Metodyka sporządzania umów gospodarczych. Wydanie 9 / Aleksandra Cempura, Anna Kasolik

Publikacja zawiera przystępne omówienie wielu rodzajów umów, z jakimi można się spotkać w praktyce obrotu oraz aktualne orzecznictwo.

Wzory klauzul umownych przedstawiono w sposób praktyczny, z objaśnieniem i wskazaniem wariantów stosowanych w określonych sytuacjach.

W opracowaniu zawarto nie tylko omówienie istotnych zagadnień stosunku zobowiązaniowego i oświadczenia woli, lecz także wiele przykładów obrazujących konsekwencje stosowania przedstawionych rozwiązań.

W 9. wydaniu uwzględniono najnowsze zmiany przepisów w szczególności w zakresie przerwania i zawieszenia biegu przedawnienia oraz instytucji wyzysku. Ponadto zostały rozbudowane wzory umów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki komandytowej w związku z najnowszymi zmianami podatkowymi (Polskim Ładem).

Książka zawiera także nowe wzory umów, w tym dotyczące obrotu akcjami oraz umowę podziału majątku wspólnego obejmującego przedsiębiorstwo i spółkę prawa handlowego.

Wzory pism zawarte w publikacji dostępne są w wersji elektronicznej do pobrania ze strony internetowej po wpisaniu zamieszczonego w książce kodu aktywacyjnego. Wzory można modyfikować i dostosowywać do indywidualnych potrzeb.

Książka jest przeznaczona w szczególności dla aplikantów, którzy podczas odbywania aplikacji powinni zdobyć podstawową wiedzę o technice sporządzania umów, aby później doskonalić się w tej materii. Opracowanie zainteresuje również prawników praktyków mających do czynienia z obrotem gospodarczym, którzy będą mogli ulepszyć wypracowane już techniki lub zwrócić uwagę na te elementy, które dotychczas były pomijane.

