Ontologia Boga / Marek Łagosz

Problematyka podjęta w tej książce zdaje się być nieuchronnym punktem, do którego myślenie filozoficzne – gwoli zupełności swoich prób opisu i wyjaśniania rzeczywistości – musi dojść. Szczególnie w ontologii pytanie o absolutny wymiar bytu jawi się jako palące. Kwestia natury Boga oraz Jego relacji do pozaboskiej transcendencji (a w szczególności do człowieka) narzuca się przy tym z całą ostrością – chociażby jako przeciwwaga dla rozwiązania materialistycznego. Nie myślałbym o publikacji tej książki, gdyby nie przypuszczenie, że prowadzone wyżej spekulacje – mimo chronicznej niekonkluzywności i dramatycznej niepewności co do natury Boga ‒ niosą ze sobą pewną wiedzę o świecie i człowieku, który zmaga się z problematem Absolutnego i Nieskończonego. Pomimo bowiem sceptycznego podejrzenia, iż prowadzone wyżej rozważania nie dają niezawodnej wiedzy o Bogu oraz niewiele rozstrzygają, można uznać, że przynajmniej porządkują one pewne obszary ontologicznego myślenia o świecie realnym w wymiarze jego odniesienia do Boskiego absolutu.
[Autor]

„Zaprezentowana „Ontologia Boga” (…) reprezentuje bardzo wysoki poziom naukowy. Rozprawa posiada wyraźnie sprecyzowany problem, którego rozwiązaniu przyporządkowany jest jasny, logiczny układ rozdziałów i paragrafów. Chciałbym podkreślić, że to „zmaganie” się charakteryzuje się dwiema ważnymi cechami: źródłowością i analitycznością (…) To monumentalna praca, w której zawarto wiele istotnych i ciekawych filozoficzno-teologicznych treści dotyczących istnienia i natury Absolutu (…) Rozprawa przygotowana przez prof. Marka Łagosza mieści się na pewno wśród 25% najlepszych tego typu książek znanych mi w literaturze polskiej jak i zagranicznej”.
[z recenzji ks. dr. hab. Pawła Mazanki, prof. ucz. UKSW]

„Chciałbym od razu na wstępie wskazać, że odpowiada mi osobiście zarówno styl zaprezentowanej pracy, jak i sposób jej przeprowadzenia. Jestem bowiem zdania, że filozofia w dalszym ciągu jest rozpatrywaniem wielkich problemów i nie można jej sprowadzać jedynie do analitycznego wymiaru ukazywania lub opisywania jakichś zarówno historycznych, jak i problemowych zagadnień, które nie zostały jeszcze przebadane. Z tego względu bardzo spodobał mi się zamysł zmierzenia się z wielkim problemem Boga (…) Autor bardzo klarownie i przekonująco skonstruował poszczególne rozdziały monografii, co pozwala nawet mniej wprawnemu czytelnikowi na zrozumiałą lekturę dzieła (…)”.
[z recenzji dr. hab. Jacka Surzyna]

O autorze

Profesor Marek Łagosz pracuje w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie kieruje Zakładem Ontologii i Filozofii Przyrody. Dotychczas opublikował sześć książek: Znaczenie i prawda. Rozważania o Fregowskiej semantyce zdań (Wrocław 2000), Brzytwa Ockhama a wykazywanie nieistnienia (Wrocław 2002), Realność czasu (Wrocław 2007), Marks. Praca i czas. Wartość czasu w ekonomii i moralności (Warszawa 2012), O świadomości. Fenomenologia zjawisk umysłowych (Kęty 2016), Ontologia. Materializm i jego granice (Kraków 2019). Autor licznych publikacji m.in. w „Filozofii Nauki”, „Kwartalniku Filozoficznym”, „Przeglądzie Filozoficznym – Nowej Serii”, „Ruchu Filozoficznym”, „Principiach”, „Filozofii i nauce. Studiach filozoficznych i interdyscyplinarnych”, „Studia Philosophiae Christianae” oraz „Studia Philosophica Wratislaviensia”. Interesuje się ontologią, epistemologią, filozofią nauki, filozofią analityczną, filozofią Karola Marksa, fenomenologią oraz filozofią Boga.

Wstęp

I. KWESTIE POZNAWCZE I METODOLOGICZNE

1. Wprowadzenie. Problem Boga a natura filozofii

2. O Kim mówimy i czy ma to sens?

2.1. Kwestia niepojmowalności Boga

2.2. Problem absurdalności Boga

3. Doświadczenia religijne

3.1. Fenomenologia Boga

4. Pytanie Leibniza

II. OGÓLNA ONTOLOGIA BOGA

1. Zagadnienie Boga jako temat ontologiczny

2. Problem istnienia Boga

2.1. „Dowody” na istnienie Boga

2.1.1. „Ścieżka” kosmologiczna

2.1.2. „Dowód” ze skończoności

2.1.3. „Ścieżka” ontologiczna

2.2. „Dowody” na nieistnienie Boga

3. Niematerialny, czyli duchowy

3.1. Pierwotność ducha wobec materii. Próba argumentacji

3.1.1. Czy materialny wszechświat spełnia Ingardenowskie kryteria istnienia absolutnego?

4. Bóg wobec stworzenia

5. Zmienność a nieskończoność

6. (Nie)zmienność Boga

7. Byt a prawda. Wolność

7.1. Wolność człowieka

7.2. Wolność Boga

8. Boska wszechwiedza

III. ONTOTEOLOGIA CHRZEŚCIJAŃSKA

1. Ontologia stwarzania

2. Ontologia objawienia, wcielenia, zbawienia i zmartwychwstania. Bóg-człowiek

2.1. Objawienie

2.2. Wcielenie

2.3. Zbawienie (Odkupienie)

2.4. Eschatologia zmartwychwstania: dusza i ciało, życie wieczne

3. Trójjedyność Boga jako problem ontologiczny (ontologia trynitologiczna)

4. Bóg-indywiduum-wspólnota. Kościół

IV. „PRAGMATYKA BOGA”

1. Po co nam Bóg?

2. Byt a potrzeba. Paradoksy „myślenia życzeniowego”

3. Teodycea jako istota religii a problem sensowności ludzkiej egzystencji

4. Moralność teistyczna (chrześcijańska)

Zakończenie

BIBLIOGRAFIA

INDEKS NAZWISK