Pojęcie strony w ogólnym postępowaniu administracyjnym / Grzegorz Łaszczyca

W publikacji omówiono pojęcie strony w postępowaniu administracyjnym będące jednym z najważniejszych zagadnień tego postępowania. Przedstawiono jego definicję, charakter oraz konstrukcję prawną. Przeanalizowano problemy zdolności administracyjnoprawnej, ze wskazaniem podstawowych i uzupełniających podmiotów, którym taka zdolność przysługuje. Wyjaśniono fundamentalne pojęcie interesu prawnego, zwłaszcza w aspekcie jego źródeł oraz cech i uwarunkowań. Wyodrębniono także płaszczyzny powiązań interesu prawnego ze sferą procesową.

W opracowaniu zaprezentowano rozwiązania prawne w zakresie pojęcia strony w innych państwach europejskich o różnej tradycji i metodzie normowania postępowania administracyjnego, a także niektóre ustawodawstwa pozaeuropejskie.

Książka jest przeznaczona zarówno dla radców prawnych, adwokatów, sędziów, prokuratorów, jak i pracowników administracji publicznej (rządowej i samorządowej) oraz pracowników naukowych zainteresowanych omawianą tematyką.

„Autor nie ogranicza się do przedstawienia dotychczasowego stanu nauki. Prowadzonym w pracy rozważaniom towarzyszy pytanie o aktualność kodeksowego ujęcia strony postępowania. Praca ma charakter twórczy, rozwija stan wiedzy na temat strony postępowania i pojęcia interesu prawnego”.
dr hab. Jacek Chlebny, prof. UŁ (fragment recenzji)

Wykaz skrótów  | str.  13

Wstęp  | str.  17

Rozdział I

Strona jako centralny podmiot procesowy  | str.  23

1.1. Zasada obligatoryjności strony  | str.  23

1.2. Zasada oficjalności określenia/ustalenia strony/stron postępowania  | str.  33

1.3. Zasada permanentnej oceny statusu strony  | str.  44

Rozdział II

Ewolucja regulacji prawnej pojęcia strony postępowania administracyjnego  | str.  50

Rozdział III

Charakter prawny i granice stosowania regulacji pojęcia strony postępowania  | str.  65

