Kontrola współczesności. Wybór międzywojennej publicystyki społecznej i literackiej z lat 1924 - 1939 / Irena Krzywicka

 

Obszerny wybór bogatej międzywojennej publicystyki literacko-społecznej Ireny Krzywickiej na temat kondycji kobiety współczesnej.  Książka została pomyślana jako wydanie popularne, a więc nie obciążone aparatem przypisów i komentarzy, mające na celu udostępnienie tekstów autorki "Wyznań gorszycielki" rozproszonych na łamach czasopism międzywojennych.

 

"Biorąc pod uwagę fakt, że Krzywicka obserwowała otaczającą ją rzeczywistość zawsze z perspektywy kobiety świadomej męskiej dominacji na wszystkich niemal poziomach życia publicznego i prywatnego oraz wrażliwej na wiele rodzajów społecznej niesprawiedliwości, można ją nazwać „feministyczną badaczką życia” lub „feministyczną moralistką”. Jako taka właśnie zyskała szacunek ludzi myślących i zatroskanych o kształt współczesnej kultury polskiej, nawet jeśli nie podzielali bez zastrzeżeń jej poglądów."

fragment wstępu dr Agaty Zawiszewskiej

 

 

WSTĘP „Badaczka życia”. Irena Krzywicka (1899–2004)

I. FELIETONY

Miłość w więzieniu

Śmierć lowelasa

Sekret kobiety

Nieporozumienia i zła wola

Zmierzch cywilizacji męskiej

„Nie lozumie”

Co odpowiadać dzieciom na drażliwe pytania?

Dzieci a sprawy drażliwe

Trudno mówić z dziećmi

Mali męczennicy

Małżeństwo Wobicy

Podkowa Leśna

Fauna Warszawy

II. REPORTAŻE SĄDOWE

Proces o zabójstwo tancerki

Proces Blachowskiego

Niepokojący wyrok

Wielkie manewry sądowe

Wizja i upiory

Dzieje grzechów... jej i cudzych

W sądzie grodzkim

III. SZKICE O LITERATURZE

Jazgot niewieści, czyli przerost stylu

Metafory i metatwory

O poezji Marii Pawlikowskiej

Uśmiech i łzy wróżki

Rozmowa kobiet o Narcyzie Żmichowskiej

Nieznany pisarz

„Emancypantki” dzisiaj

Zapolska Polska

„Komedia ludzka”

Piewczyni polskiego Far Westu

Młoda Orzeszkowa

Mała Lizia

IV. RECENZJE KSIĄŻEK POLSKICH

Ostatnia powieść Perzyńskiego Rec. Włodzimierz Perzyński, „Klejnoty” Warszawa 1930.

Kontrola współczesności Rec. Antoni Słonimski, „Moje walki nad Bzdurą” Warszawa 1932.

Nowe książki Rec. Michał Choromański, „Biali bracia” Kraków 1931.

Nowe książki Rec. Stefan Flukowski, „Pada deszcz” Warszawa 1931.

Jakub Wojciechowski w Warszawie Rec. Jakub Wojciechowski, „Życiorys własny robotnika” Pod red. Józefa Chałasińskiego, z przedmową Stefana Szumana. Poznań 1930.

Narodziny pisarza Rec. Elżbieta Szemplińska, „Narodziny człowieka. Radosna afirmacja. Powieść” Warszawa 1932.

Straszne mieszkanie Rec. Zbigniew Uniłowski, „Wspólny pokój. Powieść” Warszawa 1932.

Wróg kobiet Rec. Dr Sapere Ausus [Stanisław Żmurko], „Historia naturalna Ducha ludzkiego” Warszawa 1930.

Lekarze wystawiają świadectwo Rec. „Pamiętniki lekarzy” Warszawa 1939.

V. RECENZJE KSIĄŻEK ZAGRANICZNYCH

LITERATURA I ŻYCIE

Piewca współczesnej miłości. Paweł Morand. Jego „L’Europe galante” Rec. Paul Morand, „Chronique du XXe siècle. I. L’Europe galante” Paris 1928.

