Historia terroryzmu. Od starożytności do Da’isz / Gérard Chaliand, Arnaud Blin

Pierwsza tak ambitna i szeroko zakrojona historia terroryzmu to wyjątkowe dzieło, pozwalające na głęboką analizę samego zjawiska oraz ewolucji jego postrzegania. Autorzy śledzą skrupulatnie wszystkie przejawy i formy terroryzmu na przestrzeni dziejów ‒ od Zelotów i Asasynów, poprzez XIX-wiecznych anarchistów, terror rosyjski w służbie państwa, współczesne formy wyrosłe po roku 1968, aż po radykalny fundamentalizm muzułmański bojowników Al-Ka’idy i Państwa Islamskiego. Obszerny wykład historyczny został wzbogacony bogatym wyborem tekstów źródłowych – wystąpień, manifestów i pism teoretycznych najbardziej wpływowych postaci ‒ od Bakunina po Ibn Ladena i Az-Zawahiriego ‒ w większości niedostępnych dotąd polskim czytelnikom. Rozmach tego dzieła ‒ będącego wynikiem pracy międzynarodowego zespołu specjalistów ‒ pozwala śmiało nazwać je wielką encyklopedią terroryzmu.

Wprowadzenie (Gérard Chaliand i Arnaud Blin)

Wstęp. O terroryzmie jako strategii powstańczej (Ariel Merari)

Robocza definicja terroryzmu

Terroryzm a partyzantka

Metoda i przyczyna: terroryści i bojownicy o wolność

Terroryzm i moralność

Terroryzm jako strategia powstańcza

Do jakiego punktu terroryzm może odnieść sukces?

Mieszane formy buntów

CZĘŚĆ PIERWSZA. PREHISTORIA TERRORYZMU

Rozdział 1. Zeloci i asasyni (Gérard Chaliand i Arnaud Blin)

Zeloci

Asasyni

Rozdział 2. Przejawy terroryzmu poprzez stulecia (Gérard Chaliand i Arnaud Blin)

Tyranobójstwo

U początków terroryzmu państwowego: podbój mongolski

Terror w wojnie: wojna trzydziestoletnia

CZĘŚĆ DRUGA. OKRES WSPÓŁCZESNY: OD 1789 DO 1968 ROKU

Rozdział 3. Pojawienie się nowoczesnego terroru (Gérard Chaliand i Arnaud Blin)

Rozdział 4. Terroryści anarchistyczni z XIX wieku (Olivier Hubac-Occhipinti)

Kontekst historyczny sprzyjający pojawieniu się doktryny anarchistycznej

Czym jest anarchizm?

Anarchiści włoscy: u pochodzenia „propagandy przez czyn”

Hiszpańscy terroryści anarchistyczni: od zbrojnego buntu do królobójstwa

Terroryści anarchistyczni z Ameryki Północnej

Francuscy terroryści anarchistyczni: dynamit jako broń

Émile Henry: teoria odwołania się do terroryzmu masowego

Rozdział 5. Terroryzm rosyjski (1878–1908) (Yves Ternon)

Narodnicy

Anarchizm i nihilizm

Agitatorzy

Druga Ziemla i Wola

Narodna Wola

Rewolucyjni socjaliści

Anarchiści rosyjscy (1903–1907)

Partia Socjalistów-Rewolucjonistów po 1905 roku

Rozdział 6. „Belle Époque” terroryzmu (Gérard Chaliand i Arnaud Blin)

Zamach stulecia

Nowinki techniczne

Problemy organizacyjne

Przypadek Irlandii

Narodziny terroryzmu w Indiach

Macedończycy, Chorwaci i Ormianie

Terroryzm skrajnej prawicy

Rozdział 7. Lenin, Stalin i terroryzm państwowy (Gérard Chaliand i Arnaud Blin)

Lenin i terroryzm strategiczny

Stalin, czyli terror państwa

Rozdział 8. Terroryzm w czasie wojny: od II wojny światowej do wojen o wyzwolenie narodowe (Gérard Chaliand i Arnaud Blin)

Przekształcenie pejzażu strategicznego

Etyka a terroryzm

Od wojny do okresu powojennego

CZĘŚĆ TRZECIA. TERRORYZM WSPÓŁCZESNY OD 1968 ROKU DO DZISIAJ

Rozdział 9. Od 1968 roku do radykalnego fundamentalizmu (Gérard Chaliand i Arnaud Blin)

Różne oblicza terroryzmu

Grupy i ruchy europejskie i śródziemnomorskie

Organizowanie odpowiedzi na terroryzm

Ruchy mniejszościowe i religijne

Rozdział 10. Korzenie radykalnego fundamentalizmu muzułmańskiego (Philippe Migaux)

