Krzysztof Stefański doktor nauk prawnych; adiunkt w Katedrze Prawa Pracy na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego; wieloletni kierownik Podyplomowego Studium Prawa Pracy; opiekun w Klinice Prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego; specjalista z zakresu czasu pracy, ustania stosunku pracy oraz prawa urzędniczego; autor publikacji z zakresu prawa pracy i prawa urzędniczego; współautor komentarza do kodeksu pracy pod redakcją naukową Krzysztofa W. Barana (Warszawa 2016, wyd. 3).
W książce omówiono problematykę tzw. uelastyczniania czasu pracy, w tym regulacji dotyczących ruchomego czasu pracy oraz pracy w godzinach nadliczbowych. Prezentowane rozważania dotyczą nie tylko kwestii prawnych, lecz także ujmują je w szerokim kontekście ekonomicznym i społecznym. W publikacji całościowo przedstawiono polskie doświadczenia we wprowadzaniu elastycznych metod czasu pracy. Zawarto w niej analizę działalności ustawodawcy w zakresie regulowania czasu pracy, przybliżono poszczególne instrumenty wykorzystywane do zwiększenia elastyczności czasu pracy oraz doświadczenia innych państw w tej materii.
Książka jest przeznaczona dla radców prawnych, adwokatów i sędziów sądów pracy. Będzie też cennym źródłem wiedzy dla pracodawców, pracowników działów kadr i HR, inspektorów PIP, a także legislatorów. Zainteresuje również przedstawicieli nauki prawa pracy oraz nauki o zarządzaniu.
Wykaz skrótów 9
Wstęp 11
Rozdział I Elastyczność czasu pracy - zagadnienia ogólne 17 1. Pojęcie czasu pracy 17 2. Pojęcie elastyczności czasu pracy 24 3. Ekonomiczne aspekty uelastyczniania czasu pracy 28 4. Społeczne aspekty uelastyczniania czasu pracy 33 5. Prawne aspekty uelastyczniania czasu pracy 39
Rozdział II Elastyczny czas pracy w prawie europejskim i porównawczym 47 1. Elastyczny czas pracy w prawodawstwie i polityce Unii Europejskiej 47 2. Elastyczny czas pracy w prawie niemieckim 57 2.1. Modele ruchomego czasu pracy 62 2.2. Sabbatical 64 2.3. Konta czasu pracy 66 2.4. Inne elastyczne formy czasu pracy 71 2.5. Podsumowanie 73 3. Elastyczny czas pracy w prawie austriackim 74 3.1. Elastyczność a normy czasu pracy 76 3.2. Ruchomy czas pracy 77 3.3. Przedłużenie okresów rozliczeniowych 78 3.4. Praca w godzinach nadliczbowych 79 3.5. Przedłużenie czasu pracy w szczególnych sytuacjach 80 3.6. Elastyczna regulacja okresów odpoczynku 81 3.7. Inne metody uelastyczniania czasu pracy 82 3.8. Podsumowanie 83 4. Elastyczny czas pracy w prawie holenderskim 84 4.1. Elastyczność a normy czasu pracy 88 4.2. Dyżur i praca na wezwanie 91 4.3. Przedłużanie okresów rozliczeniowych 92 4.4. Inne rozwiązania uelastyczniające zarządzanie czasem pracy 93 4.5. Podsumowanie 95 5. Elastyczny czas pracy w prawie brytyjskim 97 5.1. Normy czasu pracy 99 5.2. Odstępstwa i wyjątki od norm czasu pracy 99 5.3. Szczególne regulacje czasu pracy niektórych pracowników 103 5.4. Podsumowanie 105
Rozdział III Polskie doświadczenia we wprowadzaniu elastycznego czasu pracy 108 1. Kształtowanie się regulacji czasu pracy w Polsce 108 1.1. Okres przed rokiem 1918 108 1.2. Czas pracy w II Rzeczypospolitej 111 1.3. Czas pracy w latach 1945-1989 119 1.4. Czas pracy po 1989 r. 127 2. Instrumenty elastycznego czasu pracy w polskim ustawodawstwie 131 2.1. Systemy czasu pracy 131 2.1.1. Podstawowy system czasu pracy 133 2.1.2. Równoważny system czasu pracy 134 2.1.3. System przerywanego czasu pracy 141 2.1.4. Zadaniowy czas pracy 145 2.1.5. System skróconego tygodnia pracy i system pracy weekendowej 149 2.2. Przedłużanie okresów rozliczeniowych 150 2.3. Ruchomy czas pracy 158 2.4. Elastyczne zasady pracy w godzinach nadliczbowych 164 2.5. Podsumowanie 175
Rozdział IV Uelastycznianie czasu pracy de lege ferenda 178 1. Zmiany umożliwiające rozłożenie obowiązku świadczenia pracy 179 1.1. Rezygnacja z ustawowego pojęcia doby i tygodnia 179 1.2. Zmiana katalogu wyjątków od obowiązku udzielenia okresów odpoczynku 182 1.3. Wprowadzenie kont czasu pracy 197 2. Zmiany pozwalające na modyfikację wymiaru świadczenia pracy 204 2.1. Zmiany w zakresie norm czasu pracy 204 2.2. Możliwość zawierania porozumień opt-out 212 2.3. Liberalizacja zasad pracy w godzinach nadliczbowych 220 2.4. Inne zmiany 223
Zakończenie 229
Bibliografia 233
Wykaz aktów prawnych 245
Wykaz orzeczeń 251