O kłamstwie i kłamaniu / Jolanta Antas

Książka jest pierwszą w Polsce naukową monografią zjawiska kłamstwa. Bada jego miejsce w przestrzeni mentalnej jednostki oraz rolę w komunikacji międzyludzkiej. Tradycyjnie sięga do logiki i filozofii języka, aby rozważyć stosunek kłamstwa do prawdy, fikcji i fałszu, przede wszystkim wchodzi jednak na terytoria interdyscyplinarne. Rozpatruje kłamstwo z perspektywy współczesnego językoznawstwa - semantyki i teorii aktów mowy, łączonych z kognitywizmem, następnie z psychologią. Takie zespolenie metodologiczne stwarza możliwość sformułowania zasad retoryki kłamania, stanowiącej nieodłączny składnik naszych codziennych konwersacji. W skład tej retoryki wchodzą takie strategie komunikacyjne jak:sądy nierzetelne, fałszywe wnioskowania, zwodnicze przemilczenia, zatajenia, półprawdy, pochlebstwa, kłamstwa grzecznościowe oraz kłamstwa niewerbalne w różnych odmianach i funkcjach.

Wstęp

TRUD KŁAMANIA. Z PUNKTU WIDZENIA RACHUNKU

PRAWDOPODOBIEŃSTWA

KŁAMSTWO A FIKCJA. O DWÓCH TRYBACH REFERENCJALNYCH

Jak fikcja jest konstruowana?

Jak czytamy fikcję?

Udawanie w kłamstwie i fikcji

KŁAMSTWO A FAŁSZ. Z PUNKTU WIDZENIA LOGIKI

Prawda o fałszu

Fałsz o prawdzie

Co to jest Prawda?

Czym jest mówienie prawdy?

W POSZUKIWANIU DEFINICJI SEMANTYCZNEJ KŁAMSTWA

W poszukiwaniu prototypu pojęcia „kłamstwo”

Przebieg eksperymentu

Wyniki eksperymentu

Reperkusje i głosy polemiczne

Wnioski metodologiczne

KŁAMSTWO JAKO STRATEGIA JĘZYKOWA I AKT PRAGMATYCZNY

Prawda i szczerość

Kłamstwo – i zakłamanie

Czynna i bierna strategia kłamania

Czy można kłamać niewerbalnie?

Kiedy i dlaczego kłamiemy?

KŁAMSTWO A WZORCE ZACHOWAŃ KULTUROWYCH. KŁAMSTWA

GRZECZNOŚCIOWE

ZNAKI I OZNAKI KŁAMANIA. Z PUNKTU WIDZENIA

KOMUNIKACJI NIEWERBALNEJ

Literatura cytowana i wykorzystana

Indeks autorów

Summary