Podstawa wpisu do księgi wieczystej / Jarosław Kuropatwiński

Problematyka obrotu prawnego nieruchomościami i tym samym podstawy wpisu do księgi wieczystej budzi żywe zainteresowanie zarówno w praktyce notarialnej, wieczystoksięgowej, jak i w doktrynie prawa cywilnego. Liczne wypowiedzi piśmiennictwa koncentrowały się jednak dotychczas raczej na modelach podstawy wpisu lub na zagadnieniach bardzo szczegółowych, dotyczących poszczególnych dowodów zmiany stanu prawnego nieruchomości ujawnianego w księdze wieczystej.

Książka ta jest opracowaniem monograficznym, które zapewnia kompleksową prezentację tej problematyki. Punkt ciężkości tej pracy postawiony został na zagadnieniach ogólnych odnoszących się do podstawy wpisu.

Zagadnienia szczegółowe prezentowane są natomiast w dwóch zasadniczych blokach tematycznych. Pierwszy stanowi grupa rozdziałów poświęcona aktom władzy publicznej, a po nim prezentowane są rozdziały dotyczące czynności prawych będących źródłem zmiany stanu prawnego nieruchomości. Książkę kończy omówienie dawnych dowodów nabycia własności.

Opracowanie zawiera praktyczne rozwiązania dotyczące szczegółowych problemów nurtujących praktykę notarialną i wieczystoksięgową oraz zapewnia warsztat teoretyczny, który będzie stanowił pomoc w rozwiązaniu problemów prawnych.

   Adresaci:
Publikacja zainteresuje notariuszy, adwokatów, radców prawnych, sędziów i referendarzy wydziałów wieczystoksięgowych, a także pracowników organów katastralnych w wydziałach geodezji w starostwach i niektórych gminach, pracowników wydziałów mienia jednostek samorządu terytorialnego oraz urzędów wojewódzkich.

Wykaz skrótów | str. 19

Wstęp | str. 27

Rozdział I
Ogólna koncepcja podstawy wpisu do księgi wieczystej | str. 31
1. Uwagi wstępne | str. 31
2. Prawny reżim podstawy wpisu de lege lata | str. 34
3. Modele podstawy wpisu do księgi wieczystej | str. 35
4. Systemy podstawy wpisu do księgi wieczystej we współczesnych porządkach prawnych | str. 39
5. Rozwiązania przyjmowane w toku prac unifikacyjnych a współczesny system podstawy wpisu w prawie polskim | str. 41
6. Zasada legalizmu materialnego w prawie obowiązującym | str. 45
6.1. Ewolucja norm wyrażających zasadę legalizmu materialnego w prawie polskim | str. 45
6.2. Wpływ zasady legalizmu materialnego na postępowanie wieczystoksięgowe | str. 48
6.3. Zasięg zasady legalizmu materialnego | str. 50
6.4. Ocena sposobu wyrażenia zasady legalizmu materialnego w prawie pozytywnym | str. 52
7. Jurydyczna konstrukcja podstawy wpisu do księgi wieczystej | str. 54
7.1. Podstawa wpisu w znaczeniu materialnym i formalnym | str. 54
7.2. Problem delimitacji podstawy wpisu w praktyce wieczystoksięgowej | str. 56
7.3. Podstawa wpisu w postępowaniu notarialnym | str. 60
7.4. Bezpośrednia i pośrednia podstawa wpisu w znaczeniu formalnym | str. 62
7.5. Ustalenie znaczeń terminu „podstawa wpisu” w przepisach prawa obowiązującego | str. 66
8. Przeszkoda do wpisu | str. 66
9. Odpadnięcia i zmiana podstawy wpisu | str. 69

Rozdział II
Wykazywanie podstawy rozstrzygnięcia w sprawie o wpis do księgi wieczystej | str. 74
1. Uwagi wstępne | str. 74
2. Zakres obowiązywania zasady bezpośredniości i autonomii jurysdykcyjnej sądu w postępowaniu wieczystoksięgowym | str. 76
2.1. Zasada bezpośredniości i autonomii jurysdykcyjnej sądu | str. 76
2.2. Odstępstwa od zasady bezpośredniości i autonomii jurysdykcyjnej | str. 79
2.3. Problem tzw. przesłankowego ustalania zmiany stanu prawnego w postępowaniu wieczystoksięgowym | str. 82
3. Byt prawny podstawy wpisu w ujęciu temporalnym | str. 84
4. Moment wykazania podstawy wpisu w postępowaniu wieczystoksięgowym | str. 88
5. Sposób wykazania podstawy wpisu w postępowaniu wieczystoksięgowym | str. 91
6. Fakty notoryjne i znane sądowi z urzędu jako podstawa rozstrzygnięcia w postępowaniu wieczystoksięgowym | str. 99
7. Problem oparcia podstawy wpisu na faktach przyznanych | str. 107
8. Podstawa założenia księgi wieczystej | str. 108
9. Wykazywanie przeszkody do wpisu | str. 113