Wykaz skrótów | str. 15

Wprowadzenie | str. 17

Rozdział 1

Ogólne regulacje dotyczące zobowiązań umownych | str. 19

1. Wstęp | str. 19
2. Oświadczenia woli | str. 21

2.1. Pojęcie oświadczeń woli | str. 21

2.2. Wykładnia oświadczeń woli | str. 25

2.3. Wykładnia umowy | str. 28

2.4. Problematyka wad oświadczeń woli | str. 33

2.4.1. Brak świadomości lub swobody w podjęciu decyzji i wyrażeniu woli | str. 35

2.4.2. Pozorność | str. 38

2.4.3. Błąd | str. 41

2.4.4. Groźba | str. 45

2.5. Problematyka uchylania się od skutków oświadczenia woli | str. 46

1. Pojęcie i struktura stosunku zobowiązaniowego | str. 49

3.1. Pojęcie stosunku zobowiązaniowego | str. 49

3.2. Struktura stosunku zobowiązaniowego | str. 54

3.3. Umowa jako stosunek zobowiązaniowy | str. 56

3.3.1. Zawarcie umowy | str. 57

3.3.2. Uchylenie się od zawarcia umowy | str. 58

3.3.3. Zmiana umowy | str. 60

3.3.4. Wygaśnięcie umowy | str. 62

1. Pojęcie i zakres zasady swobody umów | str. 64

4.1. Pozytywna strona zasady swobody umów | str. 66

4.2. Wyznaczanie granic swobody umów | str. 66

4.3. Skutki przekroczenia zakresu swobody umów | str. 70

4.3.1. Wyzysk | str. 70

4.3.2. Niemożliwość świadczenia | str. 71

4.3.3. Szczególne przypadki ograniczenia zasady swobody umów | str. 72

1. Szczególne zasady i klauzule wyznaczające treść zawieranej umowy | str. 73

5.1. Zasada trwałości umów | str. 73

5.2. Zasada współdziałania | str. 74

5.3. Zasada dobrej wiary (dobrych obyczajów) | str. 76

5.4. Zasada uczciwego obrotu (uczciwości kupieckiej) | str. 76

5.5. Klauzula społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa | str. 77

5.6. Klauzula zwyczaju | str. 77

1. Zawieranie umów w obrocie konsumenckim | str. 78

6.1. Pojęcie wzorców umownych | str. 80

6.2. Charakter prawny wzorców | str. 81

6.3. Zawarcie umowy przy użyciu wzorca | str. 82

6.4. Niedozwolone postanowienia umowne w umowach konsumenckich | str. 84

6.5. Umowy zawierane z konsumentem poza lokalem przedsiębiorstwa | str. 85

6.6. Umowy z konsumentem zawierane na odległość | str. 85

6.7. Zagadnienia szczególne związane z umowami z udziałem konsumenta | str. 87

6.8. Wzorce umów w handlu elektronicznym | str. 90

1. Forma umowy | str. 91

7.1. Rodzaje formy czynności prawnej | str. 91

7.2. Elementy konstrukcyjne zwykłej formy pisemnej | str. 92

7.3. Elementy konstrukcyjne kwalifikowanej formy pisemnej | str. 98

7.3.1. Forma pisemna z urzędowym poświadczeniem podpisu | str. 98

7.3.2. Forma aktu notarialnego | str. 100

7.3.3. Forma pisemna z datą pewną | str. 103

7.4. Pactum de forma | str. 105

7.5. Skutki niezachowania formy zastrzeżonej | str. 107

7.5.1. Forma pisemna zastrzeżona ad probationem | str. 107

7.5.2. Forma pisemna zastrzeżona ad solemnitatem | str. 110

7.5.3. Forma ad eventum | str. 113

7.6. Forma następczych czynności prawnych | str. 113

1. Systematyka wadliwych czynności prawnych | str. 114

8.1. Nieważność umowy | str. 114

8.1.1. Sprzeczność umowy z prawem jako przesłanka jej nieważności | str. 117

8.1.2. Sprzeczność umowy z właściwością stosunku | str. 119

8.1.3. Sprzeczność umowy z zasadami współżycia społecznego | str. 120

8.1.4. Konsekwencje nieważnych zapisów umownych | str. 121

8.2. Bezskuteczność czynności prawnej | str. 126

8.2.1. Bezskuteczność zawieszona | str. 126

8.2.2. Bezskuteczność względna | str. 130

1. Wykonanie zobowiązań wynikających z kontraktu | str. 132

9.1. Wykonanie zobowiązania | str. 132

9.1.1. Wykonanie zobowiązania w całości lub w części | str. 133

9.1.2. Jakość świadczenia | str. 133

9.1.3. Zarachowanie świadczenia na poczet kilku długów | str. 134

9.2. Osobisty charakter świadczenia dłużnika | str. 135

9.3. Zasada współdziałania wierzyciela | str. 137

9.4. Miernik staranności | str. 139

9.5. Miejsce i czas wykonania zobowiązania | str. 141

9.5.1. Miejsce wykonania zobowiązania | str. 141

