Prawo administracyjne / Elżbieta Ura

W podręczniku przedstawiono aktualne zagadnienia z zakresu prawa administracyjnego i systemu administracji publicznej. W celu ułatwienia zrozumienia tej obszernej tematyki, treść podzielono na dwie części obejmujące:
• ogólne zagadnienia i podstawowe pojęcia prawa administracyjnego, a także zasady funkcjonowania administracji publicznej oraz
• zagadnienia ustrojowe, przedstawiające administrację centralną i terenową rządową oraz samorządową.
Książka zawiera odniesienia do najnowszych publikacji z zakresu prawa administracyjnego, materiałów normatywnych oraz orzecznictwa sądów administracyjnych i Trybunału Konstytucyjnego.

Podręcznik jest przeznaczony przede wszystkim dla studentów kierunków prawniczych, administracyjnych i bezpieczeństwa wewnętrznego. Będzie też pomocny pracownikom administracji oraz wszystkim, których z różnych względów interesuje prawo administracyjne.

Wykaz skrótów  | str.   11

Wprowadzenie   | str.   15

Część pierwsza

ZAGADNIENIA OGÓLNE

Rozdział I

Cechy prawa administracyjnego   | str.   21

1. Określenie prawa administracyjnego  | str.   21
2. Podział norm prawa administracyjnego | str.   25

2.1. Prawo ustrojowe   | str.   25

2.2. Prawo materialne   | str.   26

2.3. Prawo procesowe (formalne)   | str.   28

3. Europeizacja prawa administracyjnego  | str.   29

Rozdział II

Źródła prawa administracyjnego   | str.   33

1. Pojęcie źródeł prawa  | str.   33
2. Źródła prawa unijnego | str.   36

2.1. Podział prawa unijnego   | str.   36

2.2. Prawo pierwotne   | str.   36

2.2.1. Traktaty   | str.   36

2.2.2. Zasady ogólne prawa unijnego   | str.   37

2.3. Prawo wtórne (pochodne)   | str.   40

2.3.1. Prawo wiążące v  40

2.3.2. Prawo niewiążące (soft law  | str.   42

3. Źródła prawa krajowego  | str.   42

3.1. Podział źródeł   | str.   42

3.2. Źródła powszechnie obowiązującego prawa   | str.   44

3.2.1. Konstytucja   | str.   44

3.2.2. Ustawy   | str.   45

3.2.3. Ratyfikowane umowy międzynarodowe    | str.   45

3.2.4. Rozporządzenia   | str.   47

3.2.5. Rozporządzenia z mocą ustawy   | str.   48

3.2.6. Akty prawa miejscowego   | str.   49

3.3. Wewnętrzne źródła prawa   | str.   59

4. Ogłaszanie aktów normatywnych | str. 61
5. Nieformalne źródła prawa  | str.   65

Rozdział III

Podstawowe pojęcia teoretyczne w prawie administracyjnym   | str.   69

1. Pojęcie i rodzaje organów administracji  | str.   69
2. Właściwość organu administracji | str.   71
3. Nadzór, kontrola, kierownictwo  | str.   73

3.1. Pojęcie i cechy kontroli   | str.   73

3.2. Rodzaje kontroli   | str.   75

3.3. Podmioty sprawujące kontrolę administracji publicznej   | str.   77

3.3.1.  Kontrola sprawowana przez organy państwowe   | str.   77

3.3.2. Sądowa kontrola administracji   | str.   81

3.3.3. Kontrola wewnątrzadministracyjna   | str.   85

3.3.4. Kontrola społeczna   | str.   87

3.4. Pojęcie i cechy nadzoru   | str.   87

3.5. Kierownictwo i koordynacja   | str.   89

4. Zadania publiczne | str.   90

Rozdział IV

Stosunek administracyjnoprawny   | str.   93

1. Pojęcie stosunku administracyjnoprawnego  | str.   93
2. Cechy stosunku administracyjnoprawnego | str.   93
3. Elementy stosunku administracyjnoprawnego  | str.   94
4. Sposoby nawiązania stosunku administracyjnoprawnego | str.   96
5. Rodzaje stosunków administracyjnoprawnych  | str.   96

