Zarządzanie ryzykiem bankowym w praktyce w kontekście nowej umowy kapitałowej (BASEL II) / Wiesław Żółtkowski

Podczas długoletniej pracy w banku często miałem trudności z przełożeniem prezentowanych w literaturze metod zarządzania ryzykiem na codzienną praktykę działania. Podobne problemy mieli moi współpracownicy. Opracowanie to jest próbą przybliżenia pracownikom banków i osobom zainteresowa­nym bankowością wiedzy o zarządzaniu ryzykiem bankowym w sposób przystępny. W Polsce traktuje się NUK jako konieczność formalnego spełnienia wymogów nadzoru bankowego.

Wdrożenie NUK jest postrzeganie przede wszystkim jako nowy i trudny obowiązek. Tymczasem nowe regulacje po­wstały z dążenia dużych, międzynarodowych banków do poprawy efektywności działania, poprzez zmniejszenie wymogów kapitałowych i są szansą na zwiększenie zyskowności banku.

Potrzebna jest wiedza, doświadczenie i wyobraźnia, aby pogodzić teorię bankową z możliwościami zastosowa­nia jej w praktyce konkretnego banku.

W zarządzaniu bankiem trzeba rozgraniczyć dociekliwość badacza z wymogiem racjonalnego zarządzania. Za­rządza się tym co istotne, a nie tylko atrakcyjne intelektualnie. Bank musi być rentowny, aby był bezpieczny.

Rozdział l. Czym jest ryzyko bankowe?
1.1. Wprowadzenie
1.2. Ryzyko - zdefiniowana niepewność skutków określonego działania
1.3. Jak podejmować działania obarczone ryzykiem?
1.4. Polskie doświadczenia
l .5. Obecne wyzwania

Rozdział 2. Rodzaje ryzyka bankowego
2.1. Klasyfikacja ryzyka
2.2. Zarządzanie ryzykiem

Rozdział 3. Geneza Nowej Umowy Kapitałowej
3.1. Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego.
3.2. Umowa Kapitałowa Basel I .
3.3. Umowa Kapitałowa Basel II.
3.4. Wdrożenie Dyrektywy CRD w Polsce .

Rozdział 4. Praktyczne zadania dla banków w zakresie wdrażania nowych regulacji
4.1. Jakie zadania stoją przed bankami?
4.2. Podejście do regulacji w małym banku komercyjnym. Jak to zrobić?
4.3. Inaczej w bankach spółdzielczych
4.4. Niektóre problemy zarządzania
4.5. Planowanie procesu wprowadzania zmian
4.6. System zarządzania bankiem
4.7. Zakres ICAAP.
4.8. Cenotwórcza funkcja pomiaru narażenia działalności banku na ryzyko

Rozdział 5. Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka bankowego
5.1. Szczególny charakter instytucji bankowej.
5.2. Ryzyko działalności bankowej
5.3. Minimalny poziom kapitału
5.4. Praktyczne uwarunkowania procesu obliczania kapitału regulacyjnego
5.5. Bank otwarty.

Rozdział 6. Ryzyko kredytowe
6.1. Czym jest kredyt?.
6.2. Metody szacowania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego .
6.3. Metoda standardowa
6.3.1. Klasy ekspozycji.
6.3.2. Procentowe wagi ryzyka
6.3.3. Obliczanie wymogu kapitałowego
6.4. Metoda wewnętrznych ratingów (IRB)
6.4.1. Uwagi ogólne.
6.4.2. Klasy ekspozycji.
6.4.3. Kwoty ekspozycji ważone ryzykiem
6.4.4. Stosowanie wobec przedsiębiorstw i instytucji parametrów do obliczania oczekiwanej straty
6.4.5. Stosowanie wobec ekspozycji detalicznych parametrów do obliczania oczekiwanej straty
6.5. Modele ratingowe
6.5.1. Ogólne zasady
6.5.2. Ekspozycje wobec przedsiębiorców
6.5.3. Ekspozycje detaliczne
6.5.4. Skala ratingu dla całego portfela kredytowego
6.5.5. Wymagania dotyczące danych
6.5.6. Działania prowadzące do wdrożenia metody wewnętrznych ratingów
6.5.7. Zarządzanie portfelem kredytowym.
6.5.8. Minimalny zakres informacji o ryzyku kredytowym
6.6. Organizacja procesu kredytowego
6.7. Testy warunków skrajnych
6 8. Obliczanie wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego

Rozdział 7. Techniki redukcji ryzyka kredytowego
7 l. Tradycyjne podejście do ograniczania ryzyka kredytowego
7.2. Ryzyko rezydualne
7 3. Ograniczanie ryzyka kredytowego w metodzie standardowej i metodzie wewnętrznych ratingów

