Władza misjonarzy to książka o misjonarskim zapale zmieniania świata i o kryzysie świeckiej religii towarzyszącej liderom nowych technologii, o ich świętokradztwach i sprofesjonalizowanej pokucie mającej przywrócić harmonię technologicznego raju na ziemi z Alphabetem, Metą, Apple i TikTokiem w roli głównej. Także o skruszonych inżynierach, żałujących każdej chwili, którą poświęcili na wymyślanie uzależniających algorytmicznych rozwiązań na naszych smartfonach i komputerach. Gdy technologia, rynek i konkurencja stawały się religią, szefowie firm nowych technologii i mediów zostawali misjonarzami Nowego Technooświecenia. Facebook (Meta) i Google (Alphabet) – organizacje o silnych kosmologiach – „emanowały boskością” i instrumentalnie wykorzystywały „święte” wartości, takie jak sprawiedliwość. Współczesne etyczne katastrofy big tech i „zmierzch technobogów” oznaczają kryzys legitymizowania przez świecką religię ich niewinności, sprawczości i bezkarności. Zanika wiara w ich dobre intencje i neoliberalną sakralizację rynku. Upada imperatyw „policzalności wszystkiego”, dostrzegana jest fasadowość języka świeckiej religii i ujawniane są „fałszywe metafory”. Na horyzoncie widać jednak świt nowego technouniwersum. Na gruzach „świętego przymierza” między użytkownikiem a big tech rodzą się nowe wizje i mity. Już nie „naprawy świata”, ale „poprawy” człowieka, a czasem jego zastępowania, jak w wypadku „generatywnej sztucznej inteligencji”.
Prof. dr hab. Jan Kreft (Politechnika Gdańska). Kierownik Centrum Badań nad Zarządzaniem Algorytmicznym. Wieloletni dziennikarz i korespondent zagraniczny, menedżer zarządzający firmami mediów i nowych technologii. Autor kilkunastu książek, między innymi: Władza platform, Władza algorytmów, Za fasadą społeczności, Koniec dziennikarstwa, jakie znamy.
Wstęp
Część I
1. Uzależniające algorytmy i pokutnicy z Doliny
Raj utracony
2. We(Work), czyli o „mesjaszu naśladowcy”
3. Świętokradztwa, czyli katastrofy misjonarzy i ich organizacji
Świętokradztwa Facebooka i Google
Rytualizacja pokuty
Facebook: gdy sprawca staje się ofiarą i zbawicielem
Kiedy skrucha się opłaca: Facebooka „zarządzanie prywatnością”
4. Janusowe oblicze platform
Bóg Janus i jego twarze
Uniki regulacyjne
Z głową w „chmurach’, czyli koszty środowiskowe
Pseudo „sfera publiczna”
Dyskursywne przechwytywanie a lobbing
Część II
1. Sakralizacja – Google i „Metagoog”
(Nie)święty Google
Cybertayloryzm, czyli kościół Google
Omnipotencja i hipokryzja
Wszechmoc, czyli dlaczego Google nie może błądzić
Metagoog: wszechmoc, wszechobecność i wszechwiedza
2. Krzemowa Dolina jako uniwersum pojęć
Kult informacji
Substantywizm Doliny, czyli „naturalna kolej rzeczy”
Fetysz zakłócania i innowacji a eschatologiczna retoryka
3. Organizacyjne mitologie i katedry korporacji
Metafory a Słowo Boże
Nowe wzorcowe katedry korporacji
Mitologizujące opowieści
4. Oszukańcze mity i zwodnicze metafory
Boskie algorytmy oświecenia
Zwodnicze metafory cyfrowej transformacji
Część III
1. Sakralizacja a organizacja
Organizacje świeckiej religii
Świecka religia jako kosmologia
Świecka religia a konkurencja
Sakralizacja, a kultura organizacyjna
Urynkowienie duchowości w pracy
2. Renesans religii i duchowości w zarządzaniu
Teologia organizacji
Religia a duchowość
3. Misjonarska organizacja
Misyjne zapisy misjonarzy nowych mediów i technologii
Sakralizacja celów i misji
Misja a „fałszywa świadomość” i manipulacja
4. Liderzy/przywódcy – misjonarze i herosi
Przywództwo heroiczne na czas transformacji
Pycha, narcyzm i syndrom budowy imperium
Misjonarscy guru zarządzania i mitologizujące opowieści
Kult lidera
Misjonarz postheroiczny
Misjonarze „naturalnie święci”
Kompromis „dobrego pasterza”
Przywództwo na czasy chaosu a „tereny nieskolonizowane”
Misjonarze, a najemni menedżerowie
Część IV
1. Nowe religie: postęp, kapitalizm i neoliberalizm
Neoliberalizm jako quasi-religia
Solucjonizm i duch cyfrowego kapitalizmu
Pionierscy apostołowie technologii
Religia filantropokapitalizmu
Solucjonizm po neoliberalizmie?
2. Nowa sakralizacja i „ukryta religia”
Doświadczanie boskości nowych technologii
Charyzmatyczne technologie platform
Technologia a religia
Mistycyzm technologii i „społeczeństwa informacyjnego”
Religijna cyberprzestrzeń
Internetocentryzm jako quasi-religia
3. Cyfrowa „trójca”
Cyfryzacja jako religia
Zarządzanie w kontekście „cyfrowej trójcy”
Wyrocznia Google
Dataizm
Proza datakracji
Iluzja „zaciemniania”
Ubóstwo alternatywy
Część V
1. Nowe „bóstwa” i nowe nadzieje
Kasta kapłanów uczenia maszynowego
Pokusy sztucznej inteligencji
Nowe totemy sztucznej inteligencji
A co, jeśli na przykład Facebook upadnie? Superplatformy warte… ochrony
„Świt technocenu” – naturalne i oczywiste ulepszanie człowieka
Bibliografia
Indeks osób