Bizancjum 1024-1492 / Opracowanie zbiorowe

Ukazanie się książki „Bizancjum 1024-1492” to duże wydarzenie na polskim rynku wydawniczym. „Bizancjum 1024-1492”  jest kontynuacją wydanego w 2012 roku tomu „Bizancjum ok. 500−1024”. Obie części składają się na monumentalną pracę najwybitniejszych specjalistów, zaproszonych do współpracy przez wydawnictwo uniwersytetu w Cambridge. Autorzy jasno i obszernie omawiają w niej poszczególne okresy dziejów imperium, wszystkie ważne wydarzenia polityczne, militarne, gospodarcze i społeczne oraz istotne spory i kontrowersje religijne.

Praca stanowi niezrównane źródło wiedzy nie tylko dla bizantologów, lecz także badaczy historii Trzeciego Rzymu – Rosji, czy orbitujących wokół Bizancjum państw słowiańskich. Jest niezbędną lekturą również dla historyków Kaukazu – Gruzji, Armenii oraz orientalistów zajmujących się dziejami Egiptu, Turcji, Palestyny lub Syrii.

Podręcznik ten – prezentujący najbardziej aktualny stan badań nad wszelkimi aspektami życia w imperium i jego azjatyckich prowincjach − pozwoli dotrzeć do sedna istotnych problemów historii bizantyjskiej i zapoczątkować również w Polsce dyskusję nad wieloma kontrowersyjnymi zagadnieniami.

Część II. Bizancjum wczesnośredniowieczne (ok. 700–1204)

Rozdział 13. Stan równowagi militarnej (886–1025)
Jonathan Shepard, były wykładowca uniwersytetu w Cambridge
Wstęp – koegzystencja Bizancjum z kalifatem
Cesarskie ideały i rzeczywistość pogranicza
Intrygi i przewroty pałacowe
Roman Lekapen – rządy, osiągnięcia i wygnanie
Konstantyn VII Porfirogeneta jako przywódca – erudycja, edukacja, modlitwa
Prawo i własność
Partnerstwo z Fokasami i zwrot ku ofensywie
Nicefor II Fokas, Jan I Tzimiskes i zwycięstwa na Wschodzie
Bazyli II przeciwko zbuntowanym generałom
Wojny Bazylego II z Bułgarią
Bazyli zwycięzca – wielkoduszny dla obcych
„Ekspansjonizm” Bazylego” – jego polityczne przesłanki i koszty

Rozdział 14. Punkt widzenia Zachodu (900–1025)
Jonathan Shepard
Związki Bizancjum z chrześcijaństwem zachodnim w latach 900–950
Bizancjum i Otton I
Otton III, Rzym i Bizancjum

Rozdział 15. Bizancjum i południowe Włochy (876–1000)
G.A. Loud, profesor historii średniowiecznych Włoch, uniwersytet w Leeds
Wstęp – Muzułmanie, Bizantyjczycy i Longobardowie
Panowanie bizantyjskie w Kalabrii i Apulii
Kościoły i klasztory w Kalabrii i Apulii oraz bizantyjska administracja
Księstwa Kapui i Benewentu oraz Salerno
Amalfi, Neapol, Gaeta – kwestie handlu
Rozpad Kapui i Benewentu i ogólny podział władzy na południu

Rozdział 16. Belle époque czy kryzys? (1025–1118)
Michael Angold, emerytowany profesor historii Bizancjum, uniwersytet w Edynburgu
Zagadkowy XI wiek
Panowanie Konstantyna IX Monomacha
Konstantyn X, Roman IV i wyzwanie tureckie
Klęski wojenne i zręczność polityczna Aleksego I Komnena
Pobożność i pragmatyzm Aleksego I Komnena
Reforma systemu monetarnego i podatków
I wyprawa krzyżowa
Wyprawa Boemunda w latach 1107–1108
Osiągnięcia i porażki Aleksego I Komnena

Rozdział 17. Rządy Komnenów (1118–1204)
Paul Magdalino, profesor historii Bizancjum Bishop Wardlaw, uniwersytet w St Andrews
Jan II Komnen (1118–1143)
Manuel I Komnen (1143–1180)

