W warunkach współczesnej gospodarki światowej mniej lub bardziej sprawne funkcjonowanie rynków finansowych to zagadnienie (raczej swoisty splot wielu różnorodnych i skomplikowanych zagadnień) o fundamentalnym znaczeniu. Co więcej, właściwie z dnia na dzień można mówić o wzroście znaczenia teoretycznych badań i praktycznych aspektów ze wspomnianego zakresu. Dotyczy to zwłaszcza okresów załamań koniunktury gospodarczej.
Współcześnie jesteśmy świadkami kolejnego, globalnego kryzysu gospodarczego zapoczątkowanego - podobnie jak tzw. wielki kryzys na przełomie lat 20. i 30 XX wieku - w Stanach Zjednoczonych i mającym swe źródła - co warto podkreślić - w różnorodnych zakłóceniach w szeroko rozumianym systemie finansowym tego kraju. Wiadomo zarazem, że te zakłócenia stały się bardzo szybko negatywnym impulsem dla rozwoju gospodarczego w tymże kraju, to zaś z kolei oddziaływało i oddziałuje nadal negatywnie na rozwój systemów finansowych i całych gospodarek narodowych wielu innych krajów świata, w tym także gospodarki narodowej Polski.
Głównym celem niniejszej publikacji przekazywanej szanownym Czytelnikom jest przedstawienie podstawowych zagadnień dotyczących współczesnych rynków finansowych (w dużej Mierze całkowicie umiędzynarodowionych i dlatego też nazywanych często globalnymi). Na jej zawartość składa się treść osiemnastu artykułów, które podzielono na trzy zasadnicze części i których autorami są pracownicy z wielu ośrodków naukowo-badawczych z całej Polski. Tytuły poszczególnych części brzmią następująco „Rynki finansowe w wzrost gospodarczy", „Architektura finansowa współczesnej gospodarki światowej" oraz „Funkcjonowanie rynków finansowych w okresie współczesnego kryzysu". Wyjście z tego kryzysu jest niezbędne i możliwe. Warto jednakże zapoznać się z jego istotą by potem formułować odpowiednie wskazówki dla polityków gospodarczych, różnego zresztą szczebla.
Wprowadzenie
Część I Rynki finansowe a wzrost gospodarczy
1. Rozwój rynków finansowych a wzrost gospodarczy; przypadek Polski - Sławomir I. Bukowski
1.1. Rozwój rynków finansowych a wzrost gospodarczy - przegląd aspektów teoretycznych
1.2. Przegląd metod i wyników wybranych badań empirycznych
1.3. Wyniki badań empirycznych nad związkiem między rozwojem rynków finansowych a wzrostem gospodarczym w Polsce w latach 1994-2007
1.3.1. Dane statystyczne i wskaźniki
1.3.2. Metoda badań
1.3.3. Prezentacja wyników badań
Streszczenie/Summary
Bibliografia
2. Finanse codzienności a wzrost gospdoarczy - Jan K. Solarz
2.1. Wykluczenie w dostępie do profesjonalnego zarządzania ryzykiem finansowym
2.2. Międzynarodowe organizacje na rzecz edukacji finansowej
Streszczenie/Summary
Bibliografia
3. Identyfikacja impulsów prowzrostowych na jednolitym rynku wewnętrznym - Katarzyna Żukrowska
3.1. Pojęcie zrównoważonego wzrostu
3.2. Źródła podniesionej dynamiki wzrostu na jednolitym rynku w ostatnich 10 latach
