Skarga na przewlekłość postępowania cywilnego / Maciej Muzyka

Właściwa interpretacja przepisów ustawy z 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, zwanej ustawą o skardze na przewlekłość, jest zagadnieniem niełatwym. Wynika to m.in. z konieczności uwzględnienia w procesie wykładni Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz dorobku orzeczniczego Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Autor ocenił obecną regulację z perspektywy efektywności i prawidłowości tego postępowania. Zajął zajął się również samą naturą skargi na przewlekłość́, jej miejscem w systemie środków prawnych w postępowaniu cywilnym oraz zagadnieniami związanymi z istotą przewlekłości w postępowaniu cywilnym. Uwzględnił wszelkie aspekty ustrojowe zarówno z poziomu ustawy zasadniczej, jak i regulacji prawa europejskiego. Publikacja została wzbogacona o liczne przykłady z orzecznictwa.

Książka stanowi źródło informacji dla praktyków, którzy mają do czynienia z postępowaniem cywilnym – sędziów, profesjonalnych pełnomocników, komorników, prokuratorów. Powinna zainteresować także pracowników naukowych zajmujących się̨ prawem cywilnym, postępowaniem cywilnym, prawami człowieka oraz prawem konstytucyjnym.

Wykaz skrótów 9
Wstęp 11
Rozdział I
Prawo do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie jako standard międzynarodowego systemu praw człowieka 13
1. Standard prawny ochrony prawa do rozstrzygnięcia sprawy w rozsądnym terminie 13
1.1. Multicentryczność systemu prawa 14
1.2. Koncepcje standardu prawnego ochrony 16
2. Prawo do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie 19
2.1. Procesualny charakter prawa do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie 19
2.2. Zakres przedmiotowy prawa do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie 27
3. Rozpoznanie sprawy w rozsądnym terminie w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka 32
3.1. Znaczenie i funkcja prawa do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie 32
3.2. Kryteria oceny rozsądności terminu rozpatrzenia sprawy 41
4. Prawo do rozpoznania sprawy bez zbędnej zwłoki w Konstytucji RP 46
4.1. Prawo do rozpoznania sprawy bez zbędnej zwłoki jako element konstytucyjnego prawa do sądu 46
4.2. Skarga na przewlekłość jako środek prawny realizujący konstytucyjną gwarancję rozpoznania sprawy bez zbędnej zwłoki 51
5. Należyta ochrona prawna w ramach postępowania cywilnego 56
5.1. Szybkość postępowania 56
5.2. Efektywność i rzetelność postępowania 60
Rozdział II
Ewolucja rozwiązań prawnych przeciwdziałających przewlekłości postępowania cywilnego 63
1. Geneza ustawy o skardze na przewlekłość 63
2. Ewolucja skargi na przewlekłość postępowania z perspektywy konwencyjnego standardu skutecznego środka na przewlekłość 74
3. Skarga na przewlekłość postępowania na tle instrumentów prawnych stanowiących skuteczny środek na przewlekłość w prawie włoskim i niemieckim 87
Rozdział III
Charakter i zakres postępowania w sprawie skargi strony na naruszenie prawa do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki 93
1. Skarga na przewlekłość postępowania w systemie środków zaskarżenia 93
2. Charakter i przedmiot sprawy wszczętej na skutek skutecznego złożenia skargi na przewlekłość 99
2.1. Kontrola przewlekłości postępowań incydentalnych oraz ubocznych 107
2.2. Kontrola przewlekłości postępowania egzekucyjnego 110
3. Pojęcie przewlekłości 112
4. Przyczyny przewlekłości 128
Rozdział IV
Przebieg postępowania w sprawie skargi na przewlekłość 135
1. Zakres podmiotowy postępowania 135
1.1. Legitymacja czynna 135
1.2. Legitymacja bierna 138
1.3. Reprezentacja stron 140
2. Wymagania formalne i termin do wniesienia skargi na przewlekłość postępowania 141
2.1. Wymagania formalne skargi 141
2.2. Termin do wniesienia skargi 146
3. Właściwość i skład sądu 150
4. Zakres rozpoznania w postępowaniu wywołanym skargą na przewlekłość postępowania 155
5. Rozstrzygnięcie w przedmiocie skargi 160
5.1. Rozstrzygnięcie w przedmiocie sumy pieniężnej z tytułu przewlekłości postępowania 163
5.2. Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania 170
5.3. Uzasadnienie orzeczenia 171
6. Jednoinstancyjność postępowania w sprawie skargi
na przewlekłość 171
Rozdział V
Prawo do odszkodowania i zadośćuczynienia z tytułu przewlekłości postępowania w sprawie 177
1. Dochodzenie naprawienia szkody w razie uwzględnienia skargi 177
2. Dochodzenie naprawienia szkody w razie niewniesienia skargi na przewlekłość 184
2.1. Charakter prawa do żądania zadośćuczynienia lub odszkodowania 184
2.2. Prawo do żądania zadośćuczynienia 186
2.3. Zaliczenie sumy pieniężnej uzyskanej w postępowaniu ze skargi na przewlekłość postępowania na poczet odszkodowania 190
Wnioski końcowe 193
Literatura 197