Maciej Dercz doktor nauk prawnych, radca prawny; dyrektor Instytutu Prawa Ochrony Zdrowia na Uczelni Łazarskiego; lider modułu tematycznego prowadzonego przez tę uczelnię MBA w ochronie zdrowia; współpracuje z centralnymi i regionalnymi jednostkami administracji publicznej oraz instytucjami naukowymi; autor i współautor wielu publikacji dotyczących prawnych aspektów ochrony zdrowia (m.in.: Dziecko pacjent i świadczeniobiorca. Poradnik prawny, 2015; Prawo publiczne ochrony zdrowia, 2014; Ustawa o działalności leczniczej. Komentarz, 2014; Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej. Komentarz, 2007, 2010; Samorząd terytorialny w systemie ochrony zdrowia, 2005).
Celem książki jest podnoszenie świadomości prawnej w zakresie przestrzegania praw dzieci, które są pacjentami lub świadczeniobiorcami, do świadczeń zdrowotnych oraz zapewnienia im prawa do szczególnej opieki zdrowotnej, której podstawę stanowi art. 68 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Autor ukazuje występujące w tym zakresie nieprawidłowości wraz z przykładami możliwych rozwiązań prawno-organizacyjnych odnoszących się do działań mających na celu zapewnienie dzieciom należnego im wysokiego poziomu opieki zdrowotnej. Prawo dzieci do szczególnej opieki zdrowotnej zostało przez autora uznane za spełniające kryteria publicznego prawa podmiotowego.
Szczegółowa analiza prawna została poparta bogatym orzecznictwem, stanowiskami doktryny, organizacji międzynarodowych i pozarządowych oraz danymi statystycznymi.
Książka jest przeznaczona przede wszystkim dla pracowników podmiotów leczniczych, osób zatrudnionych w jednostkach samorządu terytorialnego i urzędach administracji rządowej. Powinna zainteresować sędziów, adwokatów i radców prawnych, jak również pracowników organizacji pozarządowych, administracji ochrony zdrowia oraz jednostek nadzorujących przestrzeganie praw pacjenta.
Wykaz skrótów 11
Wstęp oraz uwagi ogólne 13
Rozdział 1 Podstawowe pojęcia użyte w art. 68 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w kontekście prawa dzieci do szczególnej opieki zdrowotnej 35 1.1. Dziecko 35 1.2. Zdrowie 53 1.3. Ochrona zdrowia 60 1.4. Opieka 66 1.5. Opieka zdrowotna 76 1.6. Władza publiczna 88
Rozdział 2 Prawo dzieci do szczególnej opieki zdrowotnej w kontekście art. 68 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej 100 2.1. Uwagi wstępne 100 2.2. Prawo do ochrony zdrowia a prawo do ochrony życia 107 2.3. Artykuł 68 ust. 1 Konstytucji jako prawo socjalne 110 2.4. Prawo do ochrony zdrowia jako prawo podmiotowe 112 2.5. System ochrony zdrowia na gruncie art. 68 Konstytucji 144
Rozdział 3 Prawo dzieci do szczególnej opieki zdrowotnej w kontekście art. 68 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej 155 3.1. Artykuł 68 ust. 2 Konstytucji - prawo podmiotowe czy norma programowa 155 3.2. Podsystem/system opieki zdrowotnej 183
Rozdział 4 Prawo dzieci do szczególnej opieki zdrowotnej w kontekście art. 68 ust. 4 i 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej 190 4.1. Odniesienie zawartości normatywnej art. 68 ust. 4 Konstytucji do prawa dzieci do szczególnej opieki zdrowotnej 190 4.1.1. Zagadnienia ogólne dotyczące chorób epidemicznych 190 4.1.2. Zagadnienia ogólne dotyczące zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska 195 4.2. Odniesienie zawartości normatywnej art. 68 ust. 5 Konstytucji do praw dzieci 201
Rozdział 5 Prawo dzieci do szczególnej opieki zdrowotnej w kontekście ogólnych wartości i wybranych zasad konstytucyjnych 207 5.1. Wprowadzenie 207 5.2. Uwarunkowania ogólnokonstytucyjne 208 5.3. Prawo dzieci do szczególnej opieki zdrowotnej jako prawo człowieka i obywatela 219 5.4. Prawo dzieci do szczególnej opieki zdrowotnej jako prawo socjalne 223 5.5. Prawo dzieci do szczególnej opieki zdrowotnej a pojęcie norm programowych 238 5.6. Prawo dzieci do szczególnej opieki zdrowotnej a funkcje Konstytucji 243 5.7. Prawo dzieci do szczególnej opieki zdrowotnej a wybrane regulacje konstytucyjne 246 5.7.1. Artykuł 2 Konstytucji 246 5.7.2. Artykuł 8 Konstytucji 247 5.7.3. Artykuł 20 Konstytucji 250 5.7.4. Artykuły 30 i 38 Konstytucji 251 5.7.5. Artykuł 32 Konstytucji 255 5.8. Prawo dziecka do szczególnej opieki zdrowotnej a kontekst innych przepisów Konstytucji adresowanych do dzieci 257 5.9. Szczegółowa analiza zawartości normatywnej art. 68 ust. 3 Konstytucji i wynikającego z niego prawa dzieci do szczególnej opieki zdrowotnej 264 5.9.1. Zagadnienia wstępne 264 5.9.2. Prawo do opieki zdrowotnej a prawo do świadczeń opieki zdrowotnej 266 5.9.3. Prawo dzieci do szczególnej opieki zdrowotnej jako prawo podmiotowe 267 5.10. Prawo dzieci do szczególnej opieki zdrowotnej a możliwość sądowego jego dochodzenia 306
Rozdział 6 Aktualny stan prawny w zakresie opieki zdrowotnej nad dziećmi wraz z oceną krytyczną 313 6.1. Aktualny stan prawny w zakresie opieki zdrowotnej nad dziećmi 313 6.1.1. Regulacje prawa międzynarodowego i unijnego 313 6.1.2. Regulacje prawa krajowego 318 6.2. Krytyczna ocena stanu opieki zdrowotnej nad dziećmi 328
Rozdział 7 Podsumowanie wraz z elementami postulatów de lege ferenda 340
Bibliografia 365