3.3. Dziedziny liberalizacji
3.4. Regiony objęte liberalizacją
3.5. Regionalizm czy liberalizacja, a może protekcjonizm?
Streszczenie/Summary
Bibliografia
4. Wybrane aspekty wpływu kapitału zagranicznego na wzrost gospodarczy - Aneta Kosztowniak
4.1. Przesłanki przepływów kapitału w ujęciu teorii neoklasycznej
4.2. Ograniczenie finansowe jako bariera funkcjonowania gospodarki narodowej we współczesnej literaturze ekonomicznej
4.3. Rola kapitału zagranicznego w kraju importującym
4.4. Teorie zagranicznych inwestycji bezpośrednich
4.5. Model niewystarczającej akumulacji kapitału
Streszczenie/Summary
Bibliografia
5. Wpływ liberalizacji przepływów kapitału w formie bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) na przyspieszenie wzrostu gospodarczego - Izabela Miynarzewska
5.1. Liberalizacja przepływów kapitału w formie BIZ w sferze formalnej
5.2. Liberalizacja przepływów kapitału w formie BIZ w sferze realnej
5.3. Procesy wzrostu gospodarczego w krajach członkowskich Unii Europejskiej w latach 1980-2006
5.4. Wpływ napływu i odpływu kapitału w formie BIZ na poziom rozwoju gospodarczego Irlandii, Grecji, Hiszpanii i Portugalii w latach 1980-2006
Streszczenie/Summary
Bibliografia
6. Wpływ uczestnictwa w strefie euro na wzrost gospodarczy krajów członkowskich -Katarzyna Kalinowska
6.1. Teoria optymalnych obszarów walutowych i paradygmat neoklasyczny - implikacje dla wspólnotowej polityki stabilizacji
6.2. Wpływ integracji monetarnej na wzrost gospodarczy państw UGiW
Streszczenie/Summary
Bibliografia
Część II Architektura finansowa we współczesnej gospodarce światowej
7. Architektura finansowa globalnej współpracy na rzecz rozwoju - wyzwania milenijne - Eliza Frejtag-Mika
7.1. Koncepcja Deklaracji Milenijnej (Millenium Devolopment Goals - MDGs)
7.2. Oficjalna Pomoc Rozwojowa (ODA)
7.2.1. Biorcy i dawcy pomocy rządowej
7.2.2. Projekty bilateralne i multilateralne
7.2.3. Redukcja i umorzenie zadłużenia
7.3. Pomoc pozarządowa
7.3.1. Bezpośrednie Inwestycje Zagraniczne
7.3.2. Migracje i przekazy pieniężne
7.3.3. Nowe formy pozyskiwania funduszy
7.4. Problemy finansowania rozwoju w dokumentach końcowych konferencji międzynarodowych ONZ
7.4.1. Mobilizacja narodowych zasobów finansowych na cele rozwoju
7.4.2. Mobilizacja zasobów zewnętrznych na cele rozwoju - bezpośrednie inwestycje zagraniczne i inne zasoby prywatne
7.4.3. Handel międzynarodowy jako silą napędowa rozwoju
7.4.4. Aktywizacja międzynarodowej i technicznej współpracy finansowej w celu rozwoju
7.4.5. Zadłużenie zewnętrzne
7.4.6. Sprawy systemowe - podniesienie harmonizacji i sprawności funkcjonowania międzynarodowego systemu walutowego, finansowego i handlowego w celu rozwoju