Rozdział 18. Pogranicze bałkańskie (1018–1204)
Paul Stephenson, wykładowca historii średniowiecznej, uniwersytet w Durham
Północno-zachodnie pogranicze Bizancjum za Bazylego II i jego następców
Rebelie i kompromisy kulturowe w okupowanej Bułgarii
Bogactwo, migracje koczowników i chaos w dolnym biegu Dunaju
Słowiańscy malkontenci, zbrojni heretycy i Pieczyngowie
Zachodnie Bałkany – walka z Normanami oraz sojusze Wenecjan i Węgrów
Normanowie, Węgrzy, Serbowie i Niemcy – ekwilibrystyczny popis Manuela I Komnena
Po Manuelu – secesja Serbów, powstania Wołochów i Bułgarów
Zakończenie – słabnąca potęga cesarstwa na Bałkanach

Rozdział 19. Najeźdźcy i sąsiedzi – Turcy (1040–1304)
D.A. Korobeinikov, Wolfson College, Uniwersytet Oksfordzki
Pierwsze pojawienie się Turków
Najazd Seldżuków
Bitwa pod Manzikertem (1071)
Utrata Azji Mniejszej w latach 1071–1081
Bizantyjska rekonkwista
Relacje między Bizantyjczykami a Seldżukami w latach 1176–1232 – więzi między rodzinami rządzącymi
Nadejście Mongołów
Nowy stary wróg
Podsumowanie

Część III. Bizanc jum w późnym średniowieczu (1204–1492)

Rozdział 20a. Po IV krucjacie – greckie państwa kadłubowe i odzyskanie Bizancjum
Michael Angold
Wprowadzenie
Po złupieniu Konstantynopola
Powstanie w Nicei
Negocjacje w sprawie unii Kościołów
Osiągnięcia czasów wygnania
Przywrócenie cesarstwa i panowanie Michała VIII

Rozdział 20b. Po IV krucjacie – Cesarstwo Łacińskie Konstantynopola oraz państwa frankijskie
David Jacoby, emerytowany profesor historii, Uniwersytet Hebrajski w Jerozolimie
Wprowadzenie. Podzielona Romania
Bieg wydarzeń
Główne części składowe Cesarstwa Łacińskiego
Łacińskie osadnictwo w Romanii – prawo, instytucje i społeczeństwo
Osadnictwo łacińskie w Romanii – wzrost gospodarczy
„Sprawy greckie”

Rozdział 21. Państwa bałkańskie – Albania, Serbia i Bułgaria (1200–1300)
Allain Ducellier, emerytowany profesor historii, uniwersytet w Tuluzie – Le Mirail
Wprowadzenie
Odrodzenie państwa bułgarskiego
Wzrost siły Nemaniciów z Serbii
Albania – gniazdo szerszeni
Iwan II Asen z Bułgarii
Walka o władzę w Epirze, Albanii i Macedonii
Konsolidacja władzy serbskiej – Stefan Urosz II Milutin

Rozdział 22. Paleologowie i otaczający świat (1261–1400)
Angeliki E. Laiou, profesor historii Bizancjum w Dumbarton Oaks, Uniwersytet Harwardzki
Wprowadzenie
Sukcesy i konflikty (1282–1341)
Grupy i stosunki społeczne
Upadek państwa i nowy podział władzy (1354–1402)
Zakończenie

Rozdział 23. Ludzie Zachodu na Morzu Egejskim i Bałkanach (1300–1400)
Michel Balard, emerytowany profesor historii, uniwersytet Paris I – Pantheon-Sorbonne
Fazy ekspansji Zachodu
Handel dalekosiężny i jego infrastruktura
Szlaki, produkty i koniunktura

Rozdział 24. Świat prawosławnych Rzymian (1393–1492)
Anthony Bryer, emerytowany profesor historii, uniwersytet w Birmingham
Chronologia i definicje
Saloniki i tamtejsi arcybiskupi
Morea, sobór florencki i Pleton
Mehmed II i Genadiusz II Scholar
Więzi prawosławnych Rzymian po 1453 roku – Pont i Amirutzes; góra Athos i Mara

Glosariusz wybranych pojęć i osób
Tablice genealogiczne i panujący władcy
Bibliografia
Wykorzystane źródła
Opracowania
System skrótów przy tytułach dzieł
Wykaz skrótów
Wykaz źródeł
Wykaz rękopisów
Opracowania
Opracowania ogólne w języku polskim
Dzieła ogólne i często cytowane
Opracowania, część II (ok. 700–1204)
Opracowania, część III (1204–1492)
Prace niepublikowane
Spis map
Indeks osób
Indeks geograficzny