9.5.2. Termin wykonania zobowiązania | str. 143

9.6. Wykonanie zobowiązania o charakterze wzajemnym | str. 146

9.7. Prawo zatrzymania | str. 147

1. Przesłanki i zasady odpowiedzialności kontraktowej | str. 149

10.1. Przesłanki odpowiedzialności kontraktowej | str. 149

10.1.1. Uwagi ogólne | str. 149

10.1.2. Odpowiedzialność za culpa in contrahendo | str. 155

10.2. Zasady odpowiedzialności kontraktowej | str. 158

10.3. Umowna modyfikacja zasad odpowiedzialności kontraktowej | str. 159

10.4. Następcza niemożliwość świadczenia | str. 162

10.5. Opóźnienie a zwłoka dłużnika | str. 165

10.6. Zwłoka wierzyciela | str. 168

10.7. Odpowiedzialność z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umów wzajemnych | str. 170

10.8. Zbieg odpowiedzialności kontraktowej i deliktowej | str. 175

Rozdział 2

Komparycja umowy | str. 179

1. Pojęcie komparycji umowy | str. 179
2. Zdolność kontraktowa | str. 179
3. Struktura komparycji umowy | str. 180

3.1. Nazwa umowy | str. 180

3.2. Data i miejsce zawarcia umowy | str. 181

3.3. Preambuła | str. 182

3.3.1. Uwagi ogólne | str. 182

3.3.2. Przykładowe propozycje preambuły | str. 183

3.4. Strony umowy | str. 183

3.4.1. Osoba fizyczna | str. 183

3.4.1.1. Indywidualizacja osoby fizycznej | str. 184

3.4.1.2. Konsumenci | str. 184

3.4.1.3. Przedsiębiorcy | str. 185

3.4.1.4. Firma jako oznaczenie przedsiębiorcy | str. 187

3.4.1.5. Zawarcie umowy przez osobę pozostającą w związku małżeńskim | str. 192

3.4.2. Osoby prawne | str. 196

3.4.2.1. Uwagi ogólne | str. 196

3.4.2.2. Skarb Państwa | str. 197

3.4.2.3. Państwowe osoby prawne | str. 199

3.4.2.4. Jednostki samorządu terytorialnego | str. 201

3.4.3. Jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej | str. 203

3.4.4. Kościelne osoby prawne | str. 204

3.4.4.1. Kościół katolicki | str. 204

3.4.4.2. Pozostałe kościoły i związki wyznaniowe | str. 205

3.5. Reprezentacja podmiotów przy zawieraniu umowy | str. 206

3.5.1. Spółka cywilna | str. 207

3.5.2. Spółka jawna | str. 209

3.5.3. Spółka partnerska | str. 211

3.5.4. Spółka komandytowa | str. 212

3.5.5. Spółka komandytowo-akcyjna | str. 214

3.5.6. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością | str. 215

3.5.7. Spółka akcyjna | str. 217

3.5.8. Prosta spółka akcyjna | str. 220

3.5.9. Spółdzielnia | str. 223

3.5.10. Wspólnota mieszkaniowa | str. 224

3.5.11. Fundacja | str. 226

3.5.12. Stowarzyszenie | str. 226

3.5.13. Skarb Państwa | str. 229

3.5.14. Jednostki samorządu terytorialnego | str. 230

3.6. Pełnomocnictwo | str. 232

3.6.1. Uwagi ogólne | str. 232

3.6.2. Zawarcie umowy z osobą do tego nieupoważnioną | str. 234

3.7. Prokura | str. 236

1. Wzory komparycji z praktycznymi wyjaśnieniami | str. 238

4.1. Skarb Państwa – minister | str. 238

4.2. Wojewoda | str. 239

4.3. Urząd wojewódzki | str. 240

4.4. Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe | str. 240

4.5. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad | str. 241

4.6. Przedsiębiorstwo państwowe | str. 241

4.7. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa | str. 242

4.8. Agencja Mienia Wojskowego | str. 243

4.9. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości | str. 244

4.10. Sądy powszechne | str. 245

4.11. Prokuratura | str. 246

4.12. Policja | str. 247

4.13. Straż miejska | str. 247

4.14. Państwowa Straż Pożarna | str. 248

4.15. Urząd skarbowy | str. 249

4.16. Izba administracji skarbowej | str. 249

4.17. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) | str. 250

4.18. Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej | str. 250

4.19. Gmina | str. 251

4.20. Jednostka organizacyjna gminy | str. 253

4.20.1. Ogród zoologiczny | str. 253

4.20.2. Przedszkole | str. 253

4.20.3. Szkoła podstawowa | str. 253

4.21. Miasto stołeczne Warszawa | str. 254

4.22. Powiat | str. 254

4.23. Województwo | str. 255

4.24. Muzeum | str. 257