Rozdział III
Dokument i przepis prawa jako podstawa wpisu do księgi wieczystej | str. 116
1. Uwagi wstępne | str. 116
2. Pojęcie dokumentu stanowiącego podstawę wpisu w prawie polskim | str. 118
3. Podstawowe kategorie dokumentów stanowiących podstawę wpisu | str. 120
4. Strona podmiotowa i przedmiotowa dokumentu | str. 121
5. Treść i język dokumentu | str. 126
6. Wykładnia treści dokumentów stanowiących podstawę wpisu | str. 127
7. Doręczenie dokumentu jako zdarzenie objęte podstawą wpisu w znaczeniu materialnym | str. 133
8. Przepis prawa jako podstawa wpisu | str. 141
8.1. Klasyfikacja przypadków nabycia ex lege z punktu widzenia podstawy wpisu do księgi wieczystej | str. 141
8.2. Podstawa wpisu nieruchomości oznaczonych rodzajowo w normie prawnej | str. 144

Rozdział IV
Postać dokumentu stanowiącego podstawę wpisu | str. 155
1. Uwagi wstępne | str. 155
2. Forma czynności prawnej a postać dokumentu | str. 157
3. Postać dokumentu stanowiącego podstawę wpisu w ujęciu komparatystycznym | str. 159
4. Zasada wykazywania podstawy wpisu oryginałem dokumentu w prawie polskim | str. 160
5. Podstawowe kategorie dokumentów wtórnych | str. 165
6. Odpisy kwalifikowane poświadczane publicznie | str. 169
7. Elementy konstytutywne dokumentu wtórnego kwalifikowanego i skutki jego wadliwości prawnej | str. 172
8. Odpisy uwierzytelnione przez organ | str. 175
9. Dokumenty wtórne zastępujące oryginał | str. 176
10. Legitymacyjna funkcja wypisu | str. 178
11. Kontrowersje dotyczące notarialnego odpisu dokumentu urzędowego jako podstawy wpisu | str. 184
12. Spór o dopuszczalność wpisu na podstawie odpisu poświadczonego przez kwalifikowanego pełnomocnika | str. 186
13. Weryfikacja oryginału dokumentu przedłożonego w odpisie | str. 197
14. Odpis aktu notarialnego jako podstawa wpisu do księgi wieczystej | str. 198
15. Wpis do księgi wieczystej na podstawie odpisu tytułu wykonawczego | str. 200
16. Kwestia wpisu do księgi wieczystej na podstawie wyciągu aktu notarialnego | str. 205
17. Dokumenty wtórne drugiego stopnia stanowiące podstawę wpisu | str. 206

Rozdział V
Ogólne zagadnienia związane z dokumentem urzędowym jako podstawą wpisu | str. 209
1. Uwagi wprowadzające | str. 209
2. Pojęcie i rodzaje dokumentów urzędowych | str. 211
3. Elementy konstytutywne dokumentu urzędowego | str. 213
4. Zakres badania dokumentu urzędowego w postępowaniu wieczystoksięgowym | str. 214
5. Zastosowanie w postępowaniu wieczystoksięgowym domniemań prawnych i innych elementów legalnej oceny dowodów | str. 215
6. Badanie przez sąd wieczystoksięgowy wewnętrznych uprawnień do sporządzenia dokumentu urzędowego | str. 219
7. Weryfikacja wpisu na listę tłumacza przysięgłego | str. 223
8. Zagraniczny dokument urzędowy w postępowaniu wieczystoksięgowym | str. 225