Miejsce ruchu dżihadystycznego we współczesnym świecie terrorystycznym

Ideologiczne początki radykalnego islamu: ograniczająca i mylna interpretacja islamu dokonana przez rygorystycznych i marginalnych egzegetów

Egipski ruch dżihadystyczny i śmierć faraona

Macierz afgańska: pomoc arabskich mudżahedinów dla dżihadu przeciwko ZSRR

Dżihad algierski i jego konsekwencje dla Europy

Rozdział 11. Al-Ka’ida (Philippe Migaux)

Potajemna walka ruchu mudżahedinów: strategia federacyjna Al-Ka’idy (1989–2001)

Otwarta bitwa ruchu mudżahedinów: zmiana strategii po 11 września

Przejście do nowego wymiaru dżihadu

Przejście do wojny globalnej

Od 6 października 2002 roku Al-Ka’ida zmienia sposób działania: zagrożenie obejmuje cały glob

Rozdział 12. Przyszłość ruchu fundamentalistycznego (Philippe Migaux)

Dojście do głosu lokalnych i autonomicznych grup dżihadystycznych

Zagrożenia bronią nuklearną, radiologiczną, bakteriologiczną i chemiczną

Terroryzm morski

Poszukiwanie sojuszu z fundamentalizmem palestyńskim

Ryzyko sojuszu z radykalnym szyizmem

Wnioski

Rozdział 13. Akcje samobójcze: między wojną a terroryzmem (François Géré)

Podmiot: kim są ochotnicy śmierci?

Wczoraj i dzisiaj: od spontanicznej ofiary do zorganizowanej strategii

Struktury: ideologia i strategie

Rozdział 14. Stany Zjednoczone wobec terroryzmu (Arnaud Blin)

Pierwsze konfrontacje

Nowa lewica

Nowi terroryści

Konfrontacja z terroryzmem międzynarodowym

Szok 11 września i odpowiedź Stanów Zjednoczonych

Rozdział 15. Nowy wizerunek Al-Ka’idy: zagrożenie muzułmańskim terroryzmem po 11 września (Rohan Gunaratna)

Al-Ka’ida po 11 września

Zagrożenie ideologiczne

Zarządzanie zagrożeniem

Rozdział 16. Panorama sytuacji po 2004 roku (Philippe Migaux)

Co się wydarzyło?

Nowy rozwój strategiczny

Rozdział 17. Dżihadyzm w czasach Da’isz (Gérard Chaliand)

Korzenie Da’isz

Strategia zakorzeniania się Da’isz

Dżihadyzm dzisiaj

CZĘŚĆ CZWARTA. TEKSTY O TERRORZE

Rozdział 18. Literatura i terroryzm

Alfred de Musset, Lorenzaccio (1834)

Joseph Conrad, Tajny agent (1907)

Jean-Paul Sartre, Brudne ręce (1948)

Albert Camus, Sprawiedliwi (1949)

Fiodor Dostojewski, Biesy (1871–1872)

Rozdział 19. Manifesty, odezwy i teoria (I)

Edward Saxby, Killing no murder (1657)

Karl Heinzen, Morderstwo

Michał Bakunin, Rewolucja, terroryzm i bandytyzm

Siergiej Nieczajew, Katechizm rewolucjonisty

Mikołaj Morozow, Walka terrorystyczna

G. Tarnowski, Terroryzm i rutyna

Johann Most, Rady dla terrorysty

Rozdział 20. Manifesty, odezwy i teoria (II)

Bhagwat Charan Vohra, Filozofia bomby

Walka o wolność Prowizorycznej Irlandzkiej Armii Republikańskiej

Ulster: antyterroryzm

Menahem Begin, Bunt

Jehoszafat Harkabi, Doktryna Al-Fatahu

Platforma Ludowego Frontu Wyzwolenia Palestyny

Abraham Guillen, Partyzantka miejska i tupamaros

Rozdział 21. Fundamentaliści

Hasan al-Banna, Doktryna Braci Muzułmanów

Ajatollah Ruhollah Chomejni, Islam nie jest religią pacyfistystów

Sajjid Kutb, Przygotować drogę

Bizham Dżazani, Walka zbrojna w Iranie

Ajatollah Ruhollah Chomejni, Przemówienie w szkole teologicznej w Fajzijje

Deklaracja Ibn Ladina

Szajch Muhammad Sajjid at-Tantawi, Zamachy samobójcze to legalna obrona

Muzułmański Front Światowy, Deklaracja: dżihad przeciwko żydom i krzyżowcom

Szajch Hamud al-Ukla asz-Szu’ajbi, Fatwa na talibów

Abd al-Aziz al-Rantissi, Chwała kamikadze

Ajman az-Zawahiri, Znaczenie Afganistanu w rewolucji islamu

O autorach

Bibliografia (Gérard Chaliand)

Przypisy