O Polesiu na ogół pisano tak, jakby niczym nie różniło się od innych krain. A przecież wszystko tam wyglądało inaczej – siano zbierano, stojąc po kolana w błocie, na pińskim targu handlowano wprost z łodzi, a centralna część Polesia na kilka miesięcy w roku zamieniała się w śródlądowe morze. Sławomir Łotysz podjął próbę przepisania międzywojennej historii tej krainy, za punkt wyjścia przyjmując wszechobecne tam mokradła. Plany ich osuszenia były w tym okresie, jak dowodzi, głównym elementem polityki państwa wobec ziem wschodnich, bowiem dopiero odwodnienie Polesia otwierało drogę do jego kolonizacji.
Książka Pińskie błota jest pierwszą monografią z dziejów II RP pisaną świadomie z perspektywy środowiskowej, pokazującą ekologiczny wymiar kluczowych debat o tym etapie polskiej historii.
dr hab. Adam Izdebski
Choć jest to książka naukowa, została napisana żywym i bogatym eseistycznym językiem, dzięki czemu wciąga czytelnika już od pierwszej strony i do ostatniej stanowi pasjonującą lekturę.
dr hab. Anna Engelking, prof. PAN
Sławomir Łotysz (ur. 1970) – historyk, profesor w Instytucie Historii Nauki PAN im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów w Warszawie. Zajmuje się historią techniki i historią środowiskową. W latach 2017–2021 przewodniczący Międzynarodowego Komitetu Historii Techniki (ICOHTEC).
WSTĘP
Środowiskowa historia Polesia
Kilka słów o języku
KŁOPOT CZY SZANSA?
Wojna przeciw bagnom
„Nowa Holandia”
Bagnista rubież Rosji
Poleski klin
Polesie czy Brazylia?
CZŁOWIEK I BAGNA
Złe powietrze
Od endemii po urojenia
Piętno przyrody?
Modernizacja na siłę
GOSPODARKA AMFIBIALNA
Pińska faktoria
Kraina piskorza
Poleski „towar”
Siano sianu nierówne
Eksperyment na bagnach
Ogniem i siekierą
INSTYTUCJONALIZACJA MOKRADEŁ
Samorząd czy państwo?
Ministerialna karuzela
„Bagno w biurze melioracji”
Obcymi siłami
ZIEMIA NIEZNANA
Czekając na Humboldta
Przekleństwo „doskonałej równinności”
Nauka zorganizowana
Koniec legendy
INŻYNIERIA WPŁYWU
Melioracje a żegluga
Inżynieria polityki
Poprawianie natury?
„Żołnierze nauki”
NIEUNIKNIONA KATASTROFA?
Kraina reliktów
„Wielbłądy zamiast kaczek”
Poleski park natury
NATURALNA FORTECA
W okowach tradycji
Interes gospodarczy czy militarny?
Wojenne przygotowanie terenu
Zmiana warunków
Zacieśnienie kontroli
POLESIE NIE DLA ŻYDÓW
W poszukiwaniu wzorców
„Nie leźcie w błoto!”
Poleskie Niderlandy
Hechaluc znaczy pionier
NA ŁASCE MOCARSTW
Wielki zryw kołchoźników
Kłamstwo poleskie
Między Londynem a Jałtą
Epilog
PRZYPISY
BIBLIOGRAFIA
WYKAZ SKRÓTÓW
WYKAZ ŹRÓDEŁ ILUSTRACJI
INDEKS