Pamięć i ład / Paweł Hertz

Wszystko, co było kiedyś radością lub smutkiem moich myśli i uczuć, zawsze trwa na podorędziu, wystarczy tylko wyciągnąć rękę i odnaleźć oznaczoną stronicę. Ale kiedy chciałbym raz jeszcze wrócić do tego, co było kiedyś smutkiem lub radością moich oczu, do krajobrazu, do zarysu postaci, do twarzy zasnutych mgłą czasu lub śmierci, nie wiem, gdzie sięgać, skąd brać budulec dla coraz to zawodniejszej pamięci. Radość i smutek oczu trudniej zaspokoić niż radość i smutek umysłu. - Paweł Hertz

Paweł Hertz żył w okresie trudnym dla polskiego słowa, dla polskiej pamięci. A zrobił dla polskiego słowa, dla naszej pamięci niewypowiedzianie wiele. Zadziwia ogrom jego dokonania: jako poety, prozaika, tłumacza, edytora. Był człowiekiem głębokiej wiedzy i licznych talentów. A jednak to nie jedynie wiedza i talent powodują, że wielu ludzi czuje się dziś jego dłużnikami. - Wojciech Karpiński

Dwa rysy uderzają u Hertza już na pierwszy rzut oka: ogromny zasięg i różnorodność jego lektur poza utartymi drogami. Zwłaszcza ten drugi rys zdradza coś, co można nazwać geniuszem czytelniczym [...]. Książka Hertza zawiera fragmenty, za którymi ukrywa się ogromny świat jego lektur, obiecujący nie-skończone możliwości odkryć, rozrywek i przyjemności. - Jerzy Stempowski

Źródło Vaucluse’y

Góry i morze

Jesień poezji

W teatrze

Na przykładzie „Nocy listopadowej”

Pod koniec listopada

Malarstwo

Gra tego świata

Radość i smutek oczu

Z notatek londyńskich

Ja i o mnie

Rozmyślania laika o muzyce

Pisarz słuchający muzyki

Z powodu wznowienia Bibliografii Estreicherów

O poezji

Jasna pochodnia życia

O powieści (II)

Podszewka pozytywizmu polskiego

Wspomnienia nowoczesnego sprzed lat

Przygody duszy i umysłu

„Das ewig Polnische”

O wartości klęsk elementarnych

O Mickiewiczu, czyli o istocie poezji narodowej

Szuflada Słowackiego

Kilka myśli o Krasińskim

Lenartowicz

Bronowice

Wyspiański

O poezji Słonimskiego

Lechoń w czarnym palcie

Czytanie Dostojewskiego

Tołstoj w Wenecji

Smutny Gogol

Literatura i obyczaje

Proust Kilka myśli na marginesie „Mojego nawrócenia” Claudela

Anna i Jarosław

W stronę Hani

Tomasz Mann

Powieść, czyli historia świata

Hemingway, Céline

Barbarzyńca w ogrodzie, czyli żywe kamienie

Miłosz. Nobel

Żal po Tuwimie

Żal po Balińskim

Mnemosyne, matka Muz

Książki dla dzieci moich przyjaciół

Żal po Auberonie Herbercie

Żal po Henryku Krzeczkowskim

Żal po Januszu Minkiewiczu

Żal po Jadwidze Dmochowskiej

Żal po Izabeli Radziwiłłowej

Marek Zagańczyk „Glosy do szkiców Pawła Hertza”

Nota wydawcy