Poza krąg Kwadrygi. Światopogląd poetycki Władysława Sebyły i Lucjana Szenwalda / Magdalena Amroziewicz

Książka jest metodologicznie wieloaspektowa, błyskotliwa interpretacyjnie, doskonale udokumentowana i ujęta w narrację studium historycznoliterackiego, odkrywającego przestrzeń duchową (po trosze) zapomnianej formacji pokoleniowej. Prowadzi czytelnika krok po kroku fascynujących dociekań, ma epicki oddech, a interpretacje pociągają odkrywczością komentarza. Pomysły Autorki otwierają drogę (nieprzetartą) do zapoznanego myślenia o reakcji (poetyckiej) na kryzys kulturowego ładu innej niż wyobrażenie śmierci Stwórcy i pustego nieba. Najistotniejsza wydaje mi się konkluzja, iż w drugiej połowie lat dwudziestych, właśnie wtedy, kiedy wygasa boom futurystyczno-awangardowy, przez dwie inno-podobne poezje Sebyły i Szenwalda przesuwa się metafizyczna smuga cienia jako podjęcie zagadnień nierozwiązywalnych w trybie „poetologicznych”, aktualnych sporów epoki, i że szaloną próbą rozwikłania tych kwestii są dwa, swoiście równoległe poematy-halucynacje, Kuchnia… i Młyny (a może cały Koncert egotyczny). Tak istotnie było, a nikt tego dotąd wyraźnie nie zobaczył i nie opisał.

(z recenzji prof. Andrzeja Zieniewicza)

Magdalena Amroziewicz – literaturoznawczyni, absolwentka krytyki literackiej w ramach Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych UJ. Tytuł doktora nauk humanistycznych uzyskała w 2022 roku na podstawie obronionej z wyróżnieniem rozprawy dotyczącej poezji Władysława Sebyły i Lucjana Szenwalda. W swoich badaniach zajmuje się historią literatury polskiej XX wieku, zwłaszcza poezją okresu międzywojennego.

Wstęp

CZĘŚĆ I. POZA KRĄG KWADRYGI

1. Kwadryga

Krotka historia Kwadrygi

Rys historyczny

Kwadryga a Skamander i Awangarda

„Nowa Kwadryga”

Patroni – Norwid i Brzozowski

Norwid

Brzozowski

Casus Gałczyńskiego a kryterium wybitności

Miejsce Kwadrygi

Nowa opowieść

2. Sebyła i Szenwald w latach trzydziestych

Między 1926 a 1931

Dojrzałe lata trzydzieste

Sebyła

Szenwald

3. Wojna – wiersze ostatnie i przerwanie twórczości

Wojenne losy twórczości Sebyły

Wojenne losy twórczości Szenwalda

4. Recepcja i obecność Sebyły i Szenwalda

CZĘŚĆ II. BOG OJCIEC I MATKA NATURA

1. Bóg Ojciec i Matka Natura

Bóg Ojciec – Sebyły dialog w ciemności

Poemat i inne wiersze

Imiona Ojca

„nienazwane niejasne”

Bohaterowie Sebyły

„W malowanym na niebiesko…”

Tradycje Sebyłowej wyobraźni

Matka Natura – podziemne kuchnie Szenwalda

Kwiat paproci

Oblicza Matki

Galeria mężów

Cień człowieka

Anabaza

Szenwald a metafizyka

Tradycje Szenwaldowej wyobraźni

2. Kategoria katastrofizmu

Propozycja katastrofizmu kulturowego

Konteksty polskie

Katastrofizm Władysława Sebyły

Katastrofizm Lucjana Szenwalda

Katastrofizm Szenwalda a problem „poezji czynu”

3. Trzecia droga

Aktualność jako problem

Trzecia droga Sebyły

Trzecia droga Szenwalda

Podziękowania

Bibliografia

Indeks osobowy