Lady Chatterley i jej obrońca Rec. Herbert David Lawrence, „Kochanek lady Chaterley. Powieść” T. 1–2. Przeł. Marceli Tarnowski. Warszawa 1933. Rec. Herbert David Lawrence, „Dèfense de Lady Chatterley” Traduit par J. Benoit-Méchin. Paris 1932.

Jakże nieczysta literatura Rec. „Ne jugez pas” Collection publiée sous la direction d’André Gide. Paris 1930. Rec. „L’affaire redureau suivie des faits divers” Documents réunis par André Gide. Paris 1930. Rec. „Le double crime passionel d’Agra” Par Sir Cecil Walsh K.C. Tradiut de l’anglais par Charles Jacob. Paris 1930.

Nowe uroki małżeństwa Rec. Ben (Benjamin Barr) Lindsey, „Małżeństwo koleżeńskie” Przekład zbiorowy. Warszawa 1932.

Podróż u schyłku nocy Rec. Louis-Ferdinand Céline, „Voyage au bout de la nuit” Paris 1931.

Tragedia bezdomnego inteligenta Rec. Erich Kästner, „Fabian. Powieść” Przeł. Melania Wassermanówna. Warszawa 1933.

Rycerze zdrowia Rec. Archibald Joseph Cronin, „Cytadela” Przeł. Józef Szpecht. Warszawa 1939.

WOJENKO, WOJENKO

Zwycięska droga Remarque’a Rec. Erich Maria Remarque, „Droga powrotna” Przeł. Ludwik Szczepański. Warszawa 1931.

Rozmowa z panem majorem

Pamflet na matki Rec. Helen Zenna Smith, „Pasierbice wojny. Powieść” Przeł. Herminia Bukowska. Warszawa 1934 Rec. Helen Zenna Smith, „Kobiety powojenne. Powieść” Przeł. Ewa Przysuska. Warszawa 1934.

MATKI, ŻONY I KOCHANKI

Dwa serca i wydawca. O pamiętniku Georgette Leblanc Rec. Georgette Leblanc, „Souvenirs (1895–1918)” Précédés d’une introduction pas Bernard Grassem. Paris 1931.

Jeszcze jedna kochanka wielkiego człowieka Rec. Odette Keun, „La Capitulation” Paris 1929.

Znów para sławnych kochanków Rec. Comtesse Marie d’Agoult [Daniel Stern], „Mémoires 1833–1854” Avec une introduction de M. Daniel Olivier. Paris 1927.

Smutna hrabina. Z powodu wydanych pamiętników Zofii Tołstojowej Rec. „Journal de la Comtesse Léon Tolstoi” Traoluit du russe avec une introduction et des notes par H. Pernot. Paris 1930.

LITERATURA KOBIECA

Dawid Golder Rec. Irène Némirovsky, „Dawid Golder” Paris 1930.

Romans Żydówki Rec. Sara Lévy, „O mój goju” Przeł. Jerzy Stefanowski. Warszawa1931.

Samotna kobieta Rec. Agnes Smedley, „Kobieta sama” Przeł. Hilda Latoszyńska. Warszawa 1932.

Źródło samotności Rec. Radcliffe Hall, „Źródło samotności” Przeł. J.P. Zajączkowski. Warszawa 1933.

Ojciec wampir Rec. Marta Ostendo, „Wody pod ziemią. Powieść” Przeł. Karolina Beylin. Warszawa 1933.

Epopea kobieca Rec. Jo van Ammers-Küller, „Kobiety z rodu Cornveltów. Powieść” I. Zbuntowane. Przeł. Róża Centnerszwerowa. Warszawa 1933. Rec. Jo van Ammers-Küller, „Pochód krzyżowy kobiet. Powieść” Przeł. Róża Centnerszwerowa. Warszawa 1933. Rec. Jo van Ammers-Küller, „Jabłko i Ewa” Przeł. Róża Centnerszwerowa. Warszawa 1933.