Rozdział VI
Orzeczenie sądowe jako podstawa wpisu | str. 229
1. Uwagi wstępne | str. 229
2. Orzeczenie sądu jako środek dowodowy | str. 234
3. Podmiotowe granice związania orzeczeniem sądu stanowiącym podstawę wpisu do księgi wieczystej | str. 239
3.1. Zakres podmiotowy związania orzeczeniem sądu będącego podstawą wpisu | str. 239
3.2. Problem mocy wiążącej orzeczeń dotyczących pierwotnego nabycia prawa | str. 242
3.3. Podstawa wykazania w postępowaniu wieczystoksięgowym mocy wiążącej orzeczenia wobec następców prawnych strony postępowania | str. 248
4. Zakres kontroli orzeczenia przez sąd wieczystoksięgowy | str. 251
5. Orzeczenie uchylające lub zmieniające w roli podstawy wpisu | str. 254
6. Wyrok ustalający jako podstawa wpisu | str. 257
6.1. Spór o dopuszczalność oparcia podstawy wpisu na wyroku ustalającym | str. 257
6.2. Wnioski płynące z różnicy między powództwem ustalającym a powództwem o uzgodnienie | str. 262
6.3. Wyjątkowa dopuszczalność wpisu na podstawie wyroku ustalającego | str. 268
8. Wpis na podstawie dokumentów wykazujących prawo do spadku | str. 280
8.1. Rodzaje dokumentów stwierdzających nabycie spadku i ich legitymacyjny charakter | str. 280
8.2. Problem ujawnienia udziału w nieruchomości spadkowej przed działem spadku | str. 282
8.3. Ujawnienia udziału w nieruchomości spadkowej przed działem spadku de lege ferenda | str. 289
8.4. Problem określenia podstawy wpisu w przypadku tzw. ustawowego zapisu windykacyjnego | str. 291
9. Wyrok rozwodowy jako podstawa wpisu | str. 294
10. Wpis do księgi wieczystej na podstawie dokumentów rejestrowych | str. 297
11. Orzeczenie sądu karnego jako podstawa wpisu | str. 299

Rozdział VII
Dokumenty administracji publicznej i dokumenty quasi -urzędowe jako podstawa wpisu | str. 303
1. Uwagi wstępne | str. 303
2. Wpis na podstawie decyzji administracyjnej | str. 308
2.1. Kategorie decyzji administracyjnych stanowiących podstawę wpisu | str. 308
2.2. Badanie decyzji administracyjnej przez sąd wieczystoksięgowy | str. 310
2.3. Zakres związania sądu wieczystoksięgowego decyzją administracyjną | str. 315
2.4. Problem dopuszczalności wpisu do księgi wieczystej na podstawie decyzji weryfi kacyjnych | str. 321
2.5. Wpis na podstawie niektórych decyzji szczególnych | str. 328
3. Zaświadczenie w praktyce wieczystoksięgowej | str. 331
4. Wpisy tymczasowe dokonywane na podstawie dokumentów administracji publicznej | str. 340
5. Dokumenty quasi -urzędowe jako podstawa ujawniania prawa w księdze wieczystej | str. 343
5.1. Dokumenty bankowe | str. 343
5.2. Dokumenty funduszu sekurytyzacyjnego i dokumenty pocztowe | str. 349

Rozdział VIII
Podstawa wpisu hipoteki przymusowej i ustawowej | str. 352
1. Uwagi wstępne | str. 352
2. Rodzaje dokumentów stanowiących podstawę wpisu hipoteki przymusowej | str. 355
3. Treść dokumentu stanowiącego podstawę wpisu hipoteki przymusowej | str. 363
4. Zasada tożsamości podmiotowej | str. 367
5. Kontrowersje dotyczące dopuszczalności wpisu tzw. hipoteki przymusowej zbiorczej | str. 372
6. Partycja zabezpieczenia a podstawa wpisu hipoteki przymusowej | str. 375
7. Zmiana treści podstawy wpisu hipoteki przymusowej | str. 379
8. Podstawa ujawnienia hipoteki ustawowej | str. 380
9. Podstawa wykreślenia hipoteki przymusowej | str. 382

