Godna prokreacja, ciąża, poród i połóg. Prawa kobiet / Dorota Karkowska, Zbigniew Izdebski, Anna Janik, Ewa Baum

Książka prezentuje prawa przysługujące kobiecie-pacjentce, zwracającej się w Polsce o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie opieki prokreacyjnej, ciąży, porodu i połogu. 
Świadczenia te obejmują m.in: dostęp do bezpłatnej, godnej, pełnej szacunku opieki zdrowotnej, profilaktykę wczesnego rodzicielstwa, wolność wyboru – np. miejsca porodu, prawo do informacji, poszanowanie integralności psychicznej i fizycznej czy prawo do bycia wolną od wszelkich form przemocy i dyskryminacji.

Opracowanie zostało przygotowane przez interdyscyplinarny zespół autorów – prawników i medyków, specjalistów w zakresie medycznej i prawnej opieki nad kobietą w kontekście prokreacji i opieki okołoporodowej.

Autorzy porównali obowiązujące w Polsce regulacje z prawami człowieka przyjętymi w ratyfikowanych międzynarodowych i europejskich umowach oraz konwencjach o prawach człowieka, bazując również na orzecznictwie sądów oraz raportach organizacji pozarządowych i wynikach kontroli NIK.

Publikacja przeznaczona jest do prawników praktyków, w tym sędziów, prokuratorów, radców prawnych i adwokatów. Będzie również pomocna pracownikom służby zdrowia, studentom kierunków medycznych, organizacjom pozarządowym zajmującym się prawami kobiet oraz osobom zainteresowanym tą tematyką.

Wykaz skrótów | str. 13

Wstęp | str. 19

Część pierwsza
Prawa człowieka

Rozdział 1

Seksuologia, rozrodczość i zdrowie reprodukcyjne (w tym antykoncepcja) | str. 25

1. Uwagi ogólne | str. 25
2. Prawa seksualne i reprodukcyjne | str. 26
3. Profilaktyka wczesnego rodzicielstwa | str. 33

3.1. Uwagi wstępne | str. 33

3.2. Plany prokreacyjne Polek | str. 35

3.3. Antykoncepcja w cyklu życia kobiety | str. 37

4. Seksualność kobiet | str. 38

4.1. Uwagi wstępne | str. 38

4.2. Zachowania seksualne podczas ciąży i w czasie połogu | str. 43

5. Podsumowanie | str. 48

Rozdział 2

Prawa kobiety w dokumentach ponadnarodowych i krajowych | str. 49

1. Prawa kobiet to prawa człowieka | str. 49
2. System normatywny ONZ | str. 52
3. Europejski system normatywny Rady Europy i UE | str. 58
4. Konstytucyjna ochrona praw kobiet w Polsce | str. 64
5. Ustawy i akty wykonawcze | str. 66
6. Podsumowanie | str. 77

Rozdział 3

Podstawowe wolności i prawa kobiety jako pacjentki | str. 78

1. Godność człowieka i godność osoby | str. 78
2. Zakaz przemocy, nieludzkiego i poniżającego traktowania kobiet | str. 81
3. Prawo kobiety do informacji | str. 88

3.1. Uwagi wprowadzające | str. 88

3.2. Zasady ogólne | str. 89

3.2.1.. Uwagi wprowadzające | str. 89

3.2.2.. Rozpoznanie i stan zdrowia | str. 90

3.2.3.. Proponowane oraz możliwe działania medyczne | str. 91

3.2.4.. Dające się przewidzieć następstwa zastosowania albo zaniechania działań medycznych | str. 92

3.3. Edukacja przedporodowa | str. 94

3.4. Informowanie o metodach łagodzenie bólu | str. 97

3.5. Informowanie o badaniach prenatalnych | str. 98

3.6. Informowanie o leczeniu niepłodności | str. 101

3.7. Prawo kobiety do bycia nieinformowaną | str. 105

4. Świadoma i swobodna zgoda na udzielanie świadczeń zdrowotnych | str. 108
5. Prawo kobiety do poszanowania intymności | str. 112

5.1. Obecność osoby bliskiej przy udzielaniu kobiecie świadczeń zdrowotnych | str. 114

5.2. Obecność matki przy dziecku w trakcie udzielania mu świadczeń zdrowotnych | str. 115

5.3. Odmowa obecności osoby bliskiej | str. 117

5.4. Odmowa lub zgoda kobiety na obecność personelu medycznego nieudzielającego świadczeń zdrowotnych | str. 119

5.5. Odmowa lub zgoda kobiety na obecność studentów kierunków medycznych | str. 120

6. Ochrona więzi rodzinnych | str. 124

6.1. Prawo kobiety do ciągłego kontaktu z osobami bliskimi | str. 125

6.2. Ochrona więzi matki i dziecka | str. 126

6.3. Prawo do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej | str. 127

7. Prawo kobiety do tajemnicy informacji z niązwiązanych | str. 129
8. Podsumowanie | str. 135

Rozdział 4

Kobieta i dziecko. Uwagi o narodzinach i połogu w wybranych kulturach | str. 136

1. O kulturze | str. 136
2. Kraje muzułmańskie | str. 138
3. Indie | str. 139
4. Romowie | str. 140
5. Kultura prawosławia | str. 140
6. Podsumowanie | str. 141

Część druga
Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej a prawo do świadczeń zdrowotnych w zakresie prokreacji, ciąży, porodu i połogu

Rozdział 1

Zasady udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w Polsce | str. 145

