Poznanie, zbiorowość, polityka. Analiza teorii aktora-sieci Bruno Latoura / Krzysztof Abriszewski

Teoria aktora-sieci to jedna z najbardziej zaskakujących i nowatorskich koncepcji, jakie pojawiły się w humanistyce i naukach społecznych na przełomie wieków. W przeciągu ok. trzydziestu lat swego istnienia rozwinęła się i wychodząc od badania nauki w laboratoriach przechodziła do coraz to innych obszarów, zaś jej przedstawiciele - B. Latour, M. Callon, J. Law - uzyskali szerokie, międzynarodowe uznanie. Książka Poznanie, zbiorowość, polityka. Analiza teorii aktora-sieci Bruno Latoura jest pierwszą monografią w języku polskim poświęconą tej koncepcji. Można ją czytać jako wprowadzenie do teorii aktora-sieci wiodącej od zagadnień epistemologicznych do teorii społecznej i filozofii polityki. Jednakże jest ona także próbą uczynienia z teorii aktora-sieci spójnego stanowiska filozoficznego, które przekształca nasze myślenie o praktykach poznawczych, o świecie społecznym i problemach politycznych.

Krzysztof Abriszewski - pracuje w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Publikował prace poświęcone m.in. teorii aktora-sieci, niedualizującemu sposobowi mówienia, etyce dalekiego zasięgu i kulturowym funkcjom filozofii. Realizował projekt interdyscyplinarnych badań nad inflacją informacyjną i dominacją czasu szybkiego w kulturze współczesnej. Uczestnik inicjatywy Forum Humanistycznego (www.forhum.umk.pl) wiążącego badaczy z różnych dyscyplin akademickich. Tłumacz tekstów R. Rorty'ego, S. Fisha, H. Putnama i B. Latoura.

Wstęp

Co to jest ANT i dlaczego nie wszystkiego w tej książce jest tyle samo?

Rozdział l

Historia epistemologii niczym opowieść science fiction

Rozdział 2

Relacja epistemologiczna

1. Wyprawa do Amazonii

2. Nauki społeczne

3. Rozwiązanie problemów z odniesi eniem dyskursu naukowego?

4. Filozofia

Rozdział 3

Akumulacja wiedzy i cud matematyzacji

Rozdział 4

Wiedza pewna

Rozdział 5

Odkrywanie czy konstruowanie

1. Nowy aktor

2. Eksperyment

3. Metafory

4. Status mojej opowieści o ANT

Rozdział 6

Kropka nad „i", czyli dzięki mittererowi i ant poza dualizmy

Rozdział 7

Teksty

1. Zbudować złożony świat i... nie pozwolić mu się rozsypać

2. Modalizacje: fakty, artefakty i stopnie ontologiczne

3. Mobilizowanie zasobów: teksty jak drużyny piłkarskie

4. Przetrwać pod nieobecność autora

5. Taktyka oraz wysoka i niska indukcja

6. Tekst jako niesłychana historia

Rozdział 8

Kontrolować laboratorium

1. Co z naturą?

Rozdział 9

Dalsze rozbudowywanie sieci

1. Dwa przykłady

2. Dwa modele: pętla i krążenie krwi

Rozdział 10

Wiedza/mniemanie, racjonalne/irracjonalne

Rozdział 11

Fakty twarde i miękkie

Rozdział 12

Intuicje na temat prawdy

1. Korespondencja

2. Koherencja

3. Teoria konwencjonalistyczna

4. Teoria pragmatyczna.

5. Inne teorie

Rozdział 13

Natura - społeczeństwo

Rozdział 14

Zbiorowość: rzeczy i ludzie

1. Delegacja prawa i wartości

2. Łańcuchy relacji zamiast izolowanych przedmiotów

Rozdział 15

Dwa modele społeczne

1. Model dyfuzji

2. Model translacji

Rozdział 16

Mikro-1 makrostruktura

Rozdział 17

Ontologia zbiorowości

1. Projekt nowej nauki społecznej i jej metafory

2. Widzieć co innego: pięć źródeł niepewności

3. Sposoby dobrego spłaszczania

Rozdział 18

Nieistniejąca nowoczesność

1. Nowoczesność

2. Konstytucja

3. Krytyka

4. Nowoczesność nigdy nie zaistniała

Rozdział 19

Alternatywna mityczna historia zbiorowości

1. Postęp i rozrastająca się zbiorowość

2. Mityczna historia zbiorowości

Rozdział 20

Demokracja rozciągnięta na rzeczy i polityczna ekologia

Rozdział 21

Poznanie, zbiorowość, polityka - życie publiczne ułożone na nowo

1. Platońska jaskinia

2. Dyskutujący obywatele

3. Kształt debaty - fakty i wartości

4. Kształt debaty - imperatywy

5. Profesje i ich zadania

Zakończenie.

Literatura przywoływana.

Indeks nazwisk.

Indeks pojęć

Summary