W książce poruszono zagadnienie nadzoru państwowego nad sektorem ropy i gazu z uwzględnieniem zmian wynikających z dużej nowelizacji ustawy - Prawo geologiczne i górnicze, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2015 r.
Autor przedstawia w sposób kompleksowy rolę administracji geologicznej i górniczej w procesie prowadzenia operacji w zakresie poszukiwania, rozpoznawania i wydobywania węglowodorów. Prezentuje także krytyczną analizę obecnych rozwiązań oraz własne propozycje uregulowań de lege ferenda.
Obok typowej dla działalności w tym sektorze instytucji koncesji, omawiane są także pozostałe instrumenty nadzoru przewidziane w ustawie, w tym niedawno ustanowiona decyzja o pozytywnym zakwalifikowaniu do fazy przetargowej oraz decyzja inwestycyjna. Analiza dokonywana jest na tle zbliżonych unormowań obowiązujących w innych sektorach gospodarki. Inną zaletą opracowania jest poszerzenie materiału badawczego o uwagi dotyczące prawodawstwa obcego, w tym rozwiązań prawnych obowiązujących w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Irlandii i Norwegii.
Publikacja jest skierowana przede wszystkim do kadry menedżerskiej firm działających w sektorze ropy i gazu, sędziów sądów administracyjnych oraz pracowników organów administracji geologicznej i górniczej. Będzie też przydatnym źródłem wiedzy dla osób biorących udział w procesie legislacyjnym, zaangażowanych w działalność lobbingową, a także tych zajmujących się naukowo prawem gospodarczym.
Wykaz skrótów 11
Podziękowania 15
Rozdział 1 Zagadnienia wstępne 17 1.1. Uzasadnienie wyboru tematu 24 1.2. Aktualny stan nauki 28 1.3. Cel oraz układ pracy 34 1.4. Metody badawcze 43 1.5. Podstawowe pojęcia 46
Rozdział 2 Funkcje państwa w gospodarce 48 2.1. Wprowadzenie 48 2.2. Interes publiczny w polskim prawie administracyjnym 49 2.3. Funkcje państwa ze szczególnym uwzględnieniem funkcji reglamentacyjnej, regulacyjnej i policyjnej 68 2.4. Reglamentacyjne i regulacyjne ograniczenia działalności gospodarczej na tle konstytucyjnej zasady wolności działalności gospodarczej 98 2.4.1. Pojęcie wolności i jej ograniczenia 99 2.4.2. Rozwój historyczny wolności gospodarczej w prawie polskim 103 2.4.3. Wolność gospodarcza jako publiczne prawo podmiotowe 104 2.5. Wybrane administracyjnoprawne środki ograniczania wolności gospodarczej 112 2.5.1. Nadzór materialny 112 2.5.2. Nadzór prewencyjny 117 2.5.3. Nadzór weryfikacyjny 122 2.5.4. Nadzór regulacyjny 136 2.5.5. Koncesje 141 2.5.5.1. Model francuski 141 2.5.5.2. Model niemiecki 145 2.5.5.3. Koncesja w prawie polskim na tle innych form reglamentacji działalności gospodarczej 149 2.5.5.4. Koncesja jako forma porozumienia pomiędzy organem koncesyjnym a podmiotem realizującym inwestycję celu publicznego 165
Rozdział 3 Prawna regulacja działalności w sektorze górnictwa ropy naftowej i gazu ziemnego 172 3.1. Wprowadzenie 172 3.2. Cele prawnej regulacji górnictwa ropy naftowej i gazu ziemnego 174 3.2.1. Ochrona środowiska 175 3.2.2. Racjonalna gospodarka złożami kopalin 179 3.2.3. Bezpieczeństwo państwa z uwzględnieniem bezpieczeństwa energetycznego 182 3.2.4. Obronność 189 3.2.5. Ochrona fiskalnych interesów państwa 190 3.2.6. Bezpieczeństwo ludzi i mienia 191 3.3. Formy nadzoru nad sektorem górnictwa ropy naftowej i gazu ziemnego 192 3.3.1. Nadzór prewencyjny 192 3.3.2. Nadzór weryfikacyjny 201 3.3.3. Koncesje węglowodorowe 208 3.3.3.1. Uwagi ogólne 208 3.3.3.2. Koncesja węglowodorowa w ujęciu historycznym 210 3.3.3.3. Koncesja węglowodorowa w aktualnym stanie prawnym na tle pozostałych koncesji górniczych 218 3.3.3.4. Koncesja węglowodorowa w prawie Unii Europejskiej 236 3.3.4. Projekt robót geologicznych 242 3.3.5. Decyzja inwestycyjna 247 3.3.6. Plan ruchu zakładu górniczego 252 3.3.7. Świadectwa kompetencji zawodowych 258 3.4. Ustrój organów administracji geologicznej i górniczej 261 3.5. Podsumowanie uwag na temat prawnej regulacji działalności w sektorze górnictwa ropy naftowej i gazu ziemnego 265 3.6. Analiza krytyczna aktualnych rozwiązań 269
Rozdział 4 Prawna regulacja sektora górnictwa ropy naftowej i gazu ziemnego za granicą 277 4.1. Wprowadzenie 277 4.2. Wielka Brytania 278 4.3. Irlandia (wzmianka) 295 4.4. Królestwo Norwegii 296 4.5. Stany Zjednoczone Ameryki na przykładzie prawodawstwa stanu Teksas oraz prawodawstwa federalnego 303 4.6. Podsumowanie uwag prawnoporównawczych 321
Rozdział 5 Model nadzoru nad sektorem ropy i gazu 324 5.1. Wprowadzenie 324 5.2. Niezależny organ regulacyjny. Uwagi ogólne 332 5.3. Niezależny organ regulacyjny. Cel działania 346 5.4. Niezależny organ regulacyjny. Ustrój i pozycja w ramach istniejącej struktury organów administracji państwa 348 5.5. Niezależny organ regulacyjny. Zakres kompetencji i zadań oraz formy działania 354 5.6. Nadzór prewencyjny 357 5.7. Nadzór weryfikacyjny 361 5.8. Nowa koncesja węglowodorowa 363 5.9. Niezależny organ regulacyjny. Podsumowanie uwag na temat zakresu zadań i kompetencji 369 5.10. Niezależny organ regulacyjny. Metody rozwiązywania sporów 370 5.11. Niezależny organ regulacyjny. Uwagi końcowe 372
Bibliografia 375