Rozdział 8. Ryzyko rynkowe
8.1. Czym jest ryzyko rynkowe?
8.2. Ogólne zasady zarządzania ryzykiem rynkowym.
8.3. Metody mierzenia ryzyka rynkowego
8.4. Ryzyko walutowe
8.4. l. Pozycje w walucie i wymiana walut
8.4.2. Obliczanie wymogu kapitałowego
8.5. Ryzyko cen towarów
8.6. Ryzyko cen kapitałowych papierów wartościowych
8.7. Ryzyko szczególne cen instrumentów dłużnych
8.8. Ryzyko ogólne stóp procentowych
8.8.1. Uwagi ogólne
8.8.2. Metody obliczania wymogu kapitałowego
8.9. Metoda wartości zagrożonej w badaniu ryzyka rynkowego
8.9.1. Czym jest metoda wartości zagrożonej?
8.9.2. Obowiązki banku
8.9.3. Wymóg kapitałowy

Rozdział 9. Inne rodzaje ryzyka Filaru I objęte wymogiem kapitałowym
9.1. Uwagi ogólne
9.2. Ryzyko rozliczenia, dostaw oraz ryzyko kontrahenta
9.3. Limit koncentracji zaangażowań i limit dużych zaangażowań.
9.4. Ryzyko przekroczenia progu koncentracji kapitałowej.

Rozdział 10. Ryzyko operacyjne
10.1. Zakres ryzyka
10.2. Charakterystyka zdarzeń z obszaru ryzyka operacyjnego
10.3. Metoda podstawowego wskaźnika a
10.4. Metoda standardowa j8
10.5. Dobre praktyki w zarządzaniu i nadzorze ryzykiem operacyjnym
10.6. Zaawansowane metody pomiaru (AMA).

Rozdział 11. Nowa Umowa Kapitałowa - Filar II
11.1. Uwagi ogólne.^.
11.2. Podejście do modeli ryzyka Filaru II
11.3. Najważniejsze zasady budowy modeli zarządzania ryzykiem bankowym
11.3.1. Kto określa nowe zasady?.
11.3.2. Zasada proporcjonalności.
11.3.3. Zasada odpowiedzialności
11.3.4. Nowe ramy funkcjonowania nadzoru bankowego
11.3.5. Wymóg kapitału wewnętrznego na poziomie Filaru II
11.4. Proces oceny kapitału wewnętrznego (ICAAP)
11.4.1. System zarządzania bankiem
11.4.2. Metody opracowania ICAAP

Rozdział 12. Ryzyko koncentracji
12.1. Uwagi ogólne
12.2. Limity koncentracji wynikające z art. 71 i 79 ustawy Prawo bankowe
12.3. Zarządzanie ryzykiem koncentracji według własnych modeli banku
12.3.1. Uwagi ogólne
12.3.2. Ryzyko branży
12.3.3. Ryzyko wynikające z ekspozycji kredytowych w jednakowym instrumencie finansowym
12.3.4. Ryzyko zaangażowania wobec podmiotów z tego samego regionu geograficznego
12.3.5. Ryzyko jednorodnego zabezpieczenia
12.3.6. Ryzyko zaangażowań w jednej walucie
12.3.7. Uwagi o ryzyku koncentracji portfela kredytowego
12.4. Efekt dywersyfikacji, jako miara skutków koncentracji
12.4.1. Czym jest dywersyfikacja?
12.4.2. Korzyści rozproszenia.
12.4.3. Potrzebne dane
12 5. Ryzyko koncentracji portfela kredytowego w sytuacji niedostatecznych danych.
12.5.1. Jakich danych brakuje najczęściej
12.5.2. Metoda historyczno-ekspercka
12.5.3. Ryzyko koncentracji na poziomie sprawozdań skonsolidowanych,
12.6. Testowanie warunków skrajnych
12.7. Szacowanie kapitału wewnętrznego na pokrycie ryzyka koncentracji.

Rozdział 13. Ryzyko stopy procentowej w księd^Jte bankowej
13.1. Uwagi ogólne.
13.2. Wewnętrzne modele ryzyka stopy procentowej w portfelu bankowym
13.2.1. Warunki tworzenia modeli
13.2.2. Rynkowa cena pieniądza.
13.2.3. Zarządzanie ryzykiem stopy procentowej
13.3. Testy warunków skrajnych
13.3.1. Wymagania dla przeprowadzania testów
13.3.2. Obliczania zmienności wyniku finansowego
13.4. Obliczanie zmienności rynkowej wartości kapitału własnego:
13.5. Metoda elastyczności stopy procentowej
13.6. Ryzyko opcji klienta

Rozdział 14. Ryzyko płynności
14.1. Czy potrzebne są regulacje nadzorcze?
14.2. Zasady zarządzania ryzykiem płynności
14.3. Obliczanie luki niedopasowania (GAP)
14.4. Ranking płynności
14.5. Planowanie
14.6. Zarządzanie płynnością bieżącą, krótkoterminową i długoterminową.
14.7. Testowanie warunków skrajnych
14.8. Szacowanie wartości adekwatnego kapitału wewnętrznego.

Rozdział 15. Testowanie warunków skrajnych

Rozdział 16. Inne rodzaje ryzyka

Rozdział 17. Wymagania dotyczące systemu zarządzania bankiem i systemu kontroli wewnętrznej

Rozdział 18. Nowa Umowa Kapitałowa - Filar III

Bibliografia