Globalizacja działalności gospodarczej w ostatniej dekadzie powoduje, że problematyka międzynarodowego zarządzania zasobami ludzkimi zyskuje na znaczeniu. Różnorodność rynków pod względem rozwoju gospodarczego, technologicznego oraz odmienność otoczenia społeczno-kulturowego, przyczyniły się do wzrostu zapotrzebowania na ekspatriantów, czyli wysoko wykwalifikowanych specjalistów lub menedżerów korporacji międzynarodowych, wysyłanych do zagranicznych jednostek tych podmiotów.
Coraz liczniejsze badania i publikacje poświęcone problematyce ekspatriacji pokazują, jak specyficzne działania i instrumenty funkcji personalnej powinny być dobierane, by kształtować tych pracowników międzynarodowych. Chodzi tu o pozyskiwanie odpowiednich kandydatów na misje zagraniczne, ich przygotowanie, rozwój, wynagradzanie, ocenianie. Istotnym obszarem problemowym w praktyce zarządzania okazuje się także ich repatriacja, retencja oraz wykorzystanie ich wiedzy i doświadczeń zagranicznych przez jednostki macierzyste.
Książka jest adresowana do studentów i wykładowców kierunków ekonomicznych, badaczy stosunków międzynarodowych i internacjonalizacji działalności polskich firm. Ponadto powinni się nią zainteresować pracownicy firm międzynarodowych współpracujący na co dzień z obcokrajowcami, jak również polscy menedżerowie planujący swoje kariery za granicą.
„Recenzowana praca poświęcona jest diagnozie rozwiązań teoretycznych i analiz empirycznych subfunkcji zarządzania kadrą ekspatriantów i stworzeniu wzorcowego modelu realizacji procesu zarządzania tą grupą pracowników. Publikacja recenzowanego opracowania stanowić będzie wartościowe uzupełnienie publikacji poświęconych zagadnieniom międzynarodowego zarządzania zasobami ludzkimi".
Prof. zw. dr hab. Jerzy Schroeder, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
„Recenzowane opracowanie charakteryzuje się wysokim poziomem merytorycznym; dotyczy ważnych i bardzo aktualnych problemów funkcjonowania coraz liczniejszej w Polsce kadry ekspatriantów. Autorka przeprowadziła gruntowne studia literaturowe i przekazała polskiemu czytelnikowi najnowsze koncepcje oraz wyniki badań z liczących się ośrodków naukowo- -badawczych na świecie. W monografii zostały zamieszczone rezultaty badań własnych Autorki, które znacząco powiększają obszar wiedzy o zarządzaniu kadrą ekspatriantów w naszym kraju". Prof. zw. dr hab. Stefan Lachiewicz, Politechnika Łódzka
Wstęp 7
Rozdział 1
Kadra menedżerów-ekspatriantów i ich role we współczesnych korporacjach 13
1.1. Przyczyny zainteresowania tematyką zarządzania ekspatriantami i stan badań empirycznych w tym obszarze 13
1.2. Typologie menedżerów międzynarodowych oraz definicja „ekspatrianta" 22
1.3. Role menedżerów-ekspatriantów w filiach zagranicznych korporacji 35
1.4. Funkcja personalna względem menedżerów-ekspatriantów 42
Rozdział 2
Mobilność międzynarodowych pracowników 51
2.1. Zjawisko ekspatriacji na tle współczesnych trendów migracyjnych 51
2.2. Alternatywne formy kontraktów zagranicznych względem tradycyjnej ekspatriacji 59
2.3. Mobilność zawodowa i przestrzenna polskiej kadry kierowniczej 66
2.4. Populacja ekspatriantów na świecie - przegląd badań międzynarodowych 78
2.5. Przesłanki skłaniające ekspatriantów do podejmowania pracy w Polsce 87
Rozdział 3
Planowanie ekspatriacji i profesjogram ekspatrianta 95
3.1. Procedura planowania ekspatriacji 95
3.2. Cele ekspatriacji - perspektywa organizacyjna i indywidualna 102
3.3. Profil kwalifikacyjny menedżera-ekspatrianta 109
3.4. Problemy ekspatriacji w fazie preparacji 124
Rozdział 4
Dobór ekspatów do zagranicznych filii 129
4.1. Podejścia do pozyskiwania menedżerów do filii zagranicznych (model EPRG) 129
4.2. Źródła i formy rekrutacji menedżerów-ekspatriantów w praktyce zarządzania 140
4.3. Kryteria i techniki selekcji na stanowiska menedżerskie w filiach zagranicznych 149
4.4. Proces adaptacji ekspatriantów 157
4.5. Dysfunkcje w procesie pozyskiwania ekspatów 160
Rozdział 5
Rozwój i doskonalenie ekspatriantów 165
5.1. Programy rozwoju i kariery ekspatriantów w korporacjach międzynarodowych 165
5.2. Metody doskonalenia ekspatriantów 174
5.3. Szkolenia międzykulturowe - ich znaczenie i rodzaje 181
5.4. Problemy w rozwoju i doskonaleniu ekspatriantów
Rozdział 6
Wynagradzanie ekspatriantów 199
6.1. Zasady ustalania i podziału poszczególnych składników wynagrodzenia 199
6.2. Formuły wynagrodzeń dla pracowników międzynarodowych 203
6.3. Struktura wewnętrzna i zewnętrzna wynagrodzenia ekspaty 209
6.4. Pakiety wynagrodzeń dla ekspatów w świetle badań międzynarodowych 221
6.5. Problemy w obszarze wynagradzania kadry menedżerów-ekspatriantów 229
Rozdział 7
Powrót ekspatriantów z misji zagranicznej i odejścia 235
7.1. Repatriacja - znaczenie i problemy powracających ekspatriantów 235
7.2. Proces reintegracji i narzędzia wsparcia repatriantów 244
7.3. Rekomendacje dla praktyki zarządzania w obszarze repatriacji 251
Rozdział 8
Kontrola i ocena efektywności misji zagranicznych 255
8.1. Obszary i metody kontroli procesu ekspatriacji 255
8.2. Efektywność misji zagranicznych 264
8.3. Koszty wyboru pomiędzy ekspatriantem a menedżerem lokalnym 272
Rozdział 9
Kulturowe uwarunkowania pracy ekspaty 283
9.1. Znaczenie czynnika kulturowego w zarządzaniu międzynarodowym 283
9.2. Problemy kulturowe w pracy ekspatriantów oraz zjawisko szoku kulturowego 300
9.3. Wzajemna percepcja kulturowa menedżerów międzynarodowych w badaniach empirycznych 308
Rozdział 10
Praktyka zarządzania kadrą ekspatriantów w filiach w Polsce - badania własne 321
10.1. Metodyka i zakres przeprowadzonych badań empirycznych 321
10.2. Charakterystyka badanej populacji 327
10.3. Diagnoza praktyki zarządzania ekspatriantami w fazie preparacji 335
10.4. Realizacja funkcji personalnej w obszarze doboru, doskonalenia oraz wynagradzania ekspatriantów 344
10.5. Ocena misji ekspatriantów w Polsce i rekomendacje dla praktyki zarządzania tą kadrą 360
10.6. Wpływ czynników kulturowych na praktykę zarządzania ekspatami w polskich filiach oraz problemy personalne w wybranych subfunkcjach 365
Zakończenie 381
Bibliografia 385
Załączniki 411
Spis tabel 423
Spis wykresów 425
Spis rysunków 429