Chińska kultura symboliczna. Jej współczesne metamorfozy w literaturze, teatrze i malarstwie / Lidia Kasarełło

Jest to pierwsza próba przybliżenia i wyjaśnienia symbolicznych treści i języka, jakim posługują się współcześni artyści chińscy. Książka pokazuje metamorfozę chińskiej kultury symbolicznej na przykładzie wybranych dzieł. Pośród analizowanych tekstów kultury są powieści i opowiadania Gao Xingjiana, Mo Yana i Su Tonga, a także obrazy Hu Yongkaia oraz najwybitniejszych przedstawicieli chińskiej awangardy końca XX i początków XXI wieku. Twórczość teatralną reprezentuje monumentalna opera o buddyzmie chan – Śnieg w sierpniu (Bayue xue) napisana i wyreżyserowana przez Gao Xingjiana.

Poszukiwaniom symboli, metafor i aluzji towarzyszy refleksja na temat roli tradycji, chroniącej podstawowe struktury znaczeniowe, pojęcia, znaki i obrazy. Chodzi tu o proces kształtowania symboli głębokich, zakorzenionych m.in. w korelatywnej kosmologii chińskiej i uniwersyzmie, a także o kulturę dobrowróżbną, przechowującą model myślenia symbolicznego.

Współczesny twórca chiński czerpie z tradycji kulturowej i doświadczenia społecznego, w których pamięć wspólnoty splata się z indywidualną pamięcią i wyobraźnią artystyczną. Jego wypowiedzi, nasycone symbolami, aluzjami i alegoriami nie tylko pozostają w dialogu ze współczesną kulturą i sztuką na świecie, ale przede wszystkim odgrywają ważną rolę w poszukiwaniu własnej tożsamości kulturowej.

Lidia Kasarełło, sinolog, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, wykładowca w Zakładzie Sinologii Wydziału Orientalistycznego UW oraz w Zakładzie Japonistyki i Sinologii Instytutu Filologii Orientalnej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Specjalizuje się w dziedzinie chińskiej kultury, zwłaszcza literatury, teatru i sztuk plastycznych. Najważniejsze publikacje: Tian Han. U źródeł nowego teatru chińskiego, 1995, Totemy życia. Chińska literatura poszukiwania korzeni, 2000, Węzły duszy. Chrestomatia współczesnych opowiadań chińskich (wybór, wstęp, opracowanie), 2005 oraz liczne artykuły w polskich i międzynarodowych naukowych czasopismach.

Wstęp

W kręgu teorii

1. Kultura symboliczna. Spór o rozumienie pojęć

Tradycja – chińska kultura symboliczna (xiangzheng wenhua)

2. Myślenie symboliczne a korelatywna kosmologia chińska

3. Obrazy i symbole w chińskiej kulturze dobro wróżbnej

Współczesne manifestacje kultury symbolicznej

4. Nowoczesna kultura chińska a myślenie symboliczne

W literaturze

5. „Góra duszy” („Lingshan”) – wielka księga o pielgrzymowaniu Gao Xingjiana

6. Symbole i „nieznośna lekkość” w opowiadaniach Su Tonga

7. „Obfite piersi, pełne biodra” („Fengru feitun”)  Mo Yana. W gąszczu symboli nowej prozy historycznej

8. „Kraina wódki” („Jiuguo”) Mo Yana. Karnawał, alegoria i śmiech.

W teatrze

9. „Śnieg w sierpniu” („Bayue xue”) Gao Xingjiana, czyli buddyzm chan w operze

W malarstwie

10. Symbole nostalgicznego świata Hu Yongkaia. Sceny z życia Kobiet w republikańskich Chinach

11. Buntownicy na śmietniku chińskich symboli. Malarstwo chińskiej awangardy

Zakończenie

Bibliografia

Glosariusz nazw chińskich

Spis ilustracji

Indeks nazwisk

Summary