Prawo oświatowe. Komentarz / Mateusz Pilich, Artur Olszewski

W komentarzu szczegółowo omówiono przepisy ustawy – Prawo oświatowe, w tym zagadnienia organizacji i funkcjonowania szkół oraz placówek oświatowych, dotyczące m.in.:
• wychowania przedszkolnego oraz obowiązku szkolnego i obowiązku nauki,
• zarządzania szkołami i placówkami publicznymi,
• organizacji kształcenia, wychowania i opieki w szkołach i placówkach publicznych,
• przyjmowania do publicznych przedszkoli i szkół,
• działalności szkół i placówek niepublicznych.

Zawarte w opracowaniu tezy zostały poparte poglądami doktryny i orzecznictwem sądowym.

W trzecim wydaniu uwzględniono zmiany, które weszły w życie na mocy ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, m.in. wprowadzające szczególne warunki zatrudnienia osoby nieposiadającej obywatelstwa polskiego na stanowisku pomocy nauczyciela oraz dodatkowe środki finansowe w celu wsparcia zadań oświatowych związanych z kształceniem, wychowaniem dzieci i uczniów będących obywatelami Ukrainy, których pobyt jest uznawany za legalny i opieką nad nimi.

Autorzy odnieśli się również do zmian dotyczących:
• standardów prawnych dla szkół publicznych i niepublicznych (obowiązki dyrektora, kwalifikacje nauczycieli, zasady przyjmowania uczniów, podstawy programowe dla poszczególnych etapów edukacji),
• monitorowania karier absolwentów publicznych i niepublicznych szkół ponadpodstawowych,
• powoływania ministerialnych zespołów ekspercko­doradczych w celu przedstawienia opinii lub ekspertyzy na potrzeby Ministra Edukacji i Nauki,
• zniesienia wymogu przyjęcia dziecka do przedszkola, szkoły podstawowej lub szkoły ponadpodstawowej na terenie tego samego województwa, gdzie ono zamieszkuje,
• nowych zasad przechodzenia do i ze szkół artystycznych.

Książka przeznaczona jest dla osób poszukujących aktualnych informacji z zakresu prawa oświatowego, w tym przede wszystkim: dyrektorów szkół i placówek oświatowych, pracowników urzędów jednostek samorządu terytorialnego, urzędów wojewódzkich, osób prowadzących szkoły i placówki niepubliczne oraz organów sprawujących nadzór pedagogiczny. Zainteresuje także adwokatów, radców prawnych i sędziów sądów administracyjnych.

Wykaz skrótów | str. 13

Przedmowa | str. 21

Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 1082 ze zm.) | str. 23

Preambuła | str. 25

Rozdział 1. Przepisy ogólne | str. 29

Art. 1......... [Cele systemu oświaty] | str. 29

Art. 2......... [Zakres podmiotowy stosowania ustawy] | str. 32

Art. 3......... [Organizacje wspierające system oświaty] | str. 39

Art. 4......... [Definicje legalne] | str. 41

Art. 5......... [Obowiązki nauczyciela] | str. 53

Art. 6......... [Status nauczycieli – odesłanie] | str. 53

Art. 7......... [Status pracowników administracji i obsługi – odesłanie] | str. 54

Art. 8......... [Organy prowadzące szkoły i placówki] | str. 57

Art. 9......... [Przekazanie prowadzenia szkoły publicznej osobie prawnej niebędącej j.s.t. lub osobie fizycznej] | str. 75

Art. 10....... [Odpowiedzialność i zadania organu prowadzącego szkołę lub placówkę] | str. 103

Art. 11....... [Zadania oświatowe j.s.t.] | str. 110

Art. 12....... [Rejestracja statystyczna jednostek systemu oświaty i ich zespołów] | str. 113

Art. 13....... [Publiczne przedszkola, przedszkola niepubliczne i inne formy wychowania przedszkolnego] | str. 114

Art. 14....... [Standardy prawne dla szkół publicznych i niepublicznych] | str. 121

Art. 15....... [Zatrudnianie osób niebędących nauczycielami do realizacji zadań dydaktycznych] | str. 128