Rozdział IX
Podstawa oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej | str. 385
1. Uwagi wstępne | str. 385
2. Modele oznaczania nieruchomości w księdze wieczystej | str. 388
3. Kształtowanie się katastralnego modelu oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej | str. 389
4. Zakres dopuszczalnych odstępstw od katastralnego modelu oznaczania nieruchomości | str. 391
5. Reżim prawny oznaczania nieruchomości w księdze wieczystej | str. 392
6. Kataster jako podstawa oznaczenia praw podmiotowych do nieruchomości | str. 393
6.1. Pojęcie katastru | str. 393
6.2. Ewolucja polskiego systemu katastralnego | str. 397
6.3. Wpływ ewolucji katastru na przyjęty model oznaczania nieruchomości | str. 400
6.4. Prawne znaczenie wpisu do katastru dla systemu wieczystoksięgowego | str. 402
7. Sposób oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej | str. 404
7.1. Jednostki powierzchniowe podziału kraju służące do przestrzennej identyfikacji nieruchomości | str. 404
7.2. Elementy identyfikujące nieruchomość w księdze wieczystej | str. 406
7.3. Identyfikatory działki, budynku i lokalu | str. 409
7.4. Graficzne oznaczenie nieruchomości i sposób ujawnienia granic działki w terenie | str. 411
8. Skutki prawne niepełnego oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej | str. 413
9. Dokumenty katastralne jako podstawa oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej | str. 415
9.1. Pojęcie dokumentów katastralnych | str. 415
9.2. Otwarty katalog dokumentów katastralnych stanowiących podstawę wpisu | str. 416
9.3. Wypisy i wyrysy katastralne jako podstawa wieczystoksięgowego oznaczenia nieruchomości | str. 419
9.4. Problem wykazania genealogii działki ewidencyjnej | str. 422
9.5. Klauzula wieczystoksięgowa | str. 427
10. Dokumenty pozakatastralne jako podstawa oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej | str. 429
11. Forma dokumentów stanowiących podstawę wpisu w dziale I-O księgi wieczystej | str. 432

Rozdział X
Szczególne podstawy oznaczania w księdze wieczystej budynków i lokali | str. 434
1. Uwagi wstępne | str. 434
2. Podstawa oznaczania budynków w księdze wieczystej | str. 435
3. Oświadczenie wnioskodawcy jako podstawa oznaczenia budynku | str. 438
4. Podstawa oznaczenia lokalu w księdze wieczystej | str. 444
4.1. Wpis lokalu i jego oznaczenia do księgi wieczystej | str. 444
4.2. Krytyka zastosowanego de lege lata modelu podstawy oznaczenia lokalu w księdze wieczystej | str. 445
4.3. Przestrzenne oznaczenie lokalu w systemie wieczystoksięgowym | str. 449
4.4. Oznaczenie lokalu w postanowieniu o zniesieniu współwłasności | str. 454
5. Problem konstytucyjności niektórych podstaw oznaczania budynków i lokali w księdze wieczystej | str. 456
6. Zaświadczenie o samodzielności lokalu w reżimie podstaw wpisu do księgi wieczystej | str. 460
7. Postulaty de lege ferenda dotyczące oznaczenia lokali w księdze wieczystej | str. 468
8. Wpis w dziale I-O księgi wieczystej na podstawie zaświadczenia spółdzielni mieszkaniowej | str. 471
8.1. Ratio legis zaświadczenia spółdzielni mieszkaniowej o położeniu i powierzchni lokali i domów spółdzielczych | str. 471
8.2. Zakres zastosowania zaświadczenia spółdzielni mieszkaniowej jako podstawy oznaczania lokalu w księdze wieczystej | str. 473
8.3. Podmiot wydający zaświadczenie | str. 474
8.4. Treść zaświadczenia spółdzielni mieszkaniowej | str. 475
8.5. Charakter prawny i forma zaświadczenia spółdzielni | str. 478
8.6. Reprezentacja spółdzielni w zakresie wydawania zaświadczeń o położeniu i powierzchni lokalu | str. 481
8.7. Oznaczanie lokali spółdzielczych de lege ferenda | str. 483
9. Znaczenie uchwały zarządu spółdzielni określającej przedmiot odrębnej własności lokali dla wpisu w dziale I-O księgi wieczystej | str. 484

