Taczka occiarza / Wojciech Bogusławski

Publikacja zawiera opracowany według zasad nowoczesnego edytorstwa naukowego dramat Taczka occiarza Wojciecha Bogusławskiego, wystawiany od 1790 do 1793 roku, wydany w ósmym tomie Dzieł dramatycznych autora. Tekst sztuki opatrzono objaśnieniami językowymi i rzeczowymi, wykazem znaków i skrótów, zasadami transkrypcji oraz aparatem krytycznym. Dramę poprzedza wstęp historyczno-literacki, zawierający informacje na temat Louisa-Sebastiena Merciera, autora oryginału, i jego poglądów na teatr, z uwzględnieniem różnic między La Brouette du vinaigrier a polskim przekładem utworu. We Wprowadzeniu do lektury opisano również problem gatunku i sposób kreacji postaci. Wiele uwagi poświęcono piosence occiarza – głównego bohatera dzieła, a także kontekstowi społeczno-politycznemu, związanemu z walką o prawa mieszczan w czasie Sejmu Czteroletniego.

*

Niniejsze wydanie Taczki occiarza w opracowaniu młodej badaczki łódzkiej Agnieszki Kozyry, pod redakcją naukową Barbary Wolskiej, doskonale wpisuje się w kontekst spóźnionych obchodów ćwierćwiecza istnienia Sceny Narodowej. Edycja czyni zadość zasadom obowiązującym w naukowym edytorstwie utworów literackich, a dzięki rozważnej ingerencji Autorki w warstwę językową dzieła zachowany zostaje w nim koloryt czasów stanisławowskich. Dodatkowym walorem opracowania edytorskiego są doskonałe objaśnienia do tekstu. Staranne wydanie dramatu pozwala sądzić, że zyska uznanie ze strony Czytelników, a w szczególności tych zainteresowanych twórczością dramatyczną i kulturą literacką epoki Oświecenia.

Z recenzji prof. dr hab. Krystyny Maksimowicz

Słowo wstępne 7

Wprowadzenie do lektury 9

„Taczka” w lamusie 9

Świadomość translatorska w oświeceniu. Wybrane zagadnienia 10

Louis-Sébastien Mercier – skandalista, szaleniec, wizjoner 15

La Brouette du vinaigrier a Taczka occiarza 20

Postaci sztuki 24

Echa poglądów Benjamina Franklina w Taczce occiarza. Kwestia mieszczańska w Polsce czasu Sejmu Wielkiego 30

Komedia – dramat mieszczański – melodramat 40

„Niezwyczajna piosneczka” i jej metamorfozy 50

„Z taczką i na taczce” – osiemnastowieczna i współczesna recepcja utworu 60

Taczka occiarza – komedia w trzech aktach z francuskiej pana Merciera przełożona (1790) 67

Komentarz edytorski 143

Wykaz znaków i skrótów 143

Zasady transkrypcji 144

Aparat krytyczny 146

Bibliografia 147

Spis ilustracji 151

Indeks nazwisk 153