4.25. Teatr | str. 257

4.26. Stowarzyszenie | str. 258

4.26.1. Ochotnicza straż pożarna | str. 259

4.26.2. Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (GOPR) | str. 259

4.26.3. Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (WOPR) | str. 260

4.26.4. Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (TOPR) | str. 260

4.27. Uczelnia | str. 261

4.28. Fundacja | str. 261

4.29. Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej | str. 262

4.30. Spółdzielnia | str. 263

4.31. Wspólnota mieszkaniowa | str. 263

4.32. Związki zawodowe | str. 265

4.33. Instytut badawczy | str. 266

4.34. Spółka cywilna | str. 266

4.35. Spółka jawna | str. 267

4.36. Spółka partnerska | str. 269

4.37. Spółka komandytowa | str. 269

4.38. Spółka komandytowo-akcyjna | str. 271

4.39. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością | str. 272

4.40. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji | str. 274

4.41. Prosta spółka akcyjna | str. 275

4.42. Spółka akcyjna | str. 276

4.43. Spółka akcyjna w organizacji | str. 277

4.44. Syndyk | str. 277

4.45. Sądowy zarządca nieruchomości | str. 279

4.46. Towarzystwo budownictwa społecznego (TBS) | str. 280

4.47. Kościelne osoby prawne | str. 281

Rozdział 3

Podstawowe postanowienia umowne | str. 283

1. Proces formułowania postanowień umownych | str. 283

1.1. Oferta | str. 284

1.1.1. Uwagi ogólne | str. 284

1.1.2. Oferta w postaci elektronicznej | str. 288

1.2. Negocjacje | str. 290

1.3. List intencyjny | str. 290

1.4. Przetarg i aukcja | str. 291

1. Elementy treści umowy | str. 295

2.1. Uwagi ogólne | str. 295

2.2. Preambuła | str. 295

2.3. Słownik pojęć umowy | str. 298

2.4. Postanowienia wstępne | str. 300

2.5. Przedmiot umowy | str. 300

2.5.1. Uwagi ogólne | str. 300

2.5.2. Świadczenia jednorazowe, okresowe, ciągłe | str. 303

2.5.3. Świadczenia podzielne i niepodzielne | str. 304

2.5.4. Świadczenia oznaczone indywidualnie i rodzajowo | str. 306

2.5.5. Świadczenie pieniężne i odsetki | str. 306

2.5.6. Umowy odnoszące się do osób trzecich | str. 307

2.5.6.1. Uwagi ogólne | str. 307

2.5.6.2. Umowa o świadczenie przez osobę trzecią – art. 391 k.c. | str. 308

2.5.6.3. Umowa o zwolnienie dłużnika od obowiązku świadczenia – art. 392 k.c. | str. 310

2.5.6.4. Umowa na rzecz osoby trzeciej – art. 393 k.c. | str. 312

2.6. Postanowienia dotyczące wymagalności świadczeń | str. 315

2.7. Miejsce wykonania umowy | str. 315

2.8. Podstawowe obowiązki stron | str. 316

2.9. Sposób spełnienia świadczenia | str. 320

2.10. Terminy spełnienia świadczeń | str. 321

2.11. Materiały i siła robocza | str. 322

2.12. Wartość umowy | str. 322

2.13. Sposób rozliczenia i płatności | str. 322

2.14. Odpowiedzialność za szkody | str. 323

2.15. Czas zawarcia umowy | str. 324

2.16. Dodatkowe zabezpieczenia | str. 324

2.17. Postanowienia końcowe | str. 325

2.18. Omówienie skreśleń i pomyłek | str. 325

2.19. Podpis | str. 326

2.20. Załączniki do umowy | str. 327

Rozdział 4

Klauzule umowne | str. 328

1. Klauzula dotycząca przejścia korzyści i ciężarów oraz niebezpieczeństwa | str. 328
2. Klauzula miejsca wykonania umowy | str. 331
3. Wynagrodzenie kosztorysowe | str. 333
4. Wynagrodzenie ryczałtowe | str. 337
5. Wykonanie zastępcze | str. 341
6. Klauzula dotycząca podwykonawców | str. 345
7. Zadatek | str. 349
8. Zaliczka | str. 354
9. Klauzula przejścia majątkowych praw autorskich | str. 357
10. Klauzula dotycząca udzielenia licencji | str. 369
11. Odsetki | str. 376
12. Kara umowna | str. 384
13. Warunek | str. 396
14. Termin | str. 402
15. Klauzula rebus sic stantibus | str. 406
16. Siła wyższa | str. 412
17. Gwarancja | str. 417
18. Zabezpieczenie wekslowe | str. 425
19. Przewłaszczenie na zabezpieczenie | str. 432
20. Hipoteka | str. 437
21. Zastaw | str. 444
22. Klauzula czynności z samym sobą | str. 448
23. Klauzula zakazu konkurencji | str. 455