Rozdział V

Określenie administracji   | str.   99

1. Pojęcie administracji w doktrynie  | str.   99
2. Płaszczyzny i sfery działania administracji | str.   103
3. Modele administracji  | str.   105
4. Cechy administracji | str.   106
5. Proces prywatyzacji zadań administracji publicznej  | str.   107

Rozdział VI

Podstawowe zasady działania administracji   | str.   113

1. Funkcje zasad prawa  | str.   113
2. Zasada praworządności i legalizmu | str.   114
3. Zasada demokratyzmu  | str.   115
4. Zasada centralizacji i decentralizacji administracji | str.   116
5. Zasada subsydiarności (pomocniczości)  | str.   120
6. Zasada proporcjonalności (współmierności) | str.   122
7. Zasada zrównoważonego rozwoju  | str.   123
8. Zasada udziału obywateli w administrowaniu | str.   125
9. Zasada jawności działań administracji  | str.   125
10. Zasada kompetencyjności  | str.   127
11. Zasada efektywności i skuteczności działania  | str.   128
12. Zasada współdziałania  | str.   130
13. Inne zasady działania administracji wynikające z postępowania administracyjnego   | str.   132

Rozdział VII

Prawne formy działania administracji   | str.   135

1. Pojęcie prawnych form i metod działania administracji  | str.   135
2. Klasyfikacja prawnych form działania administracji | str.   136
3. Stanowienie aktu normatywnego administracji  | str.   141
4. Wydawanie aktów administracyjnych | str.   143

4.1. Określenie aktu administracyjnego   | str.   143

4.2. Klasyfikacja aktów administracyjnych    | str.   144

4.3. Decyzja administracyjna   | str.   152

4.4. Ważność aktu administracyjnego  | str.   161

5. Porozumienie administracyjne  | str.   164
6. Umowa cywilnoprawna | str.   168
7. Partnerstwo publiczno-prywatne  | str.   170
8. Ugoda administracyjna | str.   172
9. Czynności faktyczne administracji  | str.   175

9.1. Cechy czynności faktycznych   | str.   175

9.2. Działalność społeczno-organizatorska administracji   | str.   175

9.3. Czynności materialno-techniczne   | str.   176

10. „Swoiste” prawne formy działania administracji  | str.   178

Część druga

ZAGADNIENIA USTROJOWE

Rozdział VIII

Podziały terytorialne państwa i strefy specjalne   | str.   185

1. Pojęcie podziału terytorialnego  | str.   185
2. Czynniki kształtujące podział terytorialny | str.   186
3. Klasyfikacja podziałów terytorialnych   | str.   186

3.1. Podział zasadniczy   | str.   187

3.2. Podział pomocniczy   | str.   190

3.3. Podział specjalny   | str.   191

4. Nazwy miejscowości i obiektów fizjograficznych  | str.   192
5. Strefy specjalne  | str.   193

5.1. Pojęcie strefy specjalnej   | str.   193

5.2. Podział stref specjalnych   | str.   194

5.3. Strefy związane z ochroną granicy państwa   | str.   195

5.4. Strefy służące ochronie środowiska   | str.   198

5.5. Strefy związane z ochroną byłych obozów zagłady  | str.   199

5.6. Strefy ekonomiczne   | str.   200

5.7. „Swoiste” strefy specjalne   | str.   202

Rozdział IX

Administracja centralna   | str.   203

1. Podział administracji centralnej  | str.   203
2. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej | str. 206
3. Organy zaliczane do naczelnych organów administracji rządowej  | str.   209

