Wieża Babel dialektów. Mowa niestandardowa w przekładach prozy anglojęzycznej / M. Czarnecka

Język ulicy, język potoczny, język mniejszości jest wokół nas. Jest również częścią fikcyjnego świata powieści. Dlaczego tak trudno przełożyć go na język polski? To pytanie wiele lat temu zainspirowało autorkę książki do podjęcia badań i poszukiwania odpowiedzi. Czytelnik Wieży Babel dialektów nie zostaje pozostawiony z wątpliwościami sam sobie. Przedstawione przez autorkę-tłumaczkę przykłady oraz analizy mogą stanowić gotowe rozwiązania lub zainspirować wszystkich parających się sztuką przekładu do znajdywania nowych i lepszych sposobów tłumaczenia dialektów.

Książka jest pionierska w zakresie szczegółowego opracowania problematyki przekładu mowy niestandardowej w tłumaczeniach prozy z języka angielskiego na polski, przy czym jest stosowalna w tłumaczeniu z innych języków. Całość merytorycznie poszerza zakres wiedzy dotyczącej technik przekładowych mowy niestandardowej, jak i problemów, z jakimi styka się tłumacz. Przedstawia klarowną i szczegółową klasyfikację mowy niestandardowej, co będzie bardzo przydatne dla czytelników, zwłaszcza studentów piszących prace dyplomowe, ale także dla doświadczonych badaczy.
Dr hab. prof. UJ Władysław Chłopicki

Dr Mira Czarnecka – anglistka, tłumacz. Przełożyła na język polski ponad dwadzieścia pięć pozycji z literatury amerykańskiej i brytyjskiej. Jej zainteresowania badawcze obejmują przekład literacki, w tym szczególnie przekład mowy niestandardowej, oraz postkolonialną teorię przekładu. Interesuje się również komunikacją i językiem angielskim w biznesie. W przeszłości pracowała w firmach międzynarodowych z branży motoryzacyjnej i lotniczej. Adiunkt w Katedrze Dydaktyki Przekładu w Instytucie Filologii Angielskiej Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.

Podziękowania

Słowo wstępne

Wykaz skrótów tytułów wykorzystanych pozycji bibliograficznych

Rozdział 1

Mowa niestandardowa w językach angielskim i polskim

1.1. Dialekt w językach angielskim i polskim

1.1.1. Dialekt w języku angielskim

1.1.2. Dialekt w języku polskim

1.2. Inne niestandardowe odmiany języków angielskiego i polskiego

1.2.1. Niestandardowe odmiany w języku angielskim

1.2.2. Niestandardowe odmiany w języku polskim

1.3. Dialekt w literaturze anglosaskiej i polskiej

1.3.1. Dialekt w literaturze anglosaskiej

1.3.2. Dialekt w literaturze polskiej

1.4. Idiolekty w literaturze anglosaskiej i polskiej

1.4.1. Idiolekty w literaturze anglosaskiej

1.4.1.1. Mowa dziecka

1.4.1.2. Mowa pijanego człowieka

1.4.1.3. Mowa obca

1.4.2. Idiolekty w literaturze polskiej

1.5. Wielogłosowość w literaturze współczesnej

1.5.1. Powieść polifoniczna

1.5.2. Wielogłosowość w polskiej literaturze współczesnej

Rozdział 2

Mowa niestandardowa jako zagadnienie przekładu

2.1. Teoria przekładu a idiom języka oryginału

2.1.1. Ekwiwalencja, odpowiedniość i adekwatność

2.1.2. Nieprzekładalność

2.1.2.1. Mowa niestandardowa jako źródło nieprzekładalności

2.1.2.2. Dystans miejsca i czasu

2.2. Językoznawstwo kognitywne wobec przekładu

2.2.2. Obrazowanie

2.2.3. Obrazowanie a ekwiwalencja w przekładzie

2.2.4. Granice przekładalności

2.2.5. Kognitywna teoria przekładu

2.3. Przekład dialektów

2.3.1. Wybrane propozycje teoretyczne przekładu dialektów

2.3.3. Archaizacja jako technika translatorska

2.3.4. Przypisy tłumacza jako technika translatorska

2.3.5. Elementy trzeciej kultury w przekładzie

2.3.6. Nawiązania wewnątrztekstowe

2.3.7. Leksykalizacja kolokwialna i wiejska

2.3.8. Interwencja redakcji

2.4. Odmiany mowy niestandardowej wybrane do analizy w perspektywie przekładoznawczej i uwagi metodologiczne

2.4.1. Dialekty grup społecznych

2.4.2. Dialekty terytorialne

2.4.3. Idiolekty

Rozdział 3

Przekład dialektów grup społecznych

3.1. Przekład języka arystokracji

3.2. Przekład języka służby

3.3. Przekład współczesnego języka niższych klas społecznych

Rozdział 4

Przekład dialektów terytorialnych

4.1. Przekład irlandzkiej odmiany języka angielskiego

4.2. Przekład wiktoriańskiego cockney

4.3. Przekład dialektu południowoamerykańskiego i afroamerykańskiego

4.3.1. Przekład zwrotu ain’t

4.3.2. Przekład konstrukcji where at

Rozdział 5

Przekład idiolektów

5.1. Przekład mowy dziecka

5.2. Przekład lapsolektu pijanego człowieka

5.3. Przekład lapsolektu postaci obcojęzycznej

Podsumowanie

Nota bibliograficzna

Aneks

Bibliografia

Indeks

Summary