Art. 16....... [Nauczyciele realizujący zajęcia dodatkowe finansowane z funduszy Unii Europejskiej] | str. 133

Art. 17....... [Szkoły artystyczne realizujące kształcenie ogólne] | str. 135

Art. 18....... [Typy szkół, zewnętrzne egzaminy] | str. 135

Art. 19....... [Egzaminy zewnętrzne; kontynuowanie wykształcenia po ukończeniu poszczególnych typów szkół] | str. 143

Art. 20....... [Poziomy wykształcenia] | str. 146

Art. 21....... [Tworzenie oddziałów międzynarodowych] | str. 150

Art. 22....... [Zasady działania oddziałów międzynarodowych] | str. 155

Art. 23....... [Cofnięcie zezwolenia MEN na utworzenie oddziału międzynarodowego] | str. 158

Art. 24....... [Likwidacja oddziału międzynarodowego przez organ prowadzący] | str. 160

Art. 25....... [Oddziały dwujęzyczne] | str. 160

Art. 25a..... [Oddziały dziecięce w szkołach przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, szkołach konsularnych, przedstawicielstwach wojskowych RP] | str. 163

Art. 26....... [Program wychowawczo-profilaktyczny] | str. 164

Art. 26a..... [Doradztwo zawodowe] | str. 166

Art. 26b..... [Monitoring karier absolwentów publicznych i niepublicznych szkół ponadpodstawowych] | str. 168

Art. 27....... [Filtrowanie Internetu] | str. 175

Art. 28....... [Wychowanie fizyczne] | str. 178

Art. 28a..... [Oddziały przygotowania wojskowego] | str. 179

Art. 28b..... [Wspieranie przez ministra prowadzenia działalności innowacyjnej lub eksperymentalnej w systemie oświaty i zlecanie innym podmiotom działań w tym zakresie] | str. 184

Art. 29....... [Podział kompetencji pomiędzy organy j.s.t.] | str. 186

Art. 30....... [Kolegia pracowników służb społecznych] | str. 193

Art. 30a..... [Przetwarzanie danych osobowych w szkołach i placówkach] | str. 197

Art. 30b..... [Czasowe ograniczenie lub zawieszenie funkcjonowania szkół i placówek] | str. 202

Art. 30c..... [Rozporządzenia MEN dotyczące ograniczenia lub zawieszenia funkcjonowania szkół i placówek] | str. 203

Art. 30d..... [Powoływanie ministerialnych zespołów ekspercko-doradczych] | str. 209

Rozdział 2. Wychowanie przedszkolne, obowiązek szkolny i obowiązek nauki | str. 211

Art. 31....... [Wychowanie przedszkolne] | str. 214

Art. 32....... [Sieć przedszkolna i oddziałów przedszkolnych, inne formy wychowania przedszkolnego] | str. 223

Art. 33....... [Realizacja obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego] | str. 235

Art. 34....... [Niesamorządowe inne formy wychowania przedszkolnego] | str. 238

Art. 35....... [Obowiązek szkolny i obowiązek nauki] | str. 238

Art. 36....... [Spełnianie i odroczenie rozpoczęcia spełniania obowiązku szkolnego] | str. 241

Art. 37....... [Spełnianie obowiązków edukacyjnych w formach pozaszkolnych] | str. 250

Art. 38....... [Odroczenie rozpoczęcia spełniania obowiązku szkolnego dzieci z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego] | str. 257

Art. 39....... [Sieć szkolna] | str. 258

Art. 39a..... [Sposób realizacji obowiązku dowozu dzieci niepełnosprawnych] | str. 271

Art. 40....... [Obowiązki rodziców dziecka podlegającego obowiązkowi szkolnemu lub nauki] | str. 275

Art. 41....... [Kontrola spełniania obowiązku szkolnego i obowiązku nauki] | str. 278

Art. 42....... [Egzekucja obowiązków edukacyjnych] | str. 281

Rozdział 3. Zarządzanie szkołami i placówkami publicznymi | str. 289

Art. 43....... [Zadania MEN w zakresie polityki oświatowej] | str. 289

Art. 44....... [Działania na rzecz optymalnych warunków kształcenia, wychowania i opieki] | str. 290

