Polityka zagraniczna Francji po zimnej wojnie. 25 lat w służbie wielobiegunowości / Stanisław Parzymies

„Polityka zagraniczna Francji po zimnej wojnie. 25 lat w służbie wielobiegunowości” to książka będąca rezultatem wieloletnich badań autora, który w czternastu rozdziałach poddał analizie cele i kierunki polityki zagranicznej Francji oraz metody i narzędzia jej realizacji w latach 1990–2015. Ćwierć wieku to wystarczająco długi okres, aby ocenić zmiany i trwałe tendencje w polityce zagranicznej każdego państwa. Dotyczy to również Francji, zwłaszcza że w przypadku tego kraju upadek systemu dwubiegunowego miał znaczący wpływ na zmiany w jego polityce zagranicznej. (…) Przyszło wówczas Francji zmierzyć się z nowymi wyzwaniami, do których należało nie tylko określenie na nowo stosunku do Stanów Zjednoczonych, ale również do Rosji, a także do Niemiec, zajęcie stanowiska wobec idei rozszerzenia na wschód Sojuszu Północnoatlantyckiego i Unii Europejskiej, rewizja tradycyjnej polityki afrykańskiej, ponowne zdefiniowanie polityki arabskiej, udzielenie odpowiedzi na oczekiwania krajów frankofońskich oraz wykorzystanie możliwości, jakie dawała współpraca z rosnącymi potęgami w Azji i Ameryce Łacińskiej. Wydaje się, że stan francuskiej polityki zagranicznej po zimnej wojnie poprawnie zdiagnozował Daniel Colard, pisząc, że „u progu nowego tysiąclecia i XXI wieku, przesłanie gaullistowskie nie jest całkowicie przestarzałe (…). Trzeba tylko unikać dwóch niebezpieczeństw (…): całkowitej rezygnacji z narodowych ambicji i z drugiej strony mówienia bez przerwy o wielkości i mocarstwowości oraz udzielania lekcji innym”.

Prof. dr hab. Stanisław Parzymies (ur. 1938) jest emerytowanym profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. Obecnie zatrudniony w Akademii Finansów i Biznesu Vistula. Jego zainteresowania badawcze i dydaktyczne dotyczą historii stosunków międzynarodowych, polityki zagranicznej Francji, zagadnień instytucjonalnych, politycznych i obronnych integracji europejskiej oraz prawa dyplomatycznego. Jest autorem, współautorem i redaktorem naukowym wielu książek oraz artykułów naukowych publikowanych w Polsce i za granicą.

Wprowadzenie

Rozdział I: Współdziałanie w trójkącie decyzyjnym Elyseé – Matignon –Quai dʼOrsay w sprawach polityki zagranicznej
Kompetencje organów państwa w stosunkach międzynarodowych w świetle konstytucji
Rola ministra i Ministerstwa Spraw Zagranicznych
Quai dʼOrsay po reformie ministra Laurenta Fabiusa
Ludzie i fundusze Quai dʼOrsay oraz instrumenty działania Francji za granicą

Rozdział II: Dorównać hiperpotędze amerykańskiej w świecie wielobiegunowym
Francja wobec supermocarstwa zza Atlantyku
Tradycja gaullistowska francuskiego antyamerykanizmu
Stosunki francusko-amerykańskie po 11 września 2001 r.
Łagodzenie napięć w stosunkach francusko-amerykańskich
Zmiany w stosunkach francusko-amerykańskich po powrocie Francji do NATO
Stosunki francusko-amerykańskie pod rządami François Hollande’a i Baracka Obamy

Rozdział III: Z Niemcami przyjaźń z rozsądku
Francja wobec zjednoczenia Niemiec
Charakter zmian w stosunkach francusko-niemieckich po zimnej wojnie
Problemy dzielące Francję i Niemcy w stosunkach międzynarodowych
Znaczenie francusko-niemieckiego motoru integracji europejskiej po zimnej wojnie
Trwałość traktatu elizejskiego jako podstawy stosunków francusko-niemieckich

Rozdział IV: Z Wielką Brytanią nowa wersja „entente cordiale”
Podstawy wzajemnych stosunków
Problemy integracji europejskiej w stosunkach francusko-brytyjskich
Współpraca francusko-brytyjska w dziedzinie bezpieczeństwa

