Ryczałt od dochodów spółek / prof. dr hab. Witold Modzelewski

Ryczałt od dochodów spółek (tzw. estoński CIT) jest stosunkowo nową instytucją w polskim systemie podatkowym, gdyż pojawił się z dniem 1 stycznia 2021 r. jeszcze pod nazwą „ryczałt od dochodów spółek kapitałowych”. Od tego czasu grupa podmiotów mogących skorzystać z tej formy opodatkowania została znacznie rozszerzona. Istotą ryczałtu od dochodów spółek jest to, że zaliczki na podatek dochodowy od osób prawnych nie są płacone co miesiąc, lecz podatek odprowadza się dopiero w momencie wypłaty zysku ze spółki (dywidendy).

W niniejszej publikacji omówiono zasady ryczałtowego opodatkowania spółek, z uwzględnieniem dotychczasowych zmian prawnych i opublikowanych przez Ministra Finansów objaśnień podatkowych, jak również dotychczasowych doświadczeń związanych z funkcjonowaniem tej formy opodatkowania w polskim systemie prawnym.

Publikacja dotyczy stanu prawnego na dzień 1 stycznia 2023 r.

Spis treści

Wykaz skrótów.................................................................................................. 9

Wstęp.............................................................................................................. 10

Rozdział 1

Istota estońskiego CIT, doświadczenia związane z jego funkcjonowaniem w poszczególnych krajach oraz potencjał jego powszechnego wdrożenia w Polsce................................ 11

1.1. Istota estońskiego CIT................................................................................ 11

1.2. Geneza idei opodatkowania zysków wypłaconych............................................ 11

1.3. Reforma podatku dochodowego od osób prawnych w Estonii............................. 13

1.4. Konsekwencje ekonomiczne reformy podatku dochodowego od osób prawnych w Estonii. 14

1.5. Rozpowszechnianie się estońskiego CIT......................................................... 17

1.5.1. Uwagi ogólne....................................................................................... 17

1.5.2. Estoński CIT w Gruzji............................................................................ 17

1.5.3. Estoński CIT na Łotwie........................................................................... 19

1.5.4. Estoński CIT w Polsce............................................................................. 21

1.6. Potencjał wdrożenia powszechnego estońskiego CIT w Polsce......................... 23

Rozdział 2

Warunki ryczałtowego opodatkowania dochodów spółek........................................ 27

2.1. Warunki stosowania zryczałtowanego opodatkowania na nowych zasadach........ 27

2.2. Zakres podmiotowy – kto może skorzystać z nowego rozwiązania..................... 30

2.3. Obowiązki ewidencyjne................................................................................ 31

2.4. Obowiązki deklaracyjne i informacyjne związane z powstaniem obowiązku zapłaty zryczałtowanego podatku.................................................................................... 32

2.5. Obowiązki ciążące na podatniku w momencie wyboru opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek................................................................................................ 32

2.6. Przedmiot i podstawa opodatkowania (katalog dochodów podlegających opodatkowaniu ryczałtem od dochodów spółek)..................................................... 39

2.7. Moment powstania obowiązku podatkowego.................................................... 43

5

2.7.1. Dochód z tytułu zysku netto wypracowanego w okresie opodatkowania ryczałtem, w części przeznaczonej do podziału między wspólników lub na pokrycie strat powstałych w okresie poprzedzającym opodatkowanie ryczałtem............................................... 43

2.7.2. Dochód z tytułu ukrytych zysków.............................................................. 44

2.7.3. Dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą podatnika........................................................................................................ 44

2.7.4. Dochód z tytułu zmiany wartości składników majątku................................... 44

2.7.5. Dochód z tytułu zysku netto...................................................................... 44

2.7.6. Dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych................................ 45

2.8. Stawki zryczałtowanego podatku................................................................... 45

2.9. Utrata prawa do stosowania zryczałtowanego opodatkowania i konsekwencje dla podatnika......................................................................................................... 46

2.9.1. Przesłanki utraty prawa do opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek.............................................................................................................. 46

2.9.2. Ponowne opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek po utracie prawa do jego stosowania........................................................................................................ 49

2.9.3. Konsekwencje podatkowe utraty prawa do stosowania ryczałtu od dochodów spółek............................................................................................................... 49

2.10. Zasady rozliczania strat w razie przejścia na zryczałtowaną formę opodatkowania 51

2.11. Okres stosowania opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek....................... 52

Rozdział 3

Zmiany w ryczałcie od dochodów spółek od dnia 1 stycznia 2023 r............................ 54

3.1. Uwagi ogólne o ustawie z dnia 7 października 2022 r........................................ 54

3.2. Zmiany dotyczące sposobu określania dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą...................................................................................... 55

3.3. Wyraźne wskazanie prawa podatnika do wyboru opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek przed upływem przyjętego przez niego roku podatkowego.................55

3.4. Wyraźne wskazanie momentu wygaśnięcia zobowiązania podatkowego z tytułu korekty wstępnej............................................................................................... 56

3.5. Wyraźne określenie terminu zapłaty podatku należnego od dochodu z przekształcenia w całości................................................................................................ 56

3.6. Zmiana terminu zapłaty ryczałtu od dochodu z tytułu podzielonego zysku i dochodu z tytułu zysku na pokrycie strat, zaliczek na poczet przewidywanej dywidendy oraz ryczałtu od rozdysponowanego dochodu z tytułu zysku netto...................................... 57

3.7. Uściślenie przesłanek spełnienia warunków dotyczących zatrudniania określonej liczby pracowników i ponoszenia wydatków na pracowników..................................... 58

3.8. Podsumowanie.................................................................................... 59

Rozdział 4

Estoński CIT w objaśnieniach podatkowych....................................................... 60

4.1. Uwagi wstępne....................................................................................... 60

4.2. Zmiana przepisów dotyczących sposobu określania dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą........................................................ 61

4.3. Zmiana przepisów dotyczących wyboru ryczałtu od dochodów spółek............. 63

4.4. Zmiana przepisów dotyczących terminu zapłaty podatku od dochodu z tytułu korekty wstępnej oraz przepisów dotyczących terminu zapłaty podatku należnego od dochodu z przekształcenia w całości................................................................................. 64

4.5. Zmiana przepisów dotyczących terminu zapłaty ryczałtu od dochodu z tytułu podzielonego zysku i dochodu z tytułu zysku na pokrycie strat, zaliczek na poczet przewidywanej dywidendy oraz ryczałtu od rozdysponowanego dochodu z tytułu zysku netto............................................................................................................. 67

4.6. Zmiana przepisów dotyczących warunków opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek........................................................................................................... 69

Bibliografia..................................................................................................... 74