23.1. Uwagi ogólne | str. 455

23.2. Zakaz konkurencji w umowie agencyjnej | str. 459

23.3. Zakaz konkurencji w umowie zawieranej z pracownikiem | str. 460

23.4. Modyfikacje, przykłady, orzecznictwo | str. 463

1. Klauzula poufności | str. 469
2. Klauzula waloryzacyjna | str. 477
3. Klauzula umownego prawa odstąpienia | str. 481
4. Odstępne | str. 489
5. Zapis na sąd polubowny | str. 491
6. Klauzula prorogacyjna | str. 497
7. Klauzula dotycząca jurysdykcji | str. 499
8. Klauzula salwatoryjna | str. 503
9. Klauzula języka | str. 506
10. Koszty związane z zawarciem umowy | str. 508
11. Zmiana umowy | str. 510

Rozdział 5

Umowy podstawowe | str. 516

1. List intencyjny | str. 516
2. Umowa przedwstępna | str. 521
3. Umowa ramowa | str. 534
4. Umowa o świadczenie przez osobę trzecią (art. 391 k.c.) | str. 546
5. Umowa o zwolnienie dłużnika przez osobę trzecią z obowiązku świadczenia (art. 392 k.c.) a umowa o przejęcie długu (art. 519 k.c.) | str. 551

Rozdział 6

Przykładowe umowy | str. 561

1. Umowa cesji wierzytelności | str. 561
2. Umowa czarterowa | str. 566
3. Umowa o dzieło (umowa o wykonanie projektu architektonicznego) | str. 570
4. Umowa zlecenia | str. 588
5. Umowa o świadczenie usług serwisowych | str. 596
6. Umowa sprzedaży | str. 601
7. Umowa zastawu na udziałach w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością | str. 619
8. Umowa przedwstępna sprzedaży udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, wraz z pełnomocnictwem | str. 625
9. Umowa zbycia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością | str. 629
10. Umowa spółki cywilnej | str. 637
11. Umowa o roboty budowlane | str. 654
12. Umowa konsorcjum | str. 669
13. Umowa spółki jawnej | str. 678
14. Umowa spółki partnerskiej | str. 689
15. Umowa spółki komandytowej | str. 699
16. Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością | str. 708
17. Porozumienie wekslowe | str. 730
18. Umowa faktoringu niewłaściwego | str. 734
19. Umowa faktoringu właściwego | str. 738
20. Umowa o prawo dostępu do strony internetowej (hostingowa) | str. 742
21. Umowa leasingu operacyjnego | str. 746
22. Umowa leasingu finansowego | str. 753
23. Umowa merchandisingu reklamowego | str. 758
24. Umowa najmu okazjonalnego | str. 760
25. Umowa najmu wirtualnego biura | str. 770
26. Umowa poddzierżawy nieruchomości | str. 774
27. Umowa określająca sposób korzystania z nieruchomości (umowa quoad usum) | str. 779
28. Umowa rezerwacyjna | str. 784
29. Umowa zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa | str. 787
30. Umowa o nadzór autorski nad inwestycją | str. 798
31. Umowa poręczenia spłaty pożyczki | str. 802
32. Umowa poręczenia za dług przyszły | str. 805
33. Umowa pożyczki udziałowca do spółki | str. 808
34. Umowa potrącenia wzajemnych wierzytelności | str. 812
35. Umowa barteru | str. 817
36. Umowa franchisingu | str. 819
37. Umowa upoważnienia inkaso | str. 826
38. Umowa o prowadzenie rachunku powierniczego i depozytu adwokackiego | str. 831
39. Porozumienie w sprawie spłaty zadłużenia | str. 835
40. Umowa o zachowaniu poufności | str. 838
41. Umowa dotycząca wykonywania osobistych praw autorskich | str. 844
42. Umowa przeniesienia majątkowych praw autorskich | str. 848
43. Umowa dotycząca udzielenia licencji | str. 854
44. Umowa sprzedaży akcji | str. 858
45. Umowa podziału majątku wspólnego małżonków uwzględniająca przedsiębiorstwo i udziały w spółce prawa handlowego | str. 863