Art. 44a..... [Narzędzie informatyczne wspierające realizację działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej przez szkoły i placówki] | str. 292

Art. 45....... [Eksperyment pedagogiczny] | str. 298

Art. 46....... [Klasyfikacja zawodów szkolnictwa branżowego] | str. 308

Art. 46a..... [Klasyfikacja zawodów szkolnictwa artystycznego] | str. 315

Art. 46b..... [Upoważnienia do wydania aktów wykonawczych] | str. 316

Art. 47....... [Upoważnienia do wydania aktów wykonawczych] | str. 318

Art. 48....... [Uprawnienia Ministra Obrony Narodowej] | str. 336

Art. 49....... [Szkoły resortowe – upoważnienie] | str. 337

Art. 50....... [Kurator oświaty] | str. 337

Art. 51....... [Zadania i kompetencje kuratora oświaty] | str. 345

Art. 52....... [Kuratoria oświaty i ich delegatury] | str. 357

Art. 53....... [Nadzór pedagogiczny nad szkołami i placówkami prowadzonymi przez ministrów] | str. 362

Art. 54....... [Nadzór pedagogiczny nad szkołami dla marynarzy] | str. 368

Art. 55....... [Sprawowanie nadzoru pedagogicznego] | str. 369

Art. 56....... [Środki prawne stosowane w razie poważniejszych uchybień] | str. 385

Art. 57....... [Nadzór finansowo-administracyjny organu prowadzącego] | str. 396

Art. 58....... [Ograniczenia w sprawowaniu nadzoru] | str. 406

Art. 59....... [Nadzór finansowo-administracyjny nad innymi formami wychowania przedszkolnego] | str. 410

Art. 60....... [Uzupełniające przepisy o nadzorze pedagogicznym] | str. 411

Art. 61....... [Odpowiednie stosowanie przepisów do szkół prowadzonych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania] | str. 424

Art. 62....... [Dyrektor szkoły lub placówki publicznej] | str. 425

Art. 63....... [Konkurs na stanowisko dyrektora szkoły; tryb i zasady powierzenia stanowiska] | str. 438

Art. 64....... [Powierzenie innych stanowisk kierowniczych w szkole] | str. 462

Art. 65....... [Powierzenie innych stanowisk kierowniczych w placówce] | str. 465

Art. 66....... [Odwołanie nauczyciela ze stanowiska kierowniczego] | str. 466

Art. 67....... [Odwołanie ze stanowiska osoby niebędącej nauczycielem] | str. 485

Art. 68....... [Zakres obowiązków, zadań i kompetencji dyrektora] | str. 486

Art. 69....... [Rada pedagogiczna] | str. 512

Art. 70....... [Kompetencje rady pedagogicznej] | str. 517

Art. 71....... [Kontrola legalności uchwał rady pedagogicznej] | str. 522

Art. 72....... [Kompetencje rady pedagogicznej – uzupełnienie] | str. 526

Art. 73....... [Tryb działania rady pedagogicznej] | str. 528

Art. 73a..... [Tryb klasyfikacji i promocji uczniów] | str. 533

Art. 74....... [Szkoły i placówki, w których nie tworzy się rady pedagogicznej] | str. 535

Rozdział 4. Społeczne organy w systemie oświaty | str. 536

Art. 75....... [Kompetencje Krajowej Rady Oświatowej] | str. 536

Art. 76....... [Skład, kadencja, działalność Krajowej Rady Oświatowej] | str. 536

Art. 77....... [Rada do spraw Szkolnictwa Artystycznego] | str. 537

Art. 78....... [Samorządowe rady oświatowe] | str. 539

Art. 79....... [Zasady działania samorządowych rad oświatowych] | str. 542

Art. 80....... [Rada szkoły lub placówki] | str. 543

Art. 81....... [Ustrój i zasady działania rady szkoły lub placówki] | str. 548

Art. 82....... [Szczególne regulacje dotyczące rad szkół lub placówek] | str. 554

