Zapach jest elementem doświadczenia prawie wszystkich ludzi. Proces uspołecznienia, któremu człowiek podlega jest również procesem socjalizacji zapachowej. Coraz więcej badań naukowych przemawia za faktem, że zapachy wpływają na ludzkie myślenie i zachowanie. Wiele jest też przykładów ukazujących jak ważnym nośnikiem społecznych informacji jest zapach. Można śmiało powiedzieć, że woń wpisana jest we współczesne zjawiska społeczne, jak i, co oczywiste, w życie poszczególnych jednostek.
Mimo, że współczesna socjologia jest w coraz większym stopniu dyscypliną wielowymiarową, niewiele jest w niej badań nad zmysłowymi aspektami życia społecznego. Lukę tę stara się wypełnić ta książka. Składają się na nią dwie podstawowe części: pierwsza poświęcona jest zapachowi i jego społecznym aspektom, druga – perfumom.
W części pierwszej omówione zostały takie zagadnienia jak: fizjologia zmysłów człowieka, wpływ woni na zachowania ludzi, funkcjonowanie zapachu w przestrzeni społecznej, indywidualne i społeczne funkcje zapachu, a także miejsce doznań zmysłowych w nauce i kulturze.
Część druga książki poświęcona jest perfumom. Ukazuję ich obecność w różnych obszarach życia kulturowo-społecznego, a w szczególności w muzyce, literaturze, historii i mitologii, sztukach plastycznych, przestrzeni miejskiej, polityce, religii i sztuce kulinarnej. Przyjmując perspektywę historyczną dokonuję analizy wzornictwa flakonów perfumeryjnych i nazw perfum. Omawiam też komponowanie pachnideł jak i jego silne powiązanie z kulturowo-ekonomicznymi procesami. Przestawiam wybrane aspekty promocji pachnideł, regulacji prawnej, analizę wonnych kompozycji w kontekście kultury indywidualizmu, jak i prezentuję perfumeryjne upodobania w różnych krajach świata. Najobszerniejszą część, poświęconą społeczno-kulturowej historii pachnideł poświęcam przedstawieniu i uzasadnienie historycznych przemian konwencji zapachowych, zachodzących pod wpływem zmian w kulturze i społeczeństwach różnych epok, ale i różnych szerokości geograficznych. Część ta nie tylko ukazuje kierunki owych przemian, ale też przedstawia ich społeczno- obyczajowo-kulturowe tło.
Sensoryczne aspekty życia codziennego i codziennych praktyk, obecność pachnideł w otaczającym nas świecie jednoznacznie wskazują, że historia rozwoju sztuki perfumeryjnej jest swoistą historią tradycji i obyczajów człowieka, a rola pachnideł wykracza poza walory doceniane jedynie zmysłem powonienia.
Książkę rozpoczynają rozważania nad rolą zmysłu powonienia w życiu człowieka, a kończą spostrzeżenia dotyczące znaczenia pachnideł w życiu jednostek, grup społecznych i w kulturze. Tym samym uświadamiają, że niewielki szklany flakon wypełniony płynem to nie tylko buteleczka perfum, ale też ważny element kultury.
Wstęp
Część I
Zapach
1. Zapach – próba definicji
2. Zmysł węchu i percepcja wrażeń węchowych
Zmysły
Zmysł wzroku
Zmysł słuchu
Zmysł równowagi
Odczuwanie skórne
Zmysł smaku
Zmysł powonienia
3. Zapach a fizjologiczne i psychologiczne aspekty funkcjonowania człowieka
4. Przestrzeń społeczna a zapach 0
5. Zapach jako źródło i nośnik informacji społecznych
Woń człowieka
Informacje społeczne a zapach
6. Kultura i nauka a zapach
Zmysłowość w poglądach filozofów
Przemiany poglądów na zapach i zmysł powonienia
Węch deprecjonowany
Węch uznany
Węch w naukach społecznych
7. Świat zapachu w języku, czyli (nie)autonomiczny opis woni
Część II
Pachnidła
1. Perfumy i wody zapachowe
Skład pachnideł
Otrzymywanie wonnych składników
Architektura perfum
Podstawowe rodziny zapachowe
2. Bohaterowie kreowanego zapachu
Krótka historia perfumiarzy
Inspiracje
3. Prawne aspekty stosowania substancji zapachowych w perfumach, wodach perfumowanych, wodach toaletowych, wodach odświeżających i wodach kolońskich
4. Pachnidła w świecie otaczającym
W muzyce
W literaturze
W historii i mitologii
W filmie
W sztukach plastycznych
W przestrzeni miejskiej
W polityce
W religii
W sztuce kulinarnej
5. Człowiek w świecie perfum, czyli znaczenie „zapachu indywidualnego wyboru”
6. Promocja
7. Perfumeryjne flakony
8. Nazwy pachnideł
9. Społeczno-kulturowa historia pachnideł
Starożytność
Cywilizacja babilońska
Egipt
Indie
Chiny
Japonia
Persja
Żydzi
Grecja
Rzym
Średniowiecze
Arabowie
Pachnidła w Europie późnego średniowiecza
Okres nowożytny
Renesans
Barok, rokoko, klasycyzm
Wiek XIX
Koniec XIX i początek XX wieku
Czasy najnowsze
Lata dwudzieste XX wieku
Lata trzydzieste XX wieku
Lata czterdzieste XX wieku
Lata pięćdziesiąte XX wieku
Lata sześćdziesiąte XX wieku
Lata siedemdziesiąte XX wieku
Lata osiemdziesiąte XX wieku
Lata dziewięćdziesiąte XX wieku
Początek XXI wieku
Ostatnie lata
10. Ekskluzywne kompozycje niszowe jako przykład próby indywidualizacji wonnej kompozycji
Marka niszowa na tle innych
Specyfika marek niszowych
Krótka historia marek niszowych
Przykłady marek niszowych
11. Atlas upodobań, czyli społeczno-kulturowe uwarunkowania wyborów perfumeryjnych w świecie (kultury Zachodu)
Zakończenie
Literatura cytowana i przywoływana w książce
Podstawowe informacje o wymienionych w książce
projektantach mody i kompozycji perfumeryjnych oraz właścicielach marek sygnowanych zazwyczaj własnym nazwiskiem
Indeks nazwisk