O powieści Rosamond Lehmann Rec. Rosamon Lehmann, „Jak liść na wietrze” Przeł. Halina Gądek. Warszawa 1938.

SIDONIE GABRIELLE COLETTE

Nowa powieść Colette. „La fin de Cheri”. Werter XX wieku Rec. Sidonie Gabrielle Colette, „La Fin de Chéri” Paris 1926.

Powieść Colette o starości Rec. Sidonie Gabrielle Colette, „La Naissance du jour. Roman” Paris 1928.

Szukam Jane Rec. Sidonie Gabrielle Colette, „La Seconde” Paris 1929.

„Kotka” Colette Rec. Sidonie Gabrielle Colette, „La Chatte” Paris 1933.

Zwierzenia Colette Rec. Sidonie Gabrielle Colette, „Mes apprentissages” Ce que Claudie n’a pas dit. Paris 1936.

SIGRID UNDSET

Literatura kobieca Rec. Sigrid Undset, „Wiosna” Przeł. Wanda Kragen. Warszawa 1931.

Pani Hjelde Rec. Sigrid Undset, „Pani Hjelde” Przeł. Maria Kuncewiczowa. Warszawa 1931.

Nowe książki Rec. Sigrid Undset, „Pani Hjelde” Przeł. Maria Kuncewiczowa. Warszawa 1931.

Wśród książek Rec. Sigrid Undset, „Harriet Waage” Przeł. Stefan Granowski. Warszawa 1932.

MARCEL PROUST

Epos czasu Rec. Marcel Proust, „A la recherche du temps perdu” Paris 1913–1927.

Proust po polsku Rec. Marcel Proust, „W poszukiwaniu straconego czasu. W stronę Swanna” T. 1–3. Przeł. i wstępem opatrzył Tadeusz Żeleński-Boy. Warszawa 1937.

Zakwitające dziewczęta Rec. Marcel Proust, „W poszukiwaniu straconego czasu. W cieniu zakwitających dziewcząt” T. 1–3. Przeł. Tadeusz Żeleński-Boy. Warszawa 1937.

BERTRAND RUSSELL

Szkoła moralności rozumowej Rec. Bertrand Russell, „Małżeństwo i moralność” Przeł. Helena Bołoz-Antoniewiczowa. Warszawa 1931.

Bertrand Russell o wychowaniu Rec. Bertrand Russell, „O wychowaniu. Ze specjalnym uwzględnieniem wczesnego dzieciństwa” Przeł. Janina Hosiasówna. Warszawa 1932.

Idee Rec. Bertrand Russell, Pochwała próżniactwa. Przeł. Antoni Pański. Warszawa 1937; Rec. Bertrand Russell, „Szkice sceptyczne” Przeł. Amelia Kurlandzka. Warszawa 1937.

VI. RECENZJE SZTUK POLSKICH

Ruch teatralny Rec. Teatr Polski: Ferdynand Goetel, „Samuel Zborowski” Reż. Leon Schiller.

Przegląd teatralny Rec. Teatr Comoedia: Leon Kruczkowski, „Kordian i cham” Reż. Eugeniusz Poreda.

Przegląd teatralny Rec. Teatr Mały: Bruno Winawer, „Obrona Keysowej” Reż. Zbigniew Ziembiński. Rec. Teatr Polski: Stanisław Wyspiański, „Wyzwolenie” Reż. Leon Schiller.

Przegląd teatralny Rec. Teatr Nowy: Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, „Powrót mamy” Reż. Zbigniew Ziembiński.

Przegląd teatralny Rec. Teatr Polski: Juliusz Słowacki, „Kordian” Reż. Leon Schiller.

Przegląd teatralny Rec. Instytut Reduty: Cyprian Norwid, „Pierścień wielkiej damy” Reż. Juliusz Osterwa i Bolesław Limanowski.

