Nikt nikomu nie tłumaczy. „Świat według Kiepskich” w kulturze

Kiepscy jacy są – każdy widzi.

No tylko właśnie nie do końca. Jako najdłużej emitowany polski serial komediowy, fenomen rozciągający się na trzy dekady, „Świat według Kiepskich” jest tekstem, który wykreował kilka absolutnie kultowych postaci, bezpowrotnie odmienił język codzienny pokoleń Polaków i wprowadził do raczkującej jeszcze potransformacyjnej telewizji motywy, o których się fizjologom nie śniło. Nie dajcie sobie wmówić, że „Serial piętnował różne wady (wulgaryzmy, lenistwo, egoizm, alkoholizm, patologie, apatie, chamstwo) oraz stereotypowy model życia polskiej rodziny, posługując się prostym humorem[…]” (Wikipedia). Tutaj stawka jest o wiele wyższa – i chcemy o tę stawkę zagrać.

„Nikt nikomu nie tłumaczy” to wielogatunkowa opowieść o jednym z naszych największych popkulturowych fenomenów. Hymn na cześć przypału i list miłosny zaadresowany do green screena. Wreszcie: dowód na to, że o „Kiepskich” można rozmawiać bez nadęcia lub protekcjonalności. Czy można sobie wyobrazić lepszy sposób na uhonorowanie tego, emitowanego przez ponad dwie dekady, serialu? Być może, ale nic takiego nie przychodzi nam do głowy.

– Mateusz Witkowski i Bartek Przybyszewski (Podcastex)

Podziękowania 6

Wstęp 11

Część pierwsza. Recepcja 13

Mateusz Witkowski, Make Kiepscy Głupi Again 14

Igor Szyiński, Jesteśmy Kiepscy. Krzywe zwierciadło
post-sarmatyzmu a historia zniknięcia pewnego serialu 24

Dominika Węcławek, Moja sąsiadka Mariolka 43

Jan Tracz, Mieć w głowie obrazy (i język), czyli o „pokoleniu Kiepskich” słów kilka 54

Michał Gliński, Po co nam dziś Polsatwave? 62

Rafał Sowiński, Ferdek, Halina, normalna rodzina. Notatki
o Kiepskiej memosferze 67

Kacper Rydzewski, To nie jest kraj dla przegrywów 85

Część druga. Konkrety. Polityczność i wykluczenie 94

Małgorzata Mróz, „Wódka za mną chodzi od rana”,
czyli alkoholizm w Świecie według Kiepskich 95

Jan Siwoń, Kiepski Homo sovieticus. Komunizm
i postkomunizm w Świecie według Kiepskich 111

Wojciech Artur Pietrucha, Wrocław–Grobowice,
czyli 6a70 oczyma Ferdynanda Kiepskiego.
Analiza odcinka La la la 129

Kamil Walczak, Świat według Kiepskich wobec
IV Rzeczpospolitej 138

Część trzecia. Kiepscy w kulturze, kultura w Kiepskich 162

Grzegorz Piasecki, Słownik chińsko-polski według Mariana Paździocha (wyimek) 163

Jacek Paśnik, „W tym kraju nie ma pracy dla ludzi z moim wykształceniem” – Świat według Kiepskich wobec
opowieści o ofiarach transformacji 164

Aleksy Wójtowicz, Rambo w limbo, kiepski Batman i jak załatwić Koziołkiem Matołkiem infrastrukturę – czyli pocałuj mnie pan w dupę 174

Michał Wolski, Rodzina, tradycja i wódka. O specyfice
Kiepskich odcinków świątecznych 189

Bartek Przybyszewski, Motywy erosomańskie
i seksualistyczne 211

Magdalena Czubaszek, Przez biedę do raju. Dlaczego
potrzebujemy pana Du Bois i Ferdynanda Kiepskiego 223

Olga Drenda, Nagroda złotego cyca 232

Bartłomiej Król, Ferdynand K., czyli jak Świat według
Kiepskich spotkał Franza Kafkę 239

Igor Szyiński, Pośpiech poniża.
Analiza odcinka Przyspieszenie 249

Joanna Głogowska, Rzeczy, które się fizjologom nie śniły. Świat według Kiepskich jako urban fantasy 258

Część czwarta. Myśli przeróżne 273

Mateusz Górniak, Przypisy i piosenki do
Arnolda Boczka 274

Agnieszka Tybur, Kiepska kuchnia 281

Michał Gliński, Prawdy i realizmy

Świata według Kiepskich 298

Maurycy Janota, Kiepski bromance 308

Bibliografia 321