Poczucie sprawstwa społecznego pedagogów / Marta Kowalczuk-Walędziak

Marta Kowalczuk-Walędziak poddaje dyskusji kluczowe dla pracy terminy, takie jak: „pedagog”, „sprawne działanie”, „poczucie skuteczności”. Stwierdza, że pedagog jest profesją społeczną, co staje się początkiem głównego wątku pracy dotyczącego sprawstwa społecznego pedagogów. [...] Przyjmuje logiczne kryterium podziału pedagogów według trzech specjalności studiów pedagogicznych (opiekuńczo-wychowawczej, resocjalizacyjnej i kulturoznawczej). Wiele miejsca [...] poświęca poczuciu skuteczności (najwięcej w ujęciu prakseologicznym i psychologicznym). Po stwierdzeniu, że w literaturze pedagogicznej brakuje definicji sprawstwa społecznego pedagogów, Autorka sama ją formułuje [...].

Najobszerniejsza jest część empiryczna pracy, która stanowi prezentację uzyskanych wyników badań. Mamy tu do czynienia z wyliczeniami, „statystykami” wzmacniającymi argumentację Autorki. Ta ilościowa analiza przeplatana jest interesującymi cytatami z wypowiedzi badanych osób.

Ważny [...] jest rozdział ostatni. Są tu propozycje Autorki warte szerszego rozpowszechnienia i dyskusji – dotyczące zmian w kształceniu i doskonaleniu zawodowym pedagogów, i to nie tylko w zakresie realizowania przez nich sprawczych społecznie działań [...].

Trud włożony w przygotowanie tej publikacji należy przede wszystkim postrzegać przez pryzmat nowatorstwa i oryginalności podjętej problematyki [...]. Książka zainteresuje z pewnością pedagogów i być może przedstawicieli innych zawodów, którym nieobojętny jest skutek własnej pracy.

Z recenzji prof. zw. dr. hab. Rafała Piwowarskiego

Wstęp; 9

ROZDZIAŁ I. Sprawca, sprawstwo i poczucie sprawstwa – różnorodność znaczeń, ujęć i kontekstów; 17

1. „Sprawca”, „sprawstwo” i „sprawne działanie” jako kategorie pojęciowe prakseologii i nauk o organizacji i zarządzaniu; 18

2. Sprawstwo i poczucie sprawstwa w perspektywie psychologicznej; 48

3. Sprawstwo i postaci sprawstwa w naukach prawnych; 71

4. Sprawcze działania człowieka w ujęciu socjologicznym i filozoficznym; 76

5. Sposoby ujmowania sprawstwa i poczucia sprawstwa w naukach pedagogicznych; 86

5.1. Sprawstwo i poczucie sprawstwa w dziedzinie wychowywania, kształcenia i samokształtowania człowieka; 88

5.2. W stronę własnej definicji sprawstwa społecznego pedagogów i poczucia sprawstwa społecznego pedagogów; 100

ROZDZIAŁ II. Absolwenci i studenci kierunku pedagogika o zawodzie pedagoga i studiach pedagogicznych; 105

ROZDZIAŁ III. Metodologiczne podstawy badań własnych; 117

1. Problematyka badań; 117

2. Zmienne i wskaźniki; 119

3. Metoda, techniki i narzędzia badawcze; 122

4. Teren i czas badań; 129

5. Charakterystyka osób badanych; 129

6. Organizacja i przebieg badań; 133

ROZDZIAŁ IV. Poczucie sprawstwa społecznego pedagogów w świetle analizy wyników badań własnych; 135

1. Dziedziny i przejawy sprawstwa społecznego pedagogów; 135

2. Poczucie sprawstwa społecznego pedagogów czynnych zawodowo i jego uwarunkowania; 154

2.1. Poczucie podmiotowości badanych pedagogów czynnych zawodowo w realizacji działań społeczno-zawodowych i jego uwarunkowania; 178

2.2. Poczucie skuteczności badanych pedagogów czynnych zawodowo w realizacji działań społeczno-zawodowych i jego uwarunkowania; 181

2.3. Poczucie kompetencji badanych pedagogów czynnych zawodowo w realizacji działań społeczno-zawodowych i jego uwarunkowania; 186

2.4. Poczucie samorealizacji badanych pedagogów czynnych zawodowo w wykonywaniu działań społeczno-zawodowych i jego uwarunkowania; 191

3. Postawy studentów pedagogiki wobec społecznie efektywnego wykonywania zawodu pedagoga oraz ich uwarunkowania; 211

3.1. Wiedza badanych studentów pedagogiki o społecznie użytecznych zadaniach i obowiązkach zawodowych pedagogów i jej uwarunkowania; 212

3.2. Stosunek uczuciowo-motywacyjny badanych studentów pedagogiki do społecznie efektywnego wykonywania zawodu pedagoga i jego uwarunkowania; 223

3.3. Zamiary realizacyjne badanych studentów pedagogiki w zakresie społecznie efektywnego spełniania obowiązków zawodowych i ich uwarunkowania; 250

4. Stan przygotowywania i przygotowania pedagogów na uczelniach wyższych do sprawczych społecznie działań; 260

4.1. Znaczenie przydawane przygotowywaniu pedagogów do sprawczych społecznie działań w „Standardach kształcenia dla kierunku »pedagogika«”; 260

4.2. Stan przygotowywania i przygotowania pedagogów na uczelniach wyższych do sprawczych społecznie działań w opinii badanych nauczycieli akademickich; 266

5. Możliwości efektywniejszego przygotowywania pedagogów na uczelniach wyższych do sprawczych społecznie działań – opinie badanych praktyków, studentów i nauczycieli akademickich; 294

ROZDZIAŁ V. Ponad wszelką przeciętność… – propozycje zmian w kształceniu i doskonaleniu zawodowym pedagogów do realizowania sprawczych społecznie działań; 305

Zakończenie; 315

Bibliografia; 317

Summary; 333