Spotkania, które zmieniają / Maria Jagiełło

[…] refleksja nad fenomenem spotkania i dialogu jest bez wątpienia niezwykle istotna we współczesnym dyskursie naukowym. Spotkanie i dialog […] towarzyszą ludzkości, w znacznej mierze rozstrzygając o tym, kim człowiek jest, kim się staje, do czego zmierza i aspiruje; słowem – decydują o jakości miejsca, jakie jednostka zajmuje w universum antroposfery aksjologicznej.

Na dodatek rozważanie problematyki spotkania i dialogu to zarazem stawianie pytań o możliwość poznania drugiego człowieka oraz nawiązywania z nim relacji interpersonalnych, to także wzbogacanie doświadczenia egzystencjalnie znaczącego, przekraczanie własnej jaźni ku Innym, odnoszenie się ku temu, co ponadjednostkowe. W istocie spotkanie i dialog zakładają możliwości przekraczania różnic, odnajdywania płaszczyzn sprzyjających wymianie myśli, rozstrzyganiu sporów, akceptacji wspólnych stanowisk, zaświadczania o człowieczeństwie w zróżnicowanej rzeczywistości.

[…] do ważnych zadań i wyzwań szkoły wyższej należy kreowanie takich warunków, które umożliwią studentom autentyczne doświadczanie spotkania i dialogu. A zatem, jeśli w toku kształcenia akademickiego studenci zostaną ukierunkowani na wszechstronny rozwój, zwłaszcza w zakresie otwartości swych możliwości poznawczych, interpretacyjnych oraz kreacyjnych, czyli – jeśli będą przysposabiani do naukowego poznawania świata, w tym zgłębiania prawdy o sobie samych, o otaczającej rzeczywistości, której są/będą aktywnymi uczestnikami oraz współkreatorami, to ich możliwości funkcjonowania w intensywnie zmieniającym się świecie mają szansę kształtować się bardziej wiarygodnie, wartościowo i efektywnie.

Zawarte w niniejszej publikacji treści, wynikające ze zderzenia teorii (idei) spotkania i dialogu z realnością – praktyką (doświadczaniem spotkania i dialogu w akademickiej edukacyjnej rzeczywistości) summa summarum kreują swoiste doświadczanie owych fenomenów mających swoje wyraźne usytuowanie aksjologiczne i antroposferyczne odniesienie.

Z recenzji prof. zw. dr hab. Urszuli Ostrowskiej

Książka przeznaczona jest dla zarówno nauczycieli, jak i studentów, lekarzy, duchownych, ludzi o wielkich sercach i otwartych umysłach. Generalnie chciałabym aby moimi odbiorcami stali się wszyscy zainteresowani sobą, jakością swoich relacji z innymi, życiem. Rynek główny książki to szkolnictwo, edukacja przede wszystkim na poziomie akademickim – studenci pedagogiki, psychologii, filozofii, teologii, seminaria duchowne, ale także uczniowie średnich szkół ogólnokształcących, humanistycznych, artystycznych. Myślę jednak, że i osoby starsze mogłyby być zainteresowane, szczególnie w aspekcie dokonywania pewnych życiowych podsumowań.

Wstęp; 9

Rozdział pierwszy

Idea spotkania: od filozofii ku pedagogice; 17

1.1. Pojęcie spotkania w filozofii dialogu; 17

1.1.1. Geneza filozofii dialogu; 18

1.1.2. Od dialogu do spotkania;24

1.1.3. Właściwości spotkania; 33

1.2. Pojęcie spotkania w pedagogice; 50

1.2.1. Idea spotkania w pedagogice zorientowanej humanistycznie; 52

1.2.2. Wychowanie o charakterze relacyjnym jako pole możliwych spotkań; 59

1.2.3. Spotkanie jako fakt o charakterze wychowującym; 66

1.2.4. Spotkanie jako kategoria pedagogiczna na przykładzie kształcenia akademickiego; 70

Rozdział drugi

Wydarzenie spotkania; 83

2.1. Typologia, rodzaje, możliwe warianty spotkań; 83

2.1.1. Spotkania dopełnienia; 85

2.1.2. Spotkania wspólnego poczucia braku; 86

2.1.3. Spotkania poczucia godności; 88

2.1.4. Spotkania z Bogiem; 89

2.2. Warunki zaistnienia spotkania; 91

2.2.1. Świadoma, zaangażowana i wzajemna egzystencja; 92

2.2.2. Cielesność, czas, przestrzeń i inne narzędzia warunkujące spotkanie; 93

2.2.3. Rozporządzalność, nadzieja, zaufanie; 97

2.2.4. Projektowanie spotkań jako ich warunek; 100

2.3. Możliwe następstwa spotkań; 101

2.3.1. Aksjologiczno-moralne i epistemologiczne efekty spotkania; 104

Rozdział trzeci

Założenia badań własnych, 113

3.1. Kulturowy kontekst potrzeby spotkania; 113

3.2. Cel, przedmiot i problematyka badawcza; 117

3.3. Przyjęta orientacja metodologiczna; 121

3.4. Metody, techniki, narzędzia badawcze; 124

3.5. Przebieg badań; 127

3.6. Charakterystyka badanej grupy; 129

3.7. Sposób prezentacji materiału z badań własnych; 130

Rozdział czwarty

Spotkanie jako wydarzenie wychowujące na drodze życia – w świetle badań własnych; 133

4.1. Przedstawienie i omówienie wyników badań; 133

4.1.1. Charakterystyka poglądów i postaw egzystencjalnych badanych studentów pedagogiki; 134

4.1.2. Rozumienie spotkania przez badanych studentów pedagogiki; 146

4.1.3. Spotkania w życiu badanych studentów pedagogiki; 149

4.1.4. Potencjalna gotowość do spotkania w opinii badanych studentów pedagogiki; 165

4.1.5. Warunki wydarzenia się spotkania w opinii badanych studentów pedagogiki; 167

4.1.6. Zmiany wywołane w życiu badanych studentów pedagogiki pod wpływem spotkania; 170

4.1.7. Rola edukacji w stwarzaniu szans na wydarzenie się spotkania w opinii badanych studentów pedagogiki; 174

4.1.8. Wiedza o spotkaniu a świadomość i dojrzałość pedagogiczna badanych studentów; 184

4.1.9. Wpływ badań o spotkaniu na badanych studentów pedagogiki; 184

4.1. Podsumowanie i wnioski; 185

Zakończenie; 191

Post scriptum; 197

Bibliografia; 203

Załączniki; 211

Załącznik 1. Ankieta anonimowa „Staję się – spotykając” – chwila refleksji nad sobą...; 213

Załącznik 2. Kwestionariusz wywiadu; 221

Summary; 223