Przepadek w polskim prawie karnym skarbowym / Magdalena Błaszczyk

Książka zawiera kompleksową analizę obowiązujących regulacji materialnoprawnych, procesowych i egzekucyjnych odnoszących się do przepadku karnoskarbowego. W opracowaniu wykorzystano bogaty dorobek doktryny i orzecznictwa sądów polskich. Uwzględniono też relewantne regulacje unijne i zasady konstytucyjne, które determinują rozwiązania przyjęte przez polskiego ustawodawcę.
Na szczególną uwagę zasługują przedstawione konkretne rozwiązania problemów interpretacyjnych związanych z obowiązującymi przepisami, dotyczących m.in.:
? zakresu przepadku przedmiotów, w tym zwłaszcza owoców, narzędzi oraz opakowań,
? interpretacji przepisów regulujących domniemania prawne dotyczące przepadku korzyści majątkowej uzyskanej z popełnienia przestępstwa skarbowego,
? zakresu pojęcia korzyść majątkowa ,
? możliwości zabezpieczenia majątkowego wykonania środka zabezpieczającego przepadku przedmiotów,
? zakresu przepadku przedmiotów wykonywanego przez szczególne inne niż urząd skarbowy, urząd celny czy izba celna organy pozasądowe.
Uzupełnienie wywodu stanowi prezentacja wybranych koncepcji przyjętych w ustawie o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, które determinują charakter i rozmiar odpowiedzialności podmiotu zbiorowego za czyn zabroniony jako przestępstwo skarbowe.
Publikacja jest przeznaczona dla adwokatów i radców prawnych, pracowników urzędów skarbowych i celnych, prokuratorów, sędziów oraz pracowników naukowych wydziałów prawa zajmujących się omawianą tematyką.



Wykaz skrótów 13
Wstęp 19
Część I Ponadnarodowe i konstytucyjne standardy prawne dotyczące orzekania przepadku 35
Rozdział I Przepadek w prawie międzynarodowym i w prawie Unii Europejskiej 37 1. Uwagi ogólne 37 2. Przepadek w prawie międzynarodowym 39 3. Przepadek w prawie Unii Europejskiej 42 3.1. Prawo pierwotne 42 3.2. Prawo wtórne 44 3.2.1. Dokumenty dedykowane przepadkowi 44 3.2.2. Dokumenty dedykowane ochronie interesów finansowych UE 55
Rozdział II Standardy konstytucyjne w zakresie przepadku 63
Część II Historia przepadku w polskim prawie karnym skarbowym 71
Rozdział I Przepadek w polskim prawie karnym skarbowym przed II wojną światową 73 1. Ustawa karna skarbowa z dnia 2 sierpnia 1926 r. 74 2. Ustawa karna skarbowa z dnia 18 marca 1932 r. 77 3. Dekret z dnia 3 listopada 1936 r. - Prawo karne skarbowe 81
Rozdział II Przepadek w polskim prawie karnym skarbowym w latach 1947-1999 87 1. Dekret z dnia 11 kwietnia 1947 r. - Prawo karne skarbowe 87 2. Ustawa karna skarbowa z dnia 13 kwietnia 1960 r. 92 3. Ustawa karna skarbowa z dnia 26 października 1971 r. 99
Część III Przepadek w materialnym prawie karnym skarbowym 111
Rozdział I Przepadek na tle kar i innych środków karnych przewidzianych za przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe 113 1. Wprowadzenie 113 2. Kary i środki karne w prawie karnym skarbowym 116 2.1. Kary w prawie karnym skarbowym 116 2.1.1. Kary za przestępstwa skarbowe 116 2.1.2. Kara grzywny za wykroczenie skarbowe 120 2.2. Środki karne w prawie karnym skarbowym 122 2.2.1. Środki karne za przestępstwa skarbowe 122 2.2.2. Środki karne za wykroczenia skarbowe 127
Rozdział II Przepadek przedmiotów 128 1. Pojęcie przedmiotu 128 2. Zakres przepadku przedmiotów 131 2.1. Przepadek owoców 132 2.2. Przepadek narzędzi 134 2.3. Przepadek opakowań 136 2.4. Przepadek przedmiotów zakazanych 138 3. Zasady orzekania przepadku przedmiotów 139 3.1. Wymóg podstawy prawnej orzeczenia przepadku przedmiotów 139 3.2. Obligatoryjne i fakultatywne przypadki przepadku przedmiotów 140 3.2.1. Przepadek przedmiotów za przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko obowiązkom podatkowym 141 3.2.2. Przepadek przedmiotów za przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko obowiązkom celnym oraz zasadom obrotu z zagranicą towarami i usługami 144 3.2.3. Przepadek przedmiotów za przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko obrotowi dewizowemu 145 3.2.4. Przepadek przedmiotów za przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko organizacji gier hazardowych 146 3.3. Orzekanie przepadku przedmiotów niebędących własnością sprawcy 148 3.4. Zakazy orzekania przepadku przedmiotów 150 4. Konsekwencje prawne przepadku przedmiotów 151 5. Ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów 152
Rozdział III Przepadek korzyści majątkowej 158 1. Pojęcie korzyści majątkowej 158 2. Zasady orzekania przepadku korzyści majątkowej 166 2.1. Zasady ogólne 166 2.2. Domniemania prawne 170 3. Ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku korzyści majątkowej 185 4. Przepadek a zwrot korzyści majątkowej 189
