Niniejsza publikacja z dziedziny najnowszej historii analizuje jeden z największych trwających obecnie konfliktów, który od 2001 r. rozgrywa się w Afganistanie. Książka pozwala czytelnikowi zrozumieć, co jest stawką afgańskiej wojny i dlaczego nie chodzi już o to, by ją wygrać, ale raczej o to, by znaleźć „najmniej złe” rozwiązanie polityczne i wycofać się z tego konfliktu z podniesioną głową, nie sprawiając wrażenia, że ustępuje się przed międzynarodowym terroryzmem.
Od 2001 r. w afgańskich górach, podobnie jak wcześniej w Algierii, trwa nienazwana wojna. Wyniszczony i zrujnowany przez ciągnące się od 36 lat walki (obecnie w trakcie intensywnej odbudowy dzięki pomocy społeczności międzynarodowej), otoczony potęgami atomowymi, jest Afganistan centralnym punktem złożonej geostrategii, w której gra toczy się o to, by nie dopuścić do załamania się Pakistanu. A przecież w październiku 2001 r., w momencie rozpoczęcia amerykańskiej operacji, chodziło tylko o to, by zniszczyć obozy szkoleniowe Al-Kaidy (w odpowiedzi na zamachy z 11 września) i rozbroić talibów... Jak to się stało, że siły koalicyjne uwikłały się w paskudną wojnę pełną zamachów samobójczych, zamaskowanych urządzeń wybuchowych, zbrodni wojennych, „ofiar ubocznych” i zaciekłych walk, choć przecież tutaj – inaczej niż w Iraku – ich interwencja w ramach ISAF jest zgodna z prawem międzynarodowym? Kim są talibowie, powstańcy, których pomysłowość skrajnie utrudnia zastosowanie wszelkich teorii wojskowych? Z jakimi trudnościami boryka się koalicja od czasu zradykalizowania się konfliktu?
Jean-Charles Jauffret, profesor w Instytucie Nauk Politycznych w Aix-en-Provence, prowadzi katedrę Historii wojskowej, obrony i bezpieczeństwa; kieruje programem badawczym „Wspomnienia żołnierzy francuskich z wojny w Algierii” w Krajowym Centrum Badań Naukowych (CNRS).
Wstęp
1. W kraju zuchwałych
Podzielone państwo buforowe
Wyzwanie gór
Podzielony lud
Ku wojnie domowej
Wojna wyzwoleńcza przeciwko radzieckiej inwazji 1979–1989
Radziecka interwencja
Istota tej wojny
Od Nadżibullaha po upadek reżimu talibów, 1987–2001
Od wycofania się Sowietów…
…po triumf zacofania
Terroryzm
Szok i przerażenie, 2001
Enduring Freedom
Zbrodnie wojenne
Ściganie
Wojna na przeczekanie, 2001–2006
Anakonda
Międzynarodowe Siły Wsparcia Bezpieczeństwa (ISAF)
2. Polimorficzny przeciwnik
Powstaniec, buntownik czy cel?
Status prawny nielegalnych bojowników
Jak zostać talibem lub dżihadystą?
Różnorodność „bojowników w imię Boga”
Wojownicy za wiarę
Korupcja i zemsta, zalążki walki zbrojnej
Nierówność sił
Nagromadzenie sił i urok wygranej
Porównanie z modelem algierskim
Wrogowie podobni do siebie
Wyposażenie, wytrzymałość i szkolenie oddziałów
Bojownik wytrzymały i szybki
Gruboskórność koalicji
Innowacyjny buntownik
Broń
Wojna informacyjna
Zamachy samobójcze
Permanentny stan zagrożenia
Cel bojowników
IED czyli wojna minowa
Narzędzia wojny psychologicznej „biednego”
Rozminowywanie i kamuflaż
3. Skomplikowana geopolityka
Chiny
Rosja
Iran
Indie
Podwójna gra Pakistanu
Pakistańskie ambicje
Nieszczelność granicy i strefa plemienna
Słabe państw, afera w Dolinie Swatu
Reakcja armii pakistańskiej
Terror talibów w odwecie
„Zimna wojna” ze Stanami Zjednoczonymi
Szantaż i pokerowe zagrywki
4. Trudności koalicjantów
Dysfunkcje systemu dowodzenia
Zwolnienie McCrystala
Krótkie dowództwo Davida Petraeusa
Wieża Babel NATO/ISAF
NATO, heterogeniczna siła
Kultura międzysojusznicza
Plaga nadmiaru reguł
Nieporozumienia między sojusznikami
Powstrzymanie wojny
Ile swobody działania?
Niepewne bezpieczeństwo
Wykorzystanie sił wywiad
Rzeczywistość wojny – „straty uboczne”
Wojna jakoby prowadzona z nieba
„Straty uboczne” całego lotnictwa
Zakwestionowanie obecności Amerykanów i NATO
„Niejasności” na ziemi
Wojna późno uznana
Wojskowi – prowadzić wojnę
Politycy – francuski przykład
Znaczenie opinni publicznej
5. Od radykalizacji wojny do odwrotu
2006–2008: „Talibowie otoczyli nas na naszym własnym terenie”
Podbijanie stawki przez Talików
Nieadekwatna reakcja koalicji
O teorii walki kontrpartyzanckiej
… po jej zastosowanie w Afganistanie
2009–2011, czas wielkich ofensyw
2009, duch walki i nowa strategia amerykańska
Koniec 2009 roku – nowa strategia amerykańska
Pierwszy semestr 2010 roku – przyspieszenie wojny
Lipiec 2010–lipiec 2011 – ofgensywa generała Petraeusa
Od operacji „Hamkari” do operacji „Dragon Strike”
Druga strona medalu
Odwrót
Wybór prezydenta Obamy
Przyspieszona ewakuacja świadczy o porażce politycznej
Afgański gorący kartofel
W poszukiwaniu rozwiązania
6. Francuscy żołnierze na pierwszej linii
Od sił specjalnych po wojska klasyczne
Siły specjalne
Wojska klasyczne – siły lądowe i powietrzne
Afganistan jako obszar eksperymentów
Armia ze zniżką
Sprzęt testowany w walce
Bitwa pod Uzbin i jej skutki
Przebieg tragedii pod Uzbin
Logika wojny
Nauka wyciągnięta z Uzbin
Bitwa pod Alasaj i kampania z 2009 roku
Afganistan w oczach strzelców alpejskich z 27. batalionu
Bitwa pod Alasaj
Ograniczenia „uspokojenia” Kapisy
Rok 2010 i 2011 – misje i operacje
Stosowanie podstępów i tworzenie poczucia braku bezpieczeństwa w niezależnej strefie
„French touch”
Wycofanie Francuzów
Kultura wojny
Specyficzny język
Wrażenia walczących
W hołdzie rannym i poległym
7. Państwo prawa i narkopaństwo
Ku państwu prawa?
Krucha afgańska armia narodowa
Niepewna policja – afgańska policja narodowa
Milicje
Państwo prawa a wymiar sprawiedliwości?
Kwestia kobiet i edukacja
Kobiety, ofiary wojny
Nadzieja na edukację
Międzynarodowe wsparcie
Afganistan jako narkopaństwo
Narkotyki, rekrutacja i armia talibów
Król Ubu
Ograniczenia rozwiązań alternatywnych
Konkluzja: Strusia polityka
Niemożliwość konferencji bezpieczeństwa
Ku nowej wojnie domowej?
Nadzieja?
Mapy
Źródła
Bibliografia