Rozdział V: Nowe wyzwania w regionie Morza Śródziemnego
Interesy i cele Francji w regionie po zimnej wojnie
Czynniki warunkujące politykę śródziemnomorską Francji
Charakter współpracy dwustronnej Francji z krajami Maghrebu po zimnej wojnie
Interwencja NATO w Libii z inspiracji Francji i jej konsekwencje
Aktywność Francji na Bliskim Wschodzie
Inicjatywy i aktywność Francji w kształtowaniu polityki śródziemnomorskiej Unii Europejskiej
Perspektywy polityki zagranicznej Francji w regionie Morza Śródziemnego

Rozdział VI: Zmiana polityki wobec Afryki Subsaharyjskiej
Zwrot w polityce Francji wobec Afryki Subsaharyjskiej po upadku systemu  dwubiegunowego
Polityka prezydenta Nicolasa Sarkozyʼego wobec Afryki Subsaharyjskiej
Powrót Francji do interwencji wojskowych w Afryce Subsaharyjskiej
Pomoc rozwojowa Francji dla Afryki Subsaharyjskiej 

Rozdział VII: Nie upokarzać Rosji
Stosunki francusko-rosyjskie po rozpadzie Związku Radzieckiego
Ożywienie w stosunkach francusko-rosyjskich po wyborze Władimira Putina na prezydenta Rosji
Od krytyki do ustępliwości: polityka prezydenta Nicolasa Sarkozyʼego wobec Rosji
Stosunek Francji do polityki Rosji wobec Unii Europejskiej i Sojuszu Północnoatlantyckiego
Stosunki francusko-rosyjskie w okresie prezydentury François Hollandeʼa

Rozdział VIII: Polska − wymagający partner w Trójkącie Weimarskim
Miejsce Polski w polityce Francji wobec Europy Środkowej
Francja wobec starań Polski o członkostwo w Unii Europejskiej
Francja wobec proamerykańskiego kursu Polski
Francja i Polska w Unii Europejskiej
Współpraca gospodarcza, obronna i kulturalna

Rozdział IX: Europa Środkowa i „bałkańska beczka prochu”
Na członkostwo w Unii Europejskiej poczekacie dziesiątki lat
Rozszerzenie Sojuszu Północnoatlantyckiego na wschód
Współpraca bilateralna Francji z krajami Europy Środkowej (lepiej gdybyście milczeli)
Francja i „bałkańska beczka prochu”

Rozdział X: Gospodarcza ofensywa w Azji
Przede wszystkim Chiny
Indie drugi partner Francji w Azji
Francja – Japonia
Francja – inne kraje Azji

Rozdział XI: Wielostronność, wielobiegunowość i globalizacja w polityce zagranicznej Francji
Francja w międzynarodowych instytucjach wielostronnych
Wielobiegunowość – idea przewodnia aktywności Francji w stosunkach międzynarodowych po zimnej wojnie
Francja wobec globalizacji/mondializacji
Zagraniczna polityka gospodarcza Francji w warunkach globalizacji
Reakcja Francji na kryzys finansowy 2008 r.
Stosunki Francji z krajami BRICS

Rozdział XII: Unia Europejska jako obszar szczególnej aktywności Francji
Rola Francji w powstaniu Unii Europejskiej
Francja wobec kolejnych rozszerzeń Unii Europejskiej
Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa
Wizja polityki europejskiej prezydenta Hollande’a

Rozdział XIII: Francja ponownie w NATO, ale z niezależną strategią jądrową
Burzliwa historia członkostwa Francji w Sojuszu Północnoatlantyckim
Francuska koncepcja roli Sojuszu Północnoatlantyckiego po zakończeniu zimnej wojny
Pierwsza próba powrotu Francji do NATO
Francja wobec kwestii rozszerzenia NATO na wschód
Znaczenie powrotu Francji do struktury wojskowej Sojuszu Północnoatlantyckiego

Rozdział XIV: Zagraniczna polityka kulturalna polityką wpływu
Ewolucja zagranicznej polityki kulturalnej Francji
Główne dziedziny zewnętrznej aktywności kulturalnej Francji
Promocja i upowszechnianie w świecie języka francuskiego
Międzynarodowa Organizacja Frankofonii jako narzędzie francuskiej polityki wpływu
Badania naukowe i współpraca uniwersytecka z zagranicą
Problemy związane z działalnością kulturalną Francji z zagranicą

Zakończenie
Wybrana bibliografia
Indeks nazwisk
Introduction
Table of contents