Dochodzenie roszczeń z umów kredytów frankowych. Praktyka, orzecznictwo, pytania i odpowiedzi / Helena Ciepła

Publikacja kompleksowo wskazuje rodzaje wytaczanych powództw i prawidłowe sposoby formułowania żądań pozwów przy dochodzeniu roszczeń z umów kredytów frankowych. Uwzględnia małżonków jako kredytobiorców po obu stronach procesu, zarówno w trakcie trwania wspólności ustawowej, jak i po jej ustaniu.

Autorka przedstawia istotne dla omawianej problematyki najnowsze zmiany legislacyjne w Kodeksie postępowania cywilnego, aktualne stanowisko doktryny oraz rozbudowane wykazy wybranych tez orzeczeń Sądu Najwyższego, sądów apelacyjnych i okręgowych. Szczególnie cenne dla czytelników będą odpowiedzi na kilkadziesiąt pytań zadanych podczas szkoleń otwartych dla praktyków oraz w sądach, dotyczących już prowadzonych spraw bądź planowanych do wytoczenia powództw w dochodzeniu roszczeń frankowych.

   Adresaci:
Książka jest przeznaczona przede wszystkim dla praktyków prawa, w tym adwokatów, radców prawnych, sędziów i ich asystentów, a także pracowników banków udzielających kredytów frankowych oraz aplikantów zawodów prawniczych.

Wykaz skrótów .............................................................................................................. 9

Wprowadzenie ............................................................................................................... 11

Rozdział 1
Zawarcie umowy o tak zwany kredyt frankowy indeksowany bądź denominowany .................................................................................................... 13
1.1. Pojęcie umowy o kredyt frankowy ...................................................................... 13
1.2. Pojęcie kredytu indeksowanego i denominowanego ........................................ 16
1.3. Umowa o kredyt frankowy a zasada swobody umów ....................................... 27
1.4. Praktyka zawierania umów o kredyt frankowy ................................................. 32
1.5. Pożyczki hipoteczne .............................................................................................. 36
1.6. Znaczenie dyrektywy Rady 93/13/EWG z 5.04.1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich .................................... 37
1.7. Zawarcie aneksu do umowy zgodnie z ustawą antyspreadową i spłata kredytu bezpośrednio w walucie obcej ............................................................... 38

Rozdział 2
Abuzywne klauzule walutowe .................................................................................... 41
2.1. Pojęcie abuzywnej klauzuli walutowej a ryzyko związane z kredytem frankowym .............................................................................................................. 41
2.1.1. Uwagi ogólne .............................................................................................. 41
2.1.2. Kiedy postanowienia umowy są sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają interesy konsumentów (niedozwolone)? ................ 43
2.1.3. Dobre obyczaje a zasady współżycia ........................................................ 49
2.1.4. Chwila zawarcia umowy właściwa dla oceny abuzywności .................. 54
2.2. Klauzula indeksacyjna a określenie głównego świadczenia stron umowy ..... 57
2.2.1. Uwagi wprowadzające ............................................................................... 57
2.2.2. Ryzyko związane z zawarciem umowy o kredyt frankowy ................... 63
2.2.3. Jednoznaczność postanowień umowy określających główne świadczenia stron ....................................................................................... 66
2.3. Skutek prawny sprzeczności klauzuli indeksacyjnej z dobrymi obyczajami i rażąco naruszającej interesy kredytobiorcy ...................................................... 69
2.4. Ubezpieczenie niskiego wkładu własnego jako klauzula abuzywna ............... 78
2.5. Wypowiedzenie umowy kredytu ......................................................................... 81

Rozdział 3
Eliminacja klauzuli abuzywnej a dalsze obowiązywanie umowy ....................... 87
3.1. Uwagi wprowadzające ........................................................................................... 87
3.2. Uzupełnienie umowy przepisami dyspozytywnymi ......................................... 92
3.3. Ocena skutków prawnych niedozwolonych postanowień umowy dla interesu konsumenta ............................................................................................. 93

Rozdział 4
Rodzaje powództwa i wyliczenie wysokości dochodzonego roszczenia ............ 100
4.1. Znaczenie wyroku TS z 3.10.2019 r., C-260/18, dla dochodzenia roszczeń z tzw. umów kredytów frankowych ..................................................................... 100
4.2. Powództwo o stwierdzenie nieważności umowy (o unieważnienie umowy
ze skutkiem ex tunc) i sposoby formułowania żądania pozwu ........................ 107
4.2.1. Uwagi wprowadzające ............................................................................... 107
4.2.2. Interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c. w sprawach frankowych ................................................................................................. 110
4.2.3. Błąd jako podstawa powództwa ............................................................... 116
4.2.4. Małżonkowie jako kredytobiorcy ............................................................ 121
4.3. Powództwo o odfrankowienie umowy ................................................................ 124
4.4. Związanie sądu cywilnego klauzulą wpisaną do rejestru UOKiK ................... 125
4.5. Wyliczenie wysokości dochodzonego roszczenia przy poszczególnych rodzajach powództw .............................................................................................. 131
4.6. Powództwo opozycyjne ......................................................................................... 137

Rozdział 5
Zawezwanie do próby ugodowej a przedawnienie roszczenia z tzw. umów kredytów frankowych w stanie prawnym od 21.08.2019 r. .................................. 142
5.1. Uwagi wprowadzające ........................................................................................... 142
5.2. Kolejne zawezwanie do próby ugodowej a przedawnienie roszczenia ........... 144
5.3. Przedawnienie roszczeń banku do konsumenta i konsumenta do banku ..... 150

Rozdział 6
Stwierdzenie nieważności (unieważnienie umowy) a związane z tym roszczenia ............................................................................................................ 152
6.1. Uwagi wprowadzające ........................................................................................... 152
6.2. Unieważnienie umowy a roszczenia kondykcyjne ............................................ 156
6.3. Unieważnienie umowy a wynagrodzenie za korzystanie z kredytu ................ 158

Pytania i odpowiedzi .................................................................................................... 167

Wykaz orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości .......................................................... 193

Wykaz wybranych tez orzeczeń Sądu Najwyższego ............................................... 195

Wykaz wybranych tez orzeczeń sądów apelacyjnych ............................................. 207

Wykaz wybranych tez orzeczeń sądów okręgowych .............................................. 221

Propozycja wystosowania wezwania ......................................................................... 231

Literatura ........................................................................................................................ 233

Wybrane akty prawne .................................................................................................. 237
Ustawa z 29.08.1997 r. – Prawo bankowe (Dz.U. z 2019 r. poz. 2357 ze zm.) (wyciąg) ....................................................................................................................... 239
Ustawa z 12.05.2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. z 2019 r. poz. 1083) ....................................................................................... 324