Prognozowanie upadłości spółek giełdowych / Paweł Kopczyński

Upadłość przedsiębiorstw jest zjawiskiem typowym dla gospodarki rynkowej. Część bankrutujących firm to podmioty zarządzane w sposób mało efektywny. Niekorzystne warunki makroekonomiczne i nieprzyjazne otoczenie mogą powodować utratę zdolności do działania niektórych podmiotów. Przedsiębiorstwa upadające różnią się od firm, którym nie zagraża utrata zdolności do utrzymania się na rynku. Analizując te różnice, można dostrzec pewne prawidłowości, typowe dla jednostek kończących działalność. Dzięki temu możliwe jest opracowanie skutecznych metod prognozowania upadłości, niezależnie od tego, jakie są jej przyczyny.

Publikacja jest poświęcona prognozowaniu upadłości podmiotów gospodarczych. Pokazano w niej problemy przedsiębiorstw funkcjonujących w warunkach gospodarki rynkowej. Opisano cykl życia przedsiębiorstwa, wyjaśniono też, w jaki sposób otoczenie wpływa na działalność firm i zdolność do utrzymania się na rynku. Zaprezentowano przyczyny upadłości i symptomy zapowiadające utratę zdolności do działania. Książka zawiera przegląd i szczegółowy opis metod prognozowania bankructwa, opracowanych w różnych krajach. Poddano je krytycznej analizie, prezentując ich wady i zalety. W centrum uwagi znalazły się metody pochodzące z krajów rozwijających się. Przedstawiono modele służące przewidywaniu upadłości przedsiębiorstw azjatyckich, afrykańskich i prowadzących działalność we wschodniej i południowej Europie. Omówiono wybrane metody stworzone w krajach wysoko rozwiniętych, zwłaszcza te, które nie były dotąd opisane w polskiej literaturze przedmiotu.

Wprowadzenie               9

1. Zagrożenie kontynuacji działania przedsiębiorstw funkcjonujących w Polsce             13

1.1. Atrybuty współczesnych przedsiębiorstw         13

1.1.1. Istota i cechy współczesnych przedsiębiorstw      13

1.1.2. Cykl życia przedsiębiorstwa           24

1.2. Wpływ otoczenia na zachowanie ciągłości działania przez przedsiębiorstwa     28

1.2.1. Złożoność i oddziaływanie otoczenia na przedsiębiorstwa           28

1.2.2. Teorie relacji między przedsiębiorstwem a otoczeniem 40

1.3. Ryzyko podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej            56

1.4. Istota i rola zasady kontynuacji działalności przedsiębiorstwa  71

1.5. Przyczyny i symptomy zagrożenia kontynuacji działalności współczesnych przedsiębiorstw     78

1.6. Koszty bankructwa jako konsekwencja złej kondycji finansowej przedsiębiorstwa      94

2. Zastosowanie metod matematyczno-statystycznych do oceny zagrożenia bankructwem przedsiębiorstw   113

2.1. Istota i ograniczenia oceny zdolności przedsiębiorstw do kontynuowania działalności na podstawie tradycyjnych metod analizy sprawozdań finansowych          113

2.2. Metody jednowymiarowe i ich przydatność do oceny zagrożenia funkcjonowania przedsiębiorstw   117

2.3. Istota analizy dyskryminacyjnej i jej wykorzystanie do prognozowania bankructwa firm          126

2.4. Wkład Edwarda Altmana i jego współpracowników w rozwój metod bankructwa przedsiębiorstw     129

2.4.1. Funkcja dyskryminacyjna Z-score           129

2.4.2. Model wielowymiarowy ZETA  147

2.4.3. Modyfikacja modelu podstawowego przez Edwarda Altmana, Johna Hatzella i Matthew Pecka              162

2.4.4. Model Zc według propozycji Edwarda Altmana i Mario Lavallée               166

3. Badania i modele w zakresie prognozowania upadku przedsiębiorstw w wybranych krajach              171

3.1. Analiza badań i modeli przewidywania bankructwa w wybranych krajach azjatyckich, Australii oraz RPA          171

3.1.1. Japonia                172

3.1.2. Australia             205

3.1.3. Malezja, Singapur i Tajlandia     219

3.1.4. Republika Południowej Afryki  268

3.2. Badania i modele przewidywania upadku firm w wybranych państwach europejskich              273

3.2.1. Turcja 273

3.2.2. Grecja 285

3.2.3. Rosja 303

3.3. Przydatność opracowanych w Polsce modeli do prognozowania bankructwa przedsiębiorstw              318

3.3.1. Koncepcje prognozowania upadłości firm w ujęciu Elżbiety Mączyńskiej              320

3.3.2. Model zaproponowany przez Piotra Ciesielskiego            336

3.3.3. Modele opracowane przez Jerzego Gajdkę i Daniela Stosa          343

3.3.4. Model umożliwiający prognozowanie upadłości banków komercyjnych w Polsce             345

3.3.5. Inne propozycje modeli opracowanych przez polskich autorów 352

4. Nowatorska koncepcja prognozowania upadłości przedsiębiorstw działających w Polsce w kontekście badania upadłości w praktyce         361

4.1. Zastosowanie wielowymiarowej analizy dyskryminacyjnej i drzew klasyfikacyjnych do przewidywania upadłości polskich spółek giełdowych      361

4.2. Wyniki analizy dyskryminacyjnej            381

4.3. Modele drzew klasyfikacyjnych             385

Zakończenie      393

Załączniki           397

Bibliografia        403

Spis tabel           431

Spis rysunków  435