7.4.7. Inne nowe zadania i dojrzewające problemy
Streszczenie/Summary
Bibliografia
8. Nowa architektura finansowa - Marzena Walasik
8.1. Początki obecnego kryzysu
8.2. Struktura finansów międzynarodowych
Streszczenie/Summary
Bibliografia
9. Wybrane procesy kształtujące współczesny system finansowy - Barbara Olbrych.
9.1. System finansowy i jego znaczenie dla rozwoju gospodarczego
9.2. Uwarunkowania procesu globalizacji finansowej
9.3. Proces liberalizacji przepływów kapitałowych
9.4. Postęp technologiczny a system finansowy
Summary
Bibliografia
10. Nowa rola rynku finansowego w gospodarce światowej - Małgorzata Mikita
10.1. Pojęcie systemu finansowego
10.2. Rola systemu finansowego w gospodarce
10.3. System finansowy przełomu XX i XXI wieku
10.3.1. Liberalizacja finansowa
10.3.2. Globalizacja
10.3.3. Postęp technologiczny
10.3.4. Wpływ liberalizacji, globalizacji, integracji i postępu technologicznego na system finansowy
10.4. Nowa rola systemu finansowego w gospodarce światowej
Streszczenie/Summary
Bibliografia
11. Rola Międzynarodowego Funduszu Walutowego w procesie liberalizacji przepływów kapitałowych - Małgorzata Janicka
11.1. Powstanie MFW, system z Bretton Woods a liberalizacja przepływu kapitału
11.2. MFW w systemie wielodewizowym
11.3. OECD i Kodeks Liberalizacji Przepływów Kapitałowych
Streszczenie/Summary
Bibliografia
12. Zmiany kursu złotego a rozmiary polskiego handlu zagranicznego w latach 1995-2008 -Piotr Misztal
12.1. Wpływ zmian kursowych na bilans handlowy
12.2. Analiza wpływu zmian efektywnego kursu złotego na dynamikę handlu zagranicznego Polski
Streszczenie/Summary
Bibliografia
Część III Funkcjonowanie rynków finansowych w okresie współczesnego kryzysu
13. Zmiany koniunktury gospodarczej a tendencje rozwoju sektorów i działów gospodarki polskiej w latach 1998-2008 - Eugeniusz Kwiatkowski, Leszek Kucharski
13.1. Zmiany koniunktury gospodarczej w latach 1998-2008
13.2. Zmiany koniunktury gospodarczej a tendencje wielkości ekonomicznych
w przekroju sektorów, sekcji i działów gospodarki
Streszczenie/Summary
Bibliografia
14. Modele rozwoju Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie jako elementu europejskiego systemu finansowego - Sławomir Antkiewicz
14.1. Giełda Papierów Wartościowych na jednolitym wspólnotowym rynku finansowym
14.2. Rok 2007 jako apogeum rozwoju polskiego rynku kapitałowego
14.3. Proces prywatyzacji giełdy
14.4. Agenda Warsaw City 2010
14.5. Stan prywatyzacji w 2009 roku
14.6. Giełdy ponadnarodowe jako elementy europejskiego systemu finansowego
14.7. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie a Euronext - próba współpracy
Streszczenie/Summary
Bibliografia
15. Teoretyczne podstawy kształtowania się stóp procentowych na rynkach finansowych w warunkach globalizacji - Grażyna Olszewska
15.1. Kształtowanie się stóp procentowych na rynkach finansowych i ich funkcje
15.2. Dług publiczny a stopy procentowe
15.3. Rynek walutowy a stopy procentowe
Streszczenie/Summary
Bibliografia
16. Finansowanie działalności przedsiębiorstw kapitałem własnym i obcym -Anna Wołak-Tuzintek
16.1. Cechy kapitału własnego i obcego
16.2. Źródła kapitałów
16.3. Wady i zalety kapitału własnego i obcego
Streszczenie/Summary
Bibliografia
17. Emerging Markets jako kraje goszczące dla BIZ-u progu kryzysu - Grażyna Kozuń-Cieślak
17.1. Wpływ kryzysu na alokację BIZ - wprowadzenie
17.2. "Rynki wschodzące" według Standard & Poor's
17.3. BIZ w krajach "rynków wschodzących" (stan na koniec 2007 roku)
17.4. Atrakcyjność inwestycyjna "rynków wschodzących" w ocenie UNCTAD
Streszczenie/Summary
Załącznik
Bibliografia
18. Emisja akcji na NewConnect jako źródło finansowania innowacyjnych przedsięwzięć technologicznych w małych i średnich przedsiębiorstwach w Polsce - Anna Bernat
18.1. Potrzeby kapitałowe innowacyjnych przedsiębiorstw technologicznych
18.2. Finansowanie przedsiębiorstw poprzez alternatywny system obrotu NewConnect
18.3. Charakterystyka rynku NewConnect
18.4. Cele emisyjne przedsiębiorstw z sektora innowacyjnych technologii
Streszczenie/Summary
Bibliografia