3.1. Uwagi ogólne  | str.  65

3.2. Koncepcje postrzegania charakteru regulacji art. 28 k.p.a.  | str.  67

3.3. Granice stosowania regulacji art. 28 k.p.a.  | str.  74

3.3.1. Granice przedmiotowe  | str.  74

3.3.2. Granice czasowe  | str.  78

Rozdział IV

Konstrukcja prawna pojęcia strony postępowania  | str.  82

4.1. Ujęcie definicyjne  | str.  82

4.2. Trójelementowość definicji  | str.  83

4.3. Wyłączność elementów definicyjnych  | str.  84

4.4. Jednorodność kodeksowego pojęcia strony  | str.  87

4.5. Propozycje koncepcji „modyfikujących” pojęcie strony w poglądach nauki prawa i judykatury  | str.  95

4.5.1. Koncepcja „strony refleksowej”  | str.  95

4.5.2. Koncepcja „strony ubocznej”  | str.  103

4.5.3. Koncepcja „strony zastępczej”  | str.  104

4.5.4. Problem tzw. strony sui generis  | str.  108

4.5.5. Koncepcje szczególne (pozakodeksowe) pojęcia strony postępowania  | str.  111

4.6. Strona postępowania a kodeksowe formuły „podmiotowo zbiorcze”  | str.  117

4.7. Kryteria kodeksowe różnicujące pozycję strony postępowania  | str.  118

4.7.1. Uwaga ogólna  | str.  118

4.7.2. Strona pierwotna (niezmienna) i strona następcza (zmienna)  | str.  119

4.7.3. Strona będąca osobą fizyczną i strona niebędąca osobą fizyczną (strona „zbiorowa”, „korporacyjna”)  | str.  119

4.7.4. Strona jedyna i strona niejedyna (uczestnicząca w warunkach wielości stron)  | str.  120

4.7.5. Strona zdolna do czynności prawnych i strona niezdolna do czynności prawnych  | str.  121

4.7.6. Strona działająca osobiście i strona działająca przez zastępcę procesowego  | str.  122

4.7.7. Strona będąca podmiotem publicznym i strona niebędąca podmiotem publicznym  | str.  123

4.7.8. Strona będąca funkcjonariuszem lub żołnierzem oraz strona niemająca takiego statusu  | str.  123

4.7.9. Strona „europejska” (w tym „krajowa”) i strona „pozaeuropejska”  | str.  124

4.7.10. Strona postępowania wszczętego z urzędu i strona postępowania wszczętego na żądanie strony  | str.  125

4.7.11. Strona „aktywna” i strona „nieaktywna”  | str.  125

4.7.12. Strona „poradna” i strona „nieporadna” oraz strona „sprawna” i strona z niepełnosprawnością  | str.  127

4.7.13. Strona obecna i strona nieobecna oraz strona znana z miejsca pobytu i strona nieznana z miejsca pobytu  | str.  128

4.7.14. Strona, w relacji do której pracownik/członek organu kolegialnego/organ pozostaje w określonym stosunku zależności, i strona, która w takiej relacji nie pozostaje  | str.  130