Przegląd teatralny Rec. Teatr Mały: Jerzy Szaniawski, „Adwokat i róże” Aleksander Zelwerowicz.

Przegląd teatralny Rec. Teatr Nowy: Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, „Dowód osobisty” Reż. Karol Borowski.

W teatrze Rec. Teatr Mały: Jarosław Iwaszkiewicz, „Lato w Nohant” Reż. Edmund Wierciński.

Przegląd teatralny Rec. Teatr Polski: Jarosław Iwaszkiewicz, „Lato w Nohant” Reż. Edmund Wierciński.

Przegląd teatralny Rec. Teatr Mały: Antoni Cwojdziński, „Freuda teoria snów” Edmund Wierciński.

Trzy premiery Rec. Teatr Narodowy: Tadeusz Rittner, „Wilki w nocy” Reż. Stanisława Wysocka.

Przegląd teatralny Rec. Teatr Nowy: Gabriela Zapolska, „Skiz” Reż. Aleksander Zelwerowicz. Rec. Teatr Ateneum: Gabriela Zapolska, „Panna Maliczewska” Reż. Stanisława Perzanowska.

Przegląd teatralny Rec. Teatr Narodowy: Juliusz Słowacki, „Balladyna” Reż. Juliusz Osterwa.

Przegląd teatralny Rec. Teatr Polski: Stanisław Wyspiański, „Noc listopadowa” Reż. Aleksander Węgierko.

Z teatrów warszawskich Rec. Teatr Narodowy: Maria Kossak-Pawlikowska, „Popielaty welon” Reż. Aleksander Zelwerowicz.

Z teatrów warszawskich Rec. Teatr Narodowy: Ferdynand Goetel, „Samuel Zborowski” Reż. Leon Schiller.

VII. RECENZJE SZTUK ZAGRANICZNYCH

Ruch teatralny Rec. Teatr Polski: Edouard Bourdet, „Słaba płeć” Przeł. Włodzimierz Perzyński. Reż. Karol Borowski.

Ruch teatralny Rec. Teatr Mały: Gaston Armand de Caillavet i Robert de Flers, „Papa” Reż. Jerzy Leszczyński.

„Ojciec” i „Roxy” Rec. Teatr Karola Adwentowicza: August Strindberg, „Ojciec” Przeł. Ignacy Suesser. Reż. Karol Adwentowicz.

Dwie premiery Rec. Teatr Ateneum: Gaston Armand de Caillavet i Robert de Flers, „Papa” Reż. Stanisław Śliwiński.

Trzy premiery Rec. Teatr Mały: George Bernard Shaw, „Szczygli zaułek” Przeł. Florian Sobieniowski. Reż. Edmund Wierciński.

W teatrze Rec. Teatr Polski: George Bernard Shaw, „Milionerka” Przeł. Florian Sobieniowski. Reż. Zbigniew Ziembiński. Rec. Teatr Malickiej: George Bernard Shaw, „Profesja pani Warren” Przeł. Florian Sobieniowski. Reż. Zbigniew Sawan.

W teatrze Rec. Teatr Polski: Pierre Augustine Caron de Beaumarchais, „Wesele Figara” Przeł. Tadeusz Żeleński-Boy. Reż. Aleksander Węgierko. Rec. Teatr Narodowy: Denis Johnson, „Księżyc w żółtej rzece” Przeł. Florian Sobieniowski. Reż. Karol Borowski.

Ideologie a prawo do chleba Rec. Teatr Ateneum: Vilem Werner, „Ludzie na krze” Przeł. Marian Szyjkowski. Reż. Stanisława Perzanowska.

W teatrze Rec. Teatr Narodowy: Édmond Rostand, „Cyrano de Bergerac” Przeł. Maria Konopnicka, Włodzimierz Zagórski, Witold Łaszczyński. Reż. Jerzy Leszczyński.

