Rycerze Chrystusa. Zakony rycerskie w średniowieczu / Alain Demurger

Alain Demurger proponuje czytelnikom syntetyczne spojrzenie na historię zakonów rycerskich z szerszej perspektywy, przez pryzmat czasów, które były świadkiem ich narodzin, rozkwitu, przeobrażeń i upadku.

Utworzenie zakonów o religijno-militarnym, a więc nowatorskim jak na tamte czasy charakterze, było odpowiedzią średniowiecznego chrześcijaństwa na wyzwania i trudności, z jakimi przyszło mu się zmierzyć nie tylko w Ziemi Świętej w czasach wypraw krzyżowych, ale także na Półwyspie Iberyjskim w okresie rekonkwisty i na terenach nadbałtyckich w czasie chrystianizacji pogańskich plemion. Stworzenie nowego bytu, mnicha-rycerza, odzianego w zbroję z żelaza i wiary, wyposażyło średniowieczny Kościół w armię żołnierzy wiernie wypełniających zadania obrony chrześcijaństwa i wcielających w życie idee walki z „niewiernymi”. Zakony rycerskie, łączące modlitwę i kontemplację z niesieniem pomocy pielgrzymom, ubogim i chorym oraz z działaniami zbrojnymi w obronie chrześcijaństwa były skrojone na miarę swoich czasów. Do ich niebywałego rozwoju przyczyniły się wyprawy krzyżowe, rekonkwista i chrystianizacja terenów nadbałtyckich. Z czasem zakony wyzbyły się militarnych prerogatyw, stanowiących o ich oryginalności, aby dostosować się do nowych warunków, porzuciły walkę zbrojną, powracając do swej pierwotnej działalności, czyli niesienia pomocy potrzebującym.

Przedmowa

Wstęp

CZĘŚĆ I. WZROST ZNACZENIA (XI–XIII WIEK)

Rozdział 1. Zachód i krucjaty

Rozdział 2. Ziemia Święta – kolebka zakonów rycerskich

Rozdział 3. Zakony na Półwyspie Iberyjskim

Rozdział 4. Nad brzegami Bałtyku – krucjata misjonarska i zakony rycerskie

CZĘŚĆ II. OSOBLIWY WYTWÓR ŚREDNIOWIECZNEGO CHRZEŚCIJAŃSTWA

Rozdział 1. Życie zgodnie z regułą zakonną

Rozdział 2. Zasoby ludzkie. Rekrutacja

Rozdział 3. Struktura organizacyjna zakonów

Rozdział 4. Zakony rycerskie i wojna

Rozdział 5. Działalność charytatywna zakonów rycerskich

Rozdział 6. Majątek, pobożne donacje i kolonizacja

Rozdział 7. Duchowość i kultura zakonów rycerskich

Rozdział 8. Duch wspólnoty. Znaki i symbole przynależności

CZĘŚĆ III. SCHYŁEK, KRYZYS, ADAPTACJA? (XIV–XVI WIEK)

Rozdział 1. Kryzysy i trudności

Rozdział 2. Joannici na Rodos

Rozdział 3. Prusy i krzyżackie Inflanty

Rozdział 4. Hiszpańskie zakony rycerskie – między wirem intryg i podporządkowaniem

Rozdział 5. Ordery czy bractwa?

Podsumowanie

Aneksy

Skróty

Bibliografia