godności i dóbr osobistych czy ochrony przed dyskryminacją i nierównym traktowaniem. Mając na uwadze tę sytuację, a także uwzględniając fakt, że bardzo często nietypowe formy zatrudnienia wykorzystywane są z naruszeniem obowiązujących przepisów prawa pracy i prawa ubezpieczeń społecznych, autorzy publikacji zastanawiają się nad przyczynami tego stanu rzeczy. Celem monografii jest próba sformułowania konstruktywnych wniosków de lege ferenda, które pozwolą na skuteczną egzekucję przepisów prawa pracy i prawa ubezpieczeń społecznych. Istnieje bowiem pilna potrzeba podjęcia przez polskiego ustawodawcę konkretnych działań służących wzmocnieniu mechanizmów prawnych w zakresie przeciwdziałania naruszeniom prawa pracy i prawa ubezpieczeń społecznych w związku ze stosowaniem nietypowych form zatrudnienia.

Zdaniem prof. WSAiB dr hab. Joanny Unterschütz „niezaprzeczalny walor proponowanej publikacji stanowi próba wychwycenia nieprawidłowości, czy wręcz naruszeń prawa związanych ze stosowaniem szeroko rozumianych nietypowych form zatrudnienia (…). Dobrą decyzją Redaktora jest uzupełnienie tekstów dotyczących prawa pracy i ubezpieczeń społecznych o te, związane z karnym prawem zatrudnienia, w ramach którego ustawodawca ingeruje w stosunki zatrudnienia w celu ochrony praw osób pracujących”. Z kolei prof. UR dr hab. Aneta Kowalczyk wskazuje, że o wyjątkowości monografii „przesądza wieloaspektowość prezentowanych rozważań. Dzięki temu porządkuje ona ugruntowaną już wiedzę oraz ukazuje innowacyjne podejście do omawianej problematyki, dając jednocześnie przyczynek do dalszych rozważań i otwartej dyskusji”.

Rozdział 1

Stosowanie nietypowych form zatrudnienia z naruszeniem prawa – wprowadzenie do dyskusji

Tomasz Duraj 9

Rozdział 2

Dylematy podstaw prawnych i ochrony nietypowych form zatrudnienia

Małgorzata Gersdorf 23

Rozdział 3

Kryteria efektywności prawa w rozważaniach nad nietypowymi formami zatrudnienia

Krzysztof Brzostek 29

Rozdział 4

Pracodawca jako zakład pracy informatyczny (cyfrowy) – stosowanie narzędzi matematycznych w nietypowych formach zatrudnienia

Janusz Żołyński 43

Rozdział 5

Wady konstrukcyjne umów o pracę na czas określony w polskim prawie pracy

Jakub Stelina 59

Rozdział 6

Nadużycie prawa do zawierania terminowych umów o pracę w kontekście ich społeczno-gospodarczego przeznaczenia

Sebastian Koczur 69

Rozdział 7

Stosowanie umowy o pracę na okres próbny w świetle przepisów unijnych i krajowych

Paulina Matyjas-Łysakowska, Anna Maroń 83

Rozdział 8

Semi-dependent self-employment under conditions characteristic of the employment relationship

Łucja Kobroń-Gąsiorowska 97

Rozdział 9

Stosowanie samozatrudnienia z naruszeniem przepisów BHP i ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę – wnioski z projektu NCN nr 2018/29/B/HS5/02534

Tomasz Duraj 109

Rozdział 10

Zasady zatrudniania pracowników cudzoziemskich – przykłady naruszeń prawa pracy

Michał Skałka 131

Rozdział 11

Stosowanie outsourcingu z naruszeniem przepisów o zatrudnieniu tymczasowym

Ernestyna Pachała-Szymczyk 141

Rozdział 12

Outsourcing a leasing pracowniczy – zagadnienia praktyczne i formy naruszeń

Monika Jurkiewicz 153

Rozdział 13

Labor outsourcing in Brazil: an atypical contract that legitimizes the legal and social setback

Marta Zbucka-Gargas, Cláudio Iannotti da Rocha 163

Rozdział 14

Praca platformowa – kontrowersje wokół praktyki jej stosowania

Grażyna Spytek-Bandurska 171

Rozdział 15

Ochrona przed mobbingiem w niepracowniczych stosunkach zatrudnienia

Beata Dzięgo 185

Rozdział 16

Nietypowe stosunki zatrudnienia a status sygnalisty w świetle aksjologii whistleblowingu

Łukasz Łaguna 197

Rozdział 17

Granice rozszerzenia gwarancyjnych instytucji prawa pracy na zatrudnienie w stosunkach cywilnoprawnych

Monika Banaś 209

Rozdział 18

Nietypowe formy zatrudnienia w praktyce kontrolnej Państwowej Inspekcji Pracy

Bartosz Kopeć 219

Rozdział 19

Wystąpienie jako forma ochrony prawa do minimalnej stawki godzinowej

Łukasz Paroń 229

Rozdział 20

Odpowiedzialność cywilna organizatora sieci franczyzowej za naruszenia praw pracowniczych wobec pracowników zatrudnionych przez uczestnika sieci na podstawie atypowych form zatrudnienia

Monika Mielnik-Kurek 241

Rozdział 21

Przetwarzanie danych osobowych w związku z samozatrudnieniem

Jakub Rzymowski 255

Rozdział 22

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Artur Brzeziński 265

Rozdział 23

Kontrola pracy na rzecz własnego pracodawcy w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych

Agnieszka Kiełbowicz-Dziwulska 281

Rozdział 24

Niektóre prawne następstwa przekształcenia stosunku pracy w fikcyjną – niepracowniczą – więź prawną. Abstrakcja czy skuteczna praktyka?

Andrzej Marian Świątkowski 297

Rozdział 25

Przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową – uwagi na tle regulacji Kodeksu karnego oraz Kodeksu postępowania karnego

Jacek Izydorczyk 311

Rozdział 26

Multiplikowanie odpowiedzialności karnej związanej z nieterminowym wypłacaniem wynagrodzenia za pracę z perspektywy podstawy prawnej zatrudnienia

Sebastian Kowalski 321