Art. 83....... [Rady rodziców] | str. 555

Art. 84....... [Kompetencje rad rodziców. Uchwalanie programu wychowawczo­‑profilaktycznego] | str. 560

Art. 85....... [Samorząd uczniowski] | str. 567

Art. 86....... [Działalność organizacji społecznych] | str. 571

Art. 87....... [Przepis szczególny dla szkół i placówek publicznych niesamorządowych oraz niepublicznych] | str. 576

Rozdział 5. Organizacja kształcenia, wychowania i opieki w szkołach i placówkach publicznych | str. 577

Art. 88....... [Założenie szkoły publicznej] | str. 577

Art. 89....... [Likwidacja lub przekształcenie szkoły lub placówki publicznej] | str. 590

Art. 90....... [Publiczne formy wychowania przedszkolnego prowadzone na podstawie zezwolenia] | str. 616

Art. 90a..... [Zmiana siedziby szkoły lub placówki publicznej lub lokalizacji zajęć] | str. 618

Art. 90b..... [Zmiana osoby prowadzącej publiczną niesamorządową szkołę lub placówkę] | str. 621

Art. 91....... [Zespoły szkół] | str. 625

Art. 92....... [Przekształcenie oddziału przedszkolnego w przedszkole] | str. 633

Art. 93....... [Centra kształcenia zawodowego i ustawicznego] | str. 635

Art. 94....... [Rok szkolny] | str. 637

Art. 95....... [Struktura organizacyjna szkoły podstawowej] | str. 637

Art. 96....... [Oddziały szkolne; klasy i zajęcia łączone w szkołach publicznych] | str. 640

Art. 97....... [Wicedyrektorzy i inne stanowiska kierownicze w strukturze szkół publicznych] | str. 643

Art. 98....... [Statut szkoły publicznej] | str. 644

Art. 99....... [Obowiązki ucznia] | str. 650

Art. 100..... [Jednolity strój szkolny] | str. 651

Art. 101..... [Oddziały i stanowiska kierownicze w przedszkolach publicznych] | str. 654

Art. 102..... [Statut przedszkola publicznego] | str. 655

Art. 103..... [Standard nauki, wychowania i opieki w szkołach publicznych] | str. 657

Art. 104..... [Biblioteki szkolne] | str. 660

Art. 105..... [Opieka świetlicowa] | str. 661

Art. 106..... [Stołówki szkolne] | str. 663

Art. 106a... [Dostęp do gorących posiłków w szkole] | str. 667

Art. 107..... [Internaty szkolne] | str. 668

Art. 108..... [Standard wychowania i opieki w przedszkolach publicznych] | str. 670

Art. 108a... [Monitoring wizyjny] | str. 670

Art. 109..... [Formy działalności statutowej szkół] | str. 673

Art. 110..... [Arkusz organizacji publicznej szkoły lub publicznego przedszkola] | str. 677

Art. 111..... [Delegacja do wydania rozporządzenia w sprawie szczegółowej organizacji szkół i przedszkoli] | str. 680

Art. 111a... [Filie placówek kształcenia ustawicznego i centrów kształcenia zawodowego] | str. 682

Art. 112..... [Statut placówki publicznej] | str. 682

Art. 113..... [Statuty publicznych szkół i placówek artystycznych] | str. 685

Art. 114..... [Kontrola legalności treści statutu przedszkola, szkoły lub placówki publicznej] | str. 686

Art. 115..... [Indywidualny program lub tok nauki] | str. 688

Art. 116..... [Zakaz pobierania opłat za udzielanie informacji o wynikach ucznia] | str. 693

Art. 117..... [Kształcenie ustawiczne] | str. 694

Art. 118..... [Akredytacja placówek kształcenia ustawicznego i centrów kształcenia zawodowego] | str. 700

Art. 119..... [Zadania edukacyjne Ochotniczych Hufców Pracy] | str. 708

Art. 120..... [Praktyczna nauka zawodu] | str. 709

Art. 120a... [Ustalenia odnośnie do zakresu szkolenia] | str. 716

Art. 121..... [Dofinansowanie wynagrodzeń opiekunów praktyk zawodowych] | str. 716