W teatrze Rec. Teatr Letni: Władimir Kirszon, „Przedziwny stop” Przeł. Halina Pilichowska. Reż. Emil Chaberski. Rec. Małe Colosseum (Rosyjskie Studium Dramatyczne): Aleksandr Korniejczuk, „Chirurg” Przeł. Jan Nepomucen Miller.

W teatrze Rec. Teatr Kameralny: László Fodor, „Matura” Przeł. i reż. Irena Grywińska.

Przegląd teatralny Rec. Teatr Kameralny: Henrik Ibsen, „Nora” Przeł. Jacek Frühling. Reż. Karol Adwentowicz.

Przegląd teatralny Rec. Teatr Narodowy: William Shakespeare, „Poskromienie złośnicy” Przeł. Józef Paszkowski. Reż. Karol Borowski.

Przegląd teatralny Rec. Teatr Narodowy: Oskar Wilde, „Wachlarz Lady Windermere” Przeł. Aniela Zagórska. Reż. Aleksander Węgierko.

Przegląd teatralny Rec. Teatr Polski: William Shakespeare, „Król Lir” Przeł. Józef Paszkowski. Reż. Leon Schiller.

Przegląd teatralny Rec. Teatr Mały: George Bernard Shaw, „Szczygli zaułek” Przeł. Florian Sobieniowski. Reż. Edmund Wierciński.

Przegląd teatralny Rec. Teatr Malickiej: George Bernard Shaw, „Kandida” Przeł. Florian Sobieniowski. Reż. Zbigniew Sawan.

Przegląd teatralny Rec. Teatr Narodowy: Édmond Rostand, „Cyrano de Bergerac” Przeł. Maria Konopnicka, Włodzimierz Zagórski i Witold Łaszczyński. Reż. Jerzy Leszczyński.

Przegląd teatralny Rec. Teatr Ateneum: Molière, „Świętoszek” Przeł. Tadeusz Żeleński-Boy. Reż. Stanisława Perzanowska. Rec. Teatr Narodowy: Charles Peyret-Chappuis, „Szaleństwo” Przeł. Leon Pomirowski. Reż. Antoni Cwojdziński. Rec. Teatr Kameralny: Roger Martin du Gard, „Rodzeństwo Thierry” Przeł. Józef Brodzki. Reż. Karol Adwentowicz.

Z teatrów warszawskich Rec. Teatr Narodowy: Thornton Wilder, „Nasze miasto” Przeł. Julia Rylska. Reż. Leon Schiller.

Teatry warszawskie Rec. Teatr Nowy: Noel Coward, „Week End” Przeł. Jan Lorentowicz. Reż. Karol Borowski.

Z teatrów warszawskich Rec. Teatr Mały: Oscar Wilde, „Brat marnotrawny” Przeł. Bolesław Gorczyński. Reż. Zbigniew Ziembiński.

Z teatrów warszawskich Rec. Teatr Malickiej: Georges Porto Riche, „Zakochana” Przeł. Zofia Jachimecka.

Z teatrów warszawskich Rec. Teatr Ateneum: Pierre Augustin Caron de Beaumarchais, „Cyrulik Sewilski” Przeł. Tadeusz Żeleński-Boy. Reż. Stanisława Perzanowska.

Z teatrów warszawskich Rec. Teatr Polski: William Shakespeare, „Hamlet” Przeł. Jarosław Iwaszkiewicz. Reż. Aleksander Węgierko.

Z teatrów warszawskich Rec. Teatr Polski: George Bernard Shaw, „Genewa” Przeł. Florian Sobieniowski. Reż. Zbigniew Ziembiński.

<a class="nolink_black" href="footnotes_21.xml#id21">Przypisy</a>

feminizm, Fundacja Feminoteka, Feminoteka, Agata Zawiszewska, gender, kobieta, przemoc wobec kobiet, Kongres Kobiet, prawa kobiet, aborcja, Irena Krzywicka, Wyznania gorszycielki, dziewczyny,