Rozdział XI
Uproszczone podstawy wpisu do księgi wieczystej | str. 488
1. Uwagi wstępne | str. 488
2. Ewolucja norm regulujących uproszczone podstawy wpisu w księdze wieczystej | str. 494
2.1. Uproszczone podstawy wpisu w ujęciu historycznoprawnym | str. 494
2.2. Spór o znaczenie prawne zgody na wpis przewidzianej w art. 21 § 1 prawa o księgach wieczystych | str. 498
2.3. Geneza obligatoryjnej bezwarunkowości zgody na wpis | str. 500
3. Zasada oświadczenia jednej strony | str. 502
3.1. Zasada oświadczenia jednej strony w reżimie prawnym podstaw wpisu do księgi wieczystej | str. 502
3.2. Stopień uproszczenia podstawy wpisu wynikający z zasady oświadczenia jednej strony | str. 504
3.3. Zakres zastosowania zasady oświadczenia jednej strony | str. 508
3.4. Podmiot i treść oświadczenia wyrażanego stosowanie do zasady oświadczenia jednej strony | str. 513
4. Podstawowe założenia konstrukcyjne zgody na wpis | str. 515
4.1. Pojęcie zgody na wpis | str. 515
4.2. Aspekt podmiotowy i treść zgody na wpis | str. 521
4.3. Forma zgody na wpis | str. 525
4.4. Problem dopuszczalności posługiwania się odpisem zgody | str. 526
5. Charakter prawny zgody na wpis | str. 527
6. Problem abstrakcyjności zgody na wpis | str. 537
7. Zakres zastosowania zgody na wpis | str. 538
7.1. Zgoda na wpis jako odstępstwo od zasady legalizmu materialnego | str. 538
7.2. Zgoda na wpis prawa względnego | str. 539
7.3. Charakter prawny zgody osoby trzeciej na wpis ustępstwa pierwszeństwa | str. 548
7.4. Zgoda właściciela na ujawnienie roszczenia z umowy deweloperskiej | str. 550
7.5. Zgoda na przeniesienie hipoteki na opróżnione miejsce hipoteczne | str. 551
7.6. Kontrowersje dotyczące zgody właściciela jako podstawy wykreślenia hipoteki | str. 552
7.7. Dopuszczalność konstruowania zgody na wpis poza przypadkami art. 32 ust. 2 zd. 1 u.k.w.h| str. 556
8. Związanie zgodą na wpis | str. 557
8.1. Problem odwoływalności zgody na wpis | str. 557
8.2. Granice czasowe związania zgodą na wpis | str. 561
9. Zasięg podmiotowy zgody na wpis | str. 563
10. Prawna niedopuszczalność zastrzeżenia warunku lub terminu w treści zgody na wpis | str. 566
11. Skutki prawne braku lub wadliwości zgody na wpis | str. 571
12. Problem prawnego ujęcia zgody na wpis de lege ferenda | str. 573
13. Nominalna koncepcja podstawy wpisu | str. 577

Rozdział XII
Forma czynności prawych stanowiących podstawę wpisu | str. 581
1. Uwagi wstępne | str. 581
2. Ewolucja normatywnego określenia formy dokumentu stanowiącego podstawę wpisu | str. 586
3. Reguła formy pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym | str. 588
3.1. Forma ad intabulationem | str. 588
3.2. Zakres zastosowania formy pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym wymaganej ad intabulationem | str. 589
3.3. Forma dokumentów stanowiących pośrednią podstawę wpisu | str. 593
3.4. Przepisy szczególne w stosunku do normy określającej formę podstawy wpisu do księgi wieczystej | str. 597
3.5. Notarialne poświadczenie podpisu | str. 600
3.6. Problem sanowania braku odpowiedniej formy lub braku dokumentu stwierdzającego czynność prawną | str. 602
3.7. Problem dawnych dokumentów sporządzonych w zwykłej formie pisemnej | str. 604
3.8. Skutki wpisu dokonanego na podstawie dokumentu sporządzonego z naruszeniem wymagań formy ad intabulationem | str. 605
4. Akt notarialny jako podstawa wpisu do księgi wieczystej | str. 606
4.1. Forma aktu notarialnego | str. 606
4.2. Podmiotowy aspekt aktu notarialnego | str. 609
4.3. Elementy konstrukcyjne aktu notarialnego | str. 612
4.4. Elementy czynności prawnej obligatoryjnie wyrażane w formie aktu notarialnego | str. 616
4.5. Znaczenie aktu notarialnego jako dokumentu urzędowego | str. 621
5. Forma czynności prawnych stanowiących podstawę wpisu w ujęciu kolizyjnoprawnym | str. 625
5.1. Reguły kolizyjne określające prawo właściwe dla formy czynności prawnej stanowiącej podstawę wpisu | str. 625
5.2. Czynności notarialne dokonane zagranicą jako podstawa wpisu do polskiej księgi wieczystej | str. 629
5.3. Prawo właściwe dla określenia formy czynności prawnej dokonywanej przed polskim konsulem | str. 632