3.1. Rada Ministrów   | str.   209

3.2. Prezes Rady Ministrów   | str.   212

3.3. Ministrowie kierujący działami administracji rządowej   | str.   213

4. Centralne organy (urzędy) administracji państwowej | str. 216

4.1. Centralne organy (urzędy) administracji rządowej   | str.   216

4.1.1.  Tworzenie organów centralnych   | str.   216

4.1.2. Cechy i rodzaje centralnych organów administracji rządowej   | str.   218

4.2. Inne centralne organy administracji państwowej   | str.   221

Rozdział X

Terenowa administracja rządowa   | str.   223

1. Podmioty wykonujące zadania administracji rządowej w województwie   | str.   223

2. Wojewoda | str.   224

2.1. Powoływanie wojewody   | str.   224

2.2. Funkcje wojewody   | str.   225

2.3. Kierownictwo i nadzór nad działalnością wojewody   | str.   230

3. Administracja zespolona w województwie  | str.   231
4. Organy administracji rządowej w powiecie | str.   235
5. Niezespolona administracja rządowa  | str.   237

Rozdział XI

Samorząd terytorialny   | str.   239

1. Europejska Karta Samorządu Lokalnego  | str.   239
2. Pojęcie samorządu terytorialnego | str.   241
3. Zadania samorządu terytorialnego | str.   244

3.1. Zadania gminy   | str.   244

3.1.1.  Zasada domniemania właściwości gminy   | str.   244

3.1.2. Zasada subsydiarności   | str.   245

3.1.3.  Zakres zadań gminy   | str.   246

3.1.4.  Gminy o specjalnym statusie   | str.   251

3.2. Zadania powiatu   | str.   254

3.2.1. Zakres zadań własnych powiatu   | str.   254

3.2.2. Zadania z zakresu administracji rządowej   | str.   258

3.3. Zadania samorządu województwa   | str.   259

3.3.1.  Charakter zadań własnych   | str.   259

3.3.2. Zadania z zakresu administracji rządowej   | str.   260

4. Władze jednostek samorządu terytorialnego | str.   260

4.1. Forma bezpośrednia udziału mieszkańców   | str.   262

4.1.1.  Wybory   | str.   262

4.1.2. Referendum lokalne  | str.   262

4.1.3. Konsultacje z mieszkańcami   | str.   268

4.2. Organy jednostek samorządu terytorialnego   | str.   270

4.2.1. Organy gminy   | str.   270

4.2.2. Organy powiatu  | str.   282

4.2.3. Organy samorządu województwa   | str.   289

5. Jednostki pomocnicze oraz związki i porozumienia samorządu terytorialnego   | str.   293

6. Związki metropolitalne | str.   297
7. Mienie i gospodarka finansowa jednostek samorządu terytorialnego   | str.   298
8. Nadzór nad jednostkami samorządu terytorialnego | str.   300

8.1. Uprawnienia Prezesa Rady Ministrów   | str.   301

8.2. Uprawnienia wojewody   | str.   302

8.3. Uprawnienia regionalnej izby obrachunkowej   | str.   305

8.4. Uprawnienia o charakterze nadzorczym Sejmu   | str.   307

9. Uprawnienia samorządowego kolegium odwoławczego  | str.   307

Rozdział XII

Podmioty administrujące   | str.   309

1. Samorząd zawodowy  | str.   309
2. Samorząd gospodarczy | str.   310
3. Zakłady administracyjne (publiczne)  | str.   311
4. Fundacje | str.   314
5. Organizacje pozarządowe i wolontariat  | str.   316

Rozdział XIII

Pracownicy administracji publicznej   | str.   321

1. Pojęcie służby publicznej  | str.   321
2. Pojęcie pracownika administracji | str.   323
3. Korpus służby cywilnej  | str.   324
4. Pracownicy samorządowi | str.   326
5. Inne grupy pracowników administracji  | str.   328

5.1. Urzędnicy państwowi   | str.   328

5.2. Służba zagraniczna   | str.   328

6. Europejski Kodeks Dobrej Administracji | str.   330

Bibliografia   | str.   333

Skorowidz   | str.   353