Rozdział IV Przepadek jako środek zabezpieczający 194 1. Wprowadzenie 194 2. Przepadek przedmiotów jako środek zabezpieczający w prawie przestępstw skarbowych 198 2.1. Zakres 198 2.2. Przesłanki 201 2.2.1. Niepoczytalność sprawcy czynu zabronionego 203 2.2.2. Znikoma społeczna szkodliwość czynu 205 2.2.3. Warunkowe umorzenie postępowania karnego 207 2.2.4. Okoliczność wyłączająca ukaranie sprawcy 209 2.2.5. Zastosowanie wobec młodocianego środków wychowawczych, poprawczych lub leczniczych (art. 5 § 2 k.k.s.) 211 2.2.6. Umorzenie postępowania z powodu niewykrycia sprawcy 211 3. Przepadek przedmiotów jako środek zabezpieczający w prawie wykroczeń skarbowych 212
Rozdział V Zasady i dyrektywy orzekania środka karnego przepadku 217 1. Zasady i dyrektywy ogólne 217 2. Zasady i dyrektywy szczegółowe 220 2.1. Orzekanie przepadku w związku z odstąpieniem od wymierzenia kary 226 2.2. Orzekanie przepadku w ramach nadzwyczajnego złagodzenia kary 229
Rozdział VI Charakter prawny przepadku w perspektywie systemowej 235
Część IV Przepadek w postępowaniu karnym skarbowym 239
Rozdział I Środki procesowe służące zabezpieczeniu egzekucji przepadku 241 1. Uwagi ogólne 241 2. Postępowanie zabezpieczające 242 2.1. Przedmiot zabezpieczenia 243 2.2. Forma, zakres i sposób zabezpieczenia 248 2.3. Wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu majątkowym 252 2.3.1. Właściwość rzeczowa 253 2.3.2. Tryb postępowania 255 2.3.3. Szczególne reguły wykonania zabezpieczenia majątkowego przepadku korzyści majątkowej 257 2.4. Upadek zabezpieczenia 258 2.5. Zatrzymanie przesyłki 259 2.6. Złożenie przedmiotu do depozytu 263 2.7. Tymczasowe zajęcie mienia 264
Rozdział II Przepadek a interwencja 267 1. Uwagi ogólne 267 2. Istota instytucji interwencji 268 2.1. Status interwenienta w postępowaniu karnym skarbowym 268 2.2. Prawa i obowiązki interwenienta w postępowaniu karnym skarbowym 272 3. Prawne skutki interwencji w stosunku do sprawcy 276 4. Konsekwencje niezgłoszenia interwencji 278
Rozdział III Orzekanie środków karnych przepadku 285 1. Uwagi ogólne 285 2. Orzekanie przepadku w sądowych postępowaniach szczególnych 287 2.1. Przepadek w postępowaniu w przedmiocie udzielenia zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności 287 2.1.1. Normatywny charakter dobrowolnego poddania się odpowiedzialności 287 2.1.2. Przesłanki dobrowolnego poddania się odpowiedzialności 290 2.1.3. Postępowanie w przedmiocie udzielenia zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności 292 2.2. Przepadek w postępowaniu w stosunku do nieobecnych 302 3. Odpowiedzialność posiłkowa za ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów 309 3.1. Charakter prawny odpowiedzialności posiłkowej 309 3.2. Przesłanki odpowiedzialności posiłkowej 313 3.3. Wybrane procesowe aspekty odpowiedzialności posiłkowej 319
Rozdział IV Orzekanie środka zabezpieczającego przepadku przedmiotów - zagadnienia proceduralne 325 1. Uwagi ogólne 325 2. Orzekanie przepadku tytułem środka zabezpieczającego w związku z umorzeniem postępowania przygotowawczego 328 2.1. Orzekanie przepadku tytułem środka zabezpieczającego w związku z umorzeniem postępowania przygotowawczego przez prokuratora albo finansowy organ postępowania przygotowawczego 331 2.2. Orzekanie przepadku tytułem środka quasi-zabezpieczającego w związku z umorzeniem postępowania przygotowawczego przez prokuratora albo finansowy organ postępowania przygotowawczego 335 3. Orzekanie przepadku tytułem środka zabezpieczającego w związku z umorzeniem postępowania przez sąd 338 4. Orzekanie przepadku tytułem środka zabezpieczającego na posiedzeniu przed rozprawą 343 5. Orzekanie przepadku tytułem środka zabezpieczającego na rozprawie 345 6. Orzekanie przepadku tytułem środka zabezpieczającego w postanowieniu uzupełniającym 346
Rozdział V Orzekanie przepadku - aspekty praktyczne 348 1. Środki karne przepadku 348 2. Przepadek orzekany tytułem środka zabezpieczającego 353
Część V Egzekucja przepadku w prawie karnym skarbowym 355
Rozdział I Procedura kierowania orzeczeń o przepadku do wykonania 357 1. Podstawy normatywne egzekucji przepadku 357 2. Czynności sądu 359
Rozdział II Wykonywanie przepadku 367 1. Wykonywanie przepadku przez urząd skarbowy oraz urząd celny 367 2. Wykonywanie przepadku przez inne organy pozasądowe 378 3. Wykonywanie przepadku przez sąd 380 4. Uchylenie orzeczenia o przepadku 382
Część VI Przepadek a odpowiedzialność podmiotów zbiorowych za czyny zabronione jako przestępstwa skarbowe 385 1. Uwagi ogólne 387 2. Charakterystyka wybranych aspektów odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary 389 2.1. Aspekty materialnoprawne 389 2.2. Aspekty procesowe 399 3. Podmiot zbiorowy jako quasi-strona postępowania karnego skarbowego 406
Podsumowanie 415
Literatura 443
Orzecznictwo 455