Rozdział XIII
Kategorie niektórych czynności prawnych stanowiących podstawę wpisu | str. 635
1. Uwagi wstępne | str. 635
2. Wpis na podstawie jednostronnych czynności prawnych | str. 641
3. Problem dopuszczalności i konsekwencji prawnych oparcia podstawy wpisu na oświadczeniu wiedzy | str. 645
4. Umowa ustalająca jako podstawa wpisu usuwającego niezgodność księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym | str. 650
4.1. Charakter prawny roszczenia o uzgodnienie stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym | str. 650
4.2. Elementy konstrukcyjne umowy ustalającej | str. 656
4.3. Zastosowanie koncepcji umowy ustalającej do korekty stanu prawnego nieruchomości | str. 661
5. Podstawa wpisu ujawniającego stosunki małżeńskie majątkowe podmiotów prawa księgowego | str. 666
5.1. Niezgodność księgi wieczystej ze stanem prawnym wynikającym z małżeńskich stosunków majątkowych | str. 666
5.2. Oświadczenie małżonków jako podstawa wpisu korygującego | str. 668
5.3. Pierwotny wpis własności nieruchomości na rzecz obojga małżonków | str. 674
6. Przeniesienie własności nieruchomości rolnej objętej tzw. prawem wykupu | str. 678
7. Ujawnianie w księdze wieczystej zmian podmiotowych spółki cywilnej | str. 682
7.1. Zmiany podmiotowe będące następstwem wypowiedzenia udziału w spółce cywilnej | str. 682
7.2. Podstawa wpisu kontraktowych zmian składu osobowego spółki cywilnej | str. 690

Rozdział XIV
Czynność prawna jako podstawa wpisu hipoteki | str. 701
1. Uwagi wstępne | str. 701
2. Podstawa wpisu hipoteki umownej | str. 705
3. Podstawa wpisu hipoteki zabezpieczającej wierzytelności instytucji finansowych | str. 709
4. Podstawa wpisu hipoteki kreowanej w jednostronnej czynności prawnej | str. 717
5. Podstawa wpisu translatywnego nabywcy hipoteki | str. 717
6. Podstawa wykreślenia hipoteki | str. 722
6.1. Wygaśnięcie wierzytelności a wygaśnięcie hipoteki | str. 722
6.2. Dowody spełnienia świadczenia w postępowaniu wieczystoksięgowym | str. 726
6.3. Podstawa wykreślenia hipoteki w przypadku surogatów zapłaty | str. 732
6.4. Problem częściowego wykreślenia hipoteki | str. 733
6.5. Szczególne podstawy wykreślenia hipoteki | str. 735
6.6. Podstawa wykreślenia hipoteki w przypadku utraty bytu prawnego przez wierzyciela | str. 738
6.7. Podstawa wykreślenia hipoteki po utracie bytu prawnego przez dłużnika osobistego | str. 740
6.8. Oświadczenia właściciela nieruchomości jako podstawa wykreślenia hipoteki | str. 741

Rozdział XV
Dawne dowody nabycia własności jako podstawa ujawniania praw podmiotowych do nieruchomości | str. 743
1. Uwagi ogólne | str. 743
2. Dokumenty sporządzane w związku z reformą rolną | str. 746
3. Wpis do księgi wieczystej na podstawie umów sporządzonych w okresie przedunifikacyjnym | str. 748
4. Dokumenty sporządzone podczas okupacji w latach 1939–1945 | str. 751
4.1. Ramy prawne obrotu cywilnoprawnego na terenach zajętych przez III Rzeszę | str. 751
4.2. Prawne znaczenie aktów notarialnych sporządzanych przez notariuszy w okresie okupacji niemieckiej | str. 753
4.3. Umowy zawarte na obszarze okupacji niemieckiej z naruszeniem formy aktu notarialnego | str. 756
5. Podstawy wpisu związane z przejęciem nieruchomości poniemieckich i opuszczonych | str. 758
6. Ujawnienie w księdze wieczystej nacjonalizacji gruntów rolnych i leśnych oraz gruntów warszawskich | str. 761
7. Podstawy wpisu związane z nacjonalizacją nieruchomości przedsiębiorstw, fundacji i związków wyznaniowych | str. 768
8. Ujawnienie w księdze wieczystej prawa własności nieruchomości na podstawie aktu własności ziemi | str. 770
8.1. Uwłaszczenia samoistnych posiadaczy nieruchomości rolnych | str. 770
8.2. Problem związania sądu aktem własności ziemi | str. 774
8.3. Doniosłość prawna wzajemnie wykluczających się aktów własności ziemi | str. 775
9. Problem ujawniania w księdze wieczystej małżonka nieujętego w akcie własności ziemi | str. 777

Bibliografia | str. 783