Art. 121a... [Staż uczniowski] | str. 717

Art. 122..... [Dofinansowanie przygotowania zawodowego] | str. 723

Art. 122a... [Walidacja i certyfikowanie kwalifikacji rynkowej] | str. 734

Art. 123..... [Placówki inne niż artystyczne – delegacja] | str. 735

Art. 124..... [Placówki artystyczne] | str. 737

Art. 125..... [Bezpieczeństwo i higiena pracy w szkołach i placówkach] | str. 739

Art. 125a... [Zawieszenie i zmiana formy prowadzenia zajęć w szczególnych okolicznościach] | str. 745

Art. 126..... [Wymagania przeciwpożarowe wobec lokalu zajmowanego przez oddział przedszkolny] | str. 754

Art. 127..... [Kształcenie specjalne i indywidualne nauczanie] | str. 756

Art. 128..... [Kształcenie w podmiotach leczniczych i jednostkach pomocy społecznej] | str. 776

Art. 129..... [Odesłanie do przepisów o pomocy społecznej] | str. 780

Rozdział 6. Przyjmowanie do publicznych przedszkoli, publicznych innych form wychowania przedszkolnego, publicznych szkół i publicznych placówek | str. 781

Art. 130..... [Ogólne zasady przyjmowania do szkół i placówek publicznych] | str. 781

Art. 131..... [Kryteria rekrutacji do publicznych przedszkoli i publicznych innych form wychowania przedszkolnego] | str. 788

Art. 132..... [Przyjmowanie laureatów lub finalistów olimpiad i konkursów przedmiotowych] | str. 797

Art. 133..... [Rekrutacja do klas pierwszych publicznych szkół podstawowych] | str. 799

Art. 134..... [Rekrutacja do klas pierwszych publicznych szkół ponadpodstawowych] | str. 802

Art. 135..... [Rekrutacja do publicznych szkół branżowych drugiego stopnia] | str. 806

Art. 136..... [Rekrutacja do publicznych szkół policealnych] | str. 809

Art. 137..... [Rekrutacja do publicznych szkół sportowych i mistrzostwa sportowego oraz do oddziałów sportowych] | str. 811

Art. 138..... [Rekrutacja do klas pierwszych oddziałów międzynarodowych szkół publicznych] | str. 814

Art. 139..... [Rekrutacja do oddziałów dwujęzycznych publicznych szkół podstawowych] | str. 816

Art. 140..... [Rekrutacja do publicznych szkół ponadpodstawowych dwujęzycznych] | str. 818

Art. 141..... [Rekrutacja do publicznych szkół dla dorosłych] | str. 819

Art. 142..... [Rekrutacja do publicznych szkół i placówek artystycznych] | str. 821

Art. 143..... [Rekrutacja do klas pierwszych szkoły ponadpodstawowej prowadzonej przez MON lub do oddziałów przygotowania wojskowego] | str. 824

Art. 144..... [Rekrutacja na zajęcia w publicznych placówkach oświatowo­‑wychowawczych] | str. 826

Art. 145..... [Rekrutacja do publicznych placówek zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie nauki poza miejscem stałego zamieszkania] | str. 828

Art. 146..... [Rekrutacja w zakresie form kształcenia ustawicznego] | str. 830

Art. 147..... [Rekrutacja na kwalifikacyjne kursy zawodowe] | str. 831

Art. 148..... [Publikowanie przez kuratorów oświaty wykazów zawodów i miejsc w zawodach uznanych za wysokie dla celów rekrutacji] | str. 833

Art. 149..... [Wniosek w postępowaniu rekrutacyjnym] | str. 834

Art. 150..... [Dane osobowe ujawniane we wniosku i dokumenty na ich potwierdzenie] | str. 835

Art. 151..... [Treść zgłoszenia do obwodowej szkoły podstawowej] | str. 842

Art. 152..... [Upoważnienie do ustalenia wzorów wniosku i zgłoszenia] | str. 842

Art. 153..... [Porządek postępowania rekrutacyjnego w publicznych przedszkolach, innych formach wychowania przedszkolnego oraz placówkach] | str. 843