Rozdział V

Elementy definicyjne pojęcia strony postępowania  | str.  132

5.1. Element organizacyjny  | str.  132

5.1.1. Znaczenie zaimka „każdy”  | str.  132

5.1.2. Zdolność administracyjnoprawna  | str.  133

5.1.3. Zagadnienia prawa kolizyjnego  | str.  135

5.1.4. Podmioty podstawowe  | str.  137

5.1.4.1. Osoby fizyczne  | str.  137

5.1.4.2. Osoby prawne  | str.  139

5.1.4.3. Państwowe jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej  | str.  143

5.1.4.4. Samorządowe jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej  | str.  146

5.1.4.5. Organizacje społeczne niemające osobowości prawnej  | str.  149

5.1.5. Podmioty uzupełniające  | str.  152

5.1.5.1. Niepaństwowe i niesamorządowe jednostki organizacyjne mające zdolność prawną  | str.  152

5.1.5.1.1. Handlowe spółki osobowe  | str.  152

5.1.5.1.2. Spółki kapitałowe w organizacji  | str.  153

5.1.5.1.3. Inne jednostki organizacyjne o charakterze gospodarczym  | str.  154

5.1.5.1.4. Inne jednostki organizacyjne o charakterze niegospodarczym  | str.  155

5.1.5.2. Podmioty szczególne  | str.  157

5.1.5.2.1. Rodzina/małżeństwo  | str.  157

5.1.5.2.2. Komitet społeczny powołany w celu przeprowadzenia zbiórki publicznej  | str.  159

5.1.6. Podmioty i konstrukcje organizacyjne „wyłączone”  | str.  160

5.1.6.1. Spółka cywilna  | str.  160

5.1.6.2. Konsorcjum  | str.  162

5.1.6.3. Komitety społeczne  | str.  163

5.1.6.4. Jednostka pomocnicza gminy  | str.  164

5.2. Element substancjonalny  | str.  165

5.2.1. Pojęcie interesu w ogólności i w sferze prawa  | str.  165

5.2.2. Pojęcie interesu w prawie administracyjnym procesowym  | str.  170

5.2.3. Interes prawny jako kwalifikowana kategoria interesu w ogólnym postępowaniu administracyjnym  | str.  172

5.2.4. Dwupoziomowość kwalifikacji „interesu” w rozumieniu art. 28 k.p.a.  | str.  177

5.2.5. Problem relacji między pojęciami interesu prawnego i obowiązku w regulacji art. 28 k.p.a.  | str.  180

5.2.6. Uwarunkowania interesu prawnego  | str.  184

5.2.7. Istota (treść) interesu prawnego  | str.  187

5.2.8. Funkcje interesu prawnego  | str.  192

5.2.9. Interes prawny a inne kryteria „legitymujące”  | str.  196

5.2.9.1. Uwagi ogólne  | str.  196

5.2.9.2. Przegląd wybranych kryteriów „legitymujących”  | str.  198

5.2.9.2.1. Roszczenie prawne  | str.  198

5.2.9.2.2. Prawnie chroniony interes  | str.  201

5.2.9.2.3. Roszczenie prawne ochrony urzędowej  | str.  204

5.2.9.2.4. Specjalne prawo proszenia  | str.  205

5.2.9.2.5. Uzasadnione oczekiwania  | str.  206

5.2.9.2.6. Dotknięcie skutkami decyzji  | str.  208

5.2.9.2.7. Interes faktyczny kwalifikowany  | str.  210

5.2.9.2.8. Interes faktyczny zwykły  | str.  212

5.2.10. Źródło interesu prawnego  | str.  215

 5.2.10.1. Uwagi ogólne  | str.  215

 5.2.10.2. Normy prawne „właściwe” (źródła interesu prawnego)  | str.  218

 5.2.10.3. Normy prawne i inne normy „wyłączone”  | str.  238

 5.2.10.4. Zdarzenia (stany, zachowania) pozanormatywne  | str.  248

5.2.11. Cechy interesu prawnego w rozumieniu art. 28 k.p.a.  | str.  251

 5.2.11.1. Uwagi ogólne  | str.  251

 5.2.11.2. Pozytywne cechy interesu prawnego w rozumieniu art. 28 k.p.a.  | str.  255

 5.2.11.2.1. Osobisty/własny  | str.  255

 5.2.11.2.2. Indywidualny/konkretny  | str.  262

 5.2.11.2.3. Aktualny  | str.  268

 5.2.11.2.4. Realny  | str.  271

 5.2.11.2.5. Bezpośredni  | str.  274

 5.2.11.3. Negatywne cechy interesu prawnego w rozumieniu art. 28 k.p.a.  | str.  280

 5.2.11.3.1. Nieodstępowalność interesu prawnego  | str.  280

 5.2.11.3.2. Niepodzielność interesu prawnego  | str.  282

5.3. Element procesowy pojęcia strony postępowania administracyjnego  | str.  283

5.3.1. Związek interesu prawnego z określonym postępowaniem  | str.  283

5.3.2. „Faktyczność” interesu prawnego  | str.  284

5.3.3. Sprawdzalność interesu prawnego. Koncepcje legitymacji procesowej strony  | str.  286

5.3.4. Zaspokajalność interesu prawnego  | str.  296

Rozdział VI

Pojęcie strony postępowania administracyjnego w regulacjach obcych  | str.  298

6.1. Uwagi ogólne  | str.  298

6.2. Regulacja albańska  | str.  299

6.3. Regulacja andorska  | str.  300

6.4. Regulacja austriacka  | str.  300

6.5. Regulacja brazylijska  | str.  303

6.6. Regulacja bułgarska  | str.  305

6.7. Regulacja chilijska  | str.  307

6.8. Regulacja chorwacka  | str.  308

6.9. Regulacja czarnogórska  | str.  310

6.10. Regulacja czeska  | str.  311

6.11. Regulacja fińska  | str.  314

6.12. Regulacja gruzińska  | str.  315

6.13. Regulacja hiszpańska  | str.  316

6.14. Regulacja islandzka  | str.  318

6.15. Regulacja kazachska  | str.  318

6.16. Regulacja kirgiska  | str.  320

6.17. Regulacja kosowska  | str.  322

6.18. Regulacja niemiecka  | str.  323

6.19. Regulacja norweska  | str.  325

6.20. Regulacja peruwiańska  | str.  326

6.21. Regulacja portugalska  | str.  327

6.22. Regulacja serbska  | str.  329

6.23. Regulacja słowacka  | str.  331

6.24. Regulacja słoweńska  | str.  333

6.25. Regulacja szwajcarska  | str.  335

6.26. Regulacja szwedzka  | str.  336

6.27. Regulacja turkmeńska  | str.  337

6.28. Regulacja ukraińska  | str.  339

6.29. Regulacja uzbecka  | str.  340

6.30. Regulacja węgierska  | str.  340

Wnioski  | str.  343

Bibliografia  | str.  353