Nie da się tej książki czytać w spokoju ducha. To rzecz bowiem, która przenikliwie i z wyjątkową pasją, może nawet z ekstazą, opowiada o dramacie wiary radykalnej, wprost szaleńczo próbującej się wydobyć na absolutną wolność. I przekroczyć rozmaite granice religijne, kulturowe, moralne. Ale też zarazem wiary spętanej przez pisane nam pokusy ducha i żądze ciała. Nie mamy tutaj więc do czynienia tylko ze znakomitym śledztwem w sprawach losów jednego tylko człowieka – Jana Marii Michała Kowalskiego, mariawickiego arcybiskupa i reformatora. Tylko z opowieścią o jego wielkim triumfie i żałosnym, tragicznym upadku, o jego charyzmie i jego pohańbieniu, o jego talentach i jego przyziemnych małościach, o podejrzanych objawieniach, snach i nowatorskich wizjach przebudowy Kościoła. Jerzy Pietrkiewicz odtwarza zatem przed nami – i z naszym emocjonalnym udziałem – szczególny, choć zarazem powszechny spektakl religijnego buntu. Buntu, w którym w iście jaskrawy sposób herezja zmaga się z ortodoksją, katolicyzm odsłania swe zakazane i zgoła pogańskie treści, skrajność duchowych oczekiwań kończy się człowieczym nieszczęściem, a mistyka, teologiczna spekulacja i podniosła liturgia ujawniają swe najgłębsze związki z erosem.
Prof. dr hab. Zbigniew Mikołejko
Spis rzeczy
Wstęp Mirosław Supruniuk 7
Podziękowania 18
Prolog 21
I Mateczka 28
II Urodzony w święto Chrystusa-Adama 45
III Świątynia miłości 70
IV Trójca i jej prorocy 106
V Małżeństwa mistyczne 131
VI Erotyczne obrzędy przed sądem 173
VII Ścieżki podziemne 201
VIII Kapłanki 226
IX Adam po upadku 255
X Ci, którzy przeżyli 299
XI Bez sekretów nie ma misterium 331
Epilog na dwa głosy 355
Posłowie do polskiego wydania książki Jerzego Pietrkiewicza Trzeci Adam
Mirosław A. Michalski, Borys Przedpełski 371
Bibliografia. Źródła mariawickie 421
Indeks osób 425