Art. 154..... [Ustalanie terminów postępowania rekrutacyjnego i uzupełniającego; ogłaszanie kryteriów branych pod uwagę w ramach tych postępowań] | str. 845

Art. 155..... [Zobowiązanie do informowania o stanie zdrowia, diecie

................. i rozwoju dziecka] | str. 848

Art. 156..... [Ograniczenie możliwości ubiegania się o przyjęcie do publicznych szkół i placówek] | str. 849

Art. 157..... [Komisja rekrutacyjna] | str. 850

Art. 158..... [Wyniki postępowania rekrutacyjnego i dalsze postępowanie] | str. 851

Art. 159..... [Organizacja przyjmowania uczniów i postępowania rekrutacyjnego do nowo tworzonych szkół i placówek publicznych] | str. 856

Art. 160..... [Terminy retencji danych osobowych kandydatów] | str. 860

Art. 161..... [Postępowanie uzupełniające] | str. 862

Art. 162..... [Delegacja do wydania rozporządzenia] | str. 862

Art. 163..... [Wyłączenie ustawowe niektórych szkół publicznych] | str. 863

Art. 164..... [Przechodzenie przez uczniów z jednych szkół do innych] | str. 864

Rozdział 7. Kształcenie osób przybywających z zagranicy | str. 867

Art. 165..... [Prawo cudzoziemców do nauki szkolnej] | str. 867

Art. 166..... [Wskazanie innej szkoły w celu realizacji obowiązku szkolnego] | str. 887

Art. 167..... [Możliwość dofinansowania przez MEN współpracy międzynarodowej] | str. 890

Rozdział 8. Szkoły i placówki niepubliczne | str. 891

Art. 168..... [Założenie szkoły lub placówki niepublicznej] | str. 891

Art. 169..... [Wykreślenie wpisu do ewidencji szkół i placówek niepublicznych] | str. 909

Art. 170..... [Stosunek do przepisów o działalności gospodarczej] | str. 918

Art. 171..... [Obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki w ramach oświatowej działalności gospodarczej] | str. 922

Art. 172..... [Statut i procedura likwidacji szkoły lub placówki niepublicznej] | str. 922

Art. 172a... [Ustalenie zawodu lub zawodów kształcenia w szkołach niepublicznych] | str. 930

Art. 173..... [Stosowanie przepisu o stołówkach szkolnych] | str. 930

Art. 173a... [Stosowanie do placówek niepublicznych przepisów o zawieszeniu zajęć oraz o kształceniu na odległość] | str. 931

Art. 174..... [Odpowiednie stosowanie niektórych przepisów o publicznych placówkach] | str. 932

Art. 175..... [Stosowanie przepisów o wczesnym wspomaganiu rozwoju dziecka] | str. 933

Art. 176..... [Uprawnienia publicznej szkoły artystycznej] | str. 934

Art. 177..... [Stosowanie przepisów o kształceniu specjalnym] | str. 936

Art. 178..... [Szkoły niepubliczne eksperymentalne] | str. 937

Art. 179..... [Cofnięcie uprawnień szkoły publicznej] | str. 941

Art. 180..... [Nadzór pedagogiczny nad szkołami i placówkami niepublicznymi] | str. 942

Art. 181..... [Zakładanie i prowadzenie niepublicznych form wychowania przedszkolnego] | str. 944

Art. 182..... [Zespoły szkół lub placówek prowadzonych przez osoby fizyczne lub prawne] | str. 945

Rozdział 9. Placówki doskonalenia nauczycieli | str. 947

Art. 183..... [Placówki doskonalenia nauczycieli] | str. 947

Art. 184..... [Uzyskiwanie akredytacji] | str. 949

Art. 185..... [Wstępna akredytacja placówek doskonalenia nauczycieli] | str. 952

Art. 186..... [Cofnięcie akredytacji] | str. 954

Art. 187..... [Akredytacja – delegacja do wydania rozporządzenia] | str. 956

Art. 188..... [Placówki doskonalenia nauczycieli – uzupełnienie] | str. 957

Art. 189..... [Wejście w życie] | str. 961

Bibliografia | str. 963

Wykaz rozporządzeń | str. 971