Epistemologia współcześnie / Marek Hetmański

Na niniejszy tom składają się rozprawy i artykuły, które powstały w trakcie przygotowań do konferencji "Epistemologia współcześnie", która odbyła się w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie w dniach 7 i 8 listopada 2005 roku. Zawarta w nich jest specyfika epistemologii jako filozoficznej refleksji nad poznaniem i wiedzą, w szczególności jej metateoretyczny charakter. Pod tą nazwą funkcjonują różne koncepcje i stanowiska, a także metody tej refleksji - od kantowskich czy scholastycznych nastawień przez fenomenologiczne, hermeneutyczne oraz analityczne, aż po pragmatystyczne i postmodernistyczne projekty uwspółcześnienia lub radykalnej zmiany tradycyjnej epistemologii. W powyższym wstępie oraz w części pierwszej (autorstwa najwybitniejszych polskich epistemologów) zaprezentowane są zarówno tradycja każdego z tych rozumień epistemologii, jak również konkretne stanowiska, rozwiązania czy projekty metaepistemologiczne.

Czytelnik znajdzie tu różnorodność autorskich ujęć oraz dyskusje nad statusem epistemologii jako takiej. W części drugiej omówione są przykłady teoriopoznawczej problematyki zawartej w tych naukach szczegółowych jak humanistyka, socjologia, językoznawstwo, biologia czy psychologia poznawcza (kognitywistyka), w których wyraźnie obecne są epistemologiczne zagadnienia. Tom kończą rozprawy autorstwa badaczy z licznych krajowych zakładów lub katedr o profilu epistemologicznym, podejmujące zarówno metaepistemologiczne wątki, jak i prezentujące konkretne przykłady stanowisk i dyskusji teoriopoznawczych.

Marek Hetmański, Epistemologia jako filozoficzna refleksja nad poznaniem i wiedzą

CZĘŚĆ I

EPISTEMOLOGIA - JEJ STATUS, TRADYCJA I ROZWÓJ

Stanisław Judycki, O dzisiejszym stanie epistemologii

Barbara Tuchańska, Socjo-historyczna hermeneutyka pozania zamiast epistemologii. Projekt badawczy i edukacyjny

Zdzisław Cackowski, Kilka uwag o pojmowaniu epistemologii

Alina Motycka, Czynności poznawcze w nauce a epistemologia

Barbara Kotowa, Historyczno-kulturowa perspektywa badawcza w epistemologii

CZĘŚĆ II

PROBLEMATYKA TEORIOPOZNAWCZA W NAUCE

Andrzej Kapusta, Teoria poznania a nauki o człowieku

Mariola Kuszyk-Bytniewska, Zagadnienia teoriopoznawcze w socjologii

Zbysław Muszyński, Epistemologiczne problemy w lingwistyce

Grzegorz Nowak, Biologia i epistemologia

Urszula M. Żegleń, Kognitywistyka - czy nowa szata dla starych problemów epistemologicznych?

Józef Dębowski, O epistemologii i niektórych jej osobliwościach. Czyli dlaczego nie jestem reprezentacjonistą?

Jan Woleński, Status epistemologii: pomiędzy naturalizmem a transcendentalizmem

CZĘŚĆ III

WYBRANE ZAGADNIENIA EPISTEMOLOGICZNE

Renta Ziemińska, Moje doświadczenie w dziedzinie epistemologii

Małgorzata Czarnocka, Naturalizowanie epistemologii a spekulacje

Elżbieta Pakszys, Po co komu partykularyzm teoriopoznawczy? O prze/znaczeniu epistemologii feministycznej

Andrzej Biłat, Czy epistemologia jest nauką?

Piotr Markiewicz, Epistemologia empiryczna

Zbigniew Król, Pewne problemy epistemologiczne związane z matematyką

Paweł Kawalec, Epistemologia komputacyjna

Andrzej Kubić, Znaczenie sceptycyzmu dla epistemologii współczesnej

Józef Bremer, Wilfrida Sellarsa krytyka mitu danych w świetle współczesnych teorii fundacjonalistycznych

Anna Rykowska, Eksternalizm a samowiedza: jak to ze sobą pogodzić

Marek Maciejczak, Intencjonalność i podstawy poznania

Leszek Kopciuch, O trudnościach w poznaniu wartości etycznych i Nicolaia Hartmanna

Indeks nazwisk