1. Zakres pojęcia świadczeń opieki zdrowotnej | str. 145
2. Powszechny dostęp kobiet do świadczeń opieki zdrowotnej | str. 148
3. Zasada równego traktowania kobiet | str. 153
4. Zasada solidarności społecznej w zabezpieczeniu opieki zdrowotnej kobietom | str. 154
5. Równy dostęp do gwarantowanych świadczeń opieki zdrowotnej | str. 156
6. Zapewnienie bezpieczeństwa i jakości udzielania opieki świadczeń zdrowotnej | str. 159
7. Zasada rzeczowego spełnienia gwarantowanych świadczeń opieki zdrowotnej | str. 160
8. Podsumowanie | str. 160

Rozdział 2

Prawo do świadczeń zdrowotnych | str. 163

1. Świadczenia zdrowotne udzielane zgodnie z aktualną wiedzą medyczną | str. 163
2. Świadczenia zdrowotne udzielane z należytą starannością | str. 168
3. Świadczenia zdrowotne udzielane przez osoby spełniające wymagania fachowe | str. 173

3.1. Zakres świadczeń, do udzielania których uprawniona jest położna | str. 173

3.1.1.. Udzielanie świadczeń zdrowotnych bez zlecenia lekarskiego | str. 174

3.1.1.1. Świadczenia diagnostyczne | str. 175

3.1.1.2. Świadczenia lecznicze | str. 180

3.1.1.3. Samodzielne ordynowanie produktów leczniczych bez zlecenia lekarskiego | str. 181

3.1.1.4. Wystawianie recept w ramach realizacji zleceń lekarskich | str. 190

3.1.1.5. Środki pomocnicze i wyroby medyczne | str. 192

3.1.1.6. Upoważnienie do wystawiania recept, zleceń i wpisów w karcie szczepień | str. 195

3.1.2.. Zasady udzielenia świadczeń zdrowotnych na podstawie zlecenia lekarskiego | str. 196

3.1.3.. Położna anestezjologiczna | str. 197

3.2. Lekarz specjalista w dziedzinie położnictwa i ginekologii | str. 197

3.3. Pielęgniarka | str. 200

4. Klauzula sumienia | str. 201
5. Okoliczności odstąpienia od udzielania świadczeń zdrowotnych | str. 205

Rozdział 3

Organizacja udzielania świadczeń zdrowotnych kobietom w okresie prokreacji, ciąży, porodu i połogu | str. 209

1. Uwagi ogólne | str. 209
2. Prawo do koordynowanej podstawowej opieki zdrowotnej | str. 212

2.1. Zasady wyboru położnej POZ | str. 214

2.2. Zadania położnej POZ w zakresie opieki nad kobietą | str. 215

3. Ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne | str. 219
4. Szpitalna opieka zdrowotna | str. 220
5. Zapewnienie ciągłości świadczeń opieki zdrowotnej | str. 226
6. Obowiązki informacyjne podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych | str. 228
7. Podsumowanie | str. 232

Część trzecia
Standard organizacyjny opieki okołoporodowej

Rozdział 1

Opieka okołoporodowa w czasie ciąży | str. 237

1. Uwagi ogólne | str. 237
2. Prawo wyboru miejsca i osoby prowadzącej ciążę | str. 238
3. Plan opieki przedporodowej | str. 238
4. Edukacja przedporodowa | str. 239
5. Badania diagnostyczne | str. 242
6. Badania prenatalne | str. 242
7. Przygotowanie planu porodu | str. 247
8. Wybór miejsca porodu i zapewnienie ciągłości opieki okołoporodowej | str. 248
9. Zaopatrzenie w leki i wyroby medyczne | str. 249
10. Leczenie stomatologiczne | str. 252
11. Prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej | str. 253
12. Dokumentacja medyczna w trakcie ciąży | str. 254
13. Podsumowanie | str. 255

Rozdział 2

Opieka okołoporodowa w czasie porodu w szpitalu | str. 256

1. Uwagi ogólne | str. 256
2. Przyjęcie do porodu | str. 258
3. Możliwość wyboru osoby sprawującej opiekę | str. 258
4. Plan porodu i wybór sposobu porodu | str. 260
5. Prawo do łagodzenia bólu porodowego | str. 260

5.1. Uwarunkowania organizacyjne | str. 261

5.2. Metody niefarmakologicznego łagodzenia bólu porodowego | str. 264

5.3. Metody farmakologiczne łagodzenia bólu porodowego | str. 265

6. Ciągły monitoring stanu zdrowia kobiety i dziecka | str. 273
7. Postępowanie w poszczególnych etapach porodu | str. 274

7.1. Postępowanie w pierwszym okresie porodu | str. 274

7.2. Postępowanie w drugim okresie porodu | str. 276

7.3. Postępowanie w III okresie porodu | str. 278

7.4. Postępowanie w IV okresie porodu | str. 281

7.5. Opieka nad noworodkiem | str. 281

8. Przekazanie opieki nad kobietą w trakcie porodu i zabezpieczenie ciągłości opieki | str. 283
9. Prawo kobiety do wyboru sposobu karmienia noworodka – wspieranie karmienia piersią | str. 285
10. Podsumowanie | str. 290

Rozdział 3

Opieka okołoporodowa w czasie połogu | str. 292

1. Zgłoszenie informacji o porodzie położnej POZ | str. 293
2. Prawo kobiety do opieki patronażowej | str. 294
3. Poinformowanie jednostki organizacyjnej pomocy społecznej | str. 296
4. Podsumowanie | str. 297

Rozdział 4

Opieka nad kobietą w sytuacjach szczególnych | str. 298

1. Sytuacje szczególne | str. 298
2. Prawa kobiet w sytuacjach szczególnych | str. 300
3. Prawo kobiety do pożegnania zmarłego dziecka | str. 303
4. Podsumowanie | str. 305

Zakończenie i rekomendacje | str. 307

O autorach | str. 313