Kanony śmierci. Słowo o chrystologii „Wariacji goldbergowskich” Jana Sebastiana Bacha / Józef Majewski

Wariacje goldbergowskie są jednym z najdoskonalszych wcieleń dojrzałego myślenia muzycznego Jana Sebastiana Bacha. Chodzi tu o myślenie muzyczne charakterystyczne szczególnie dla ostatniego okresu jego twórczości, kiedy związał się z Societät der musicalischen Wissenschaften, ekskluzywną grupą teoretyków i praktyków muzyki, którzy wcielali w życie pitagorejską i teologiczno-metafizyczną koncepcję muzyki. To właśnie komponowanie Wariacji goldbergowskich zaczęło ten niezwykły czas w życiu kantora z Lipska, gdy tworzył on – trudno nie zgodzić się z Malcolmem Boydem – „najbardziej wizjonerską i głęboką muzykę, jaka kiedykolwiek została skomponowana”.

(ze Wstępu)

Próba teologicznej interpretacji twórczości Bacha, wychodząca z założenia, że muzyka, łącząc w sobie doświadczenie, emocje, kontemplację i refleksję, może wyrażać treści pozamuzyczne, w tym duchowe, filozoficzne czy religijne.

Wyróżnienie w konkursie „Najpiękniejsze Książki Roku 2019”

Preludium

Rozdział I. Teologia muzyczna

1.1. Bach teolog?

1.2. Muzyka metafizyczna

1.3. Towarzyszka teologii

1.4. Rekreacja teologiczna

1.5. Figury i afekty

1.6. Tajemnica liczb

1.7. Imaginatio crucis

1.8. Canon aenigmaticus

1.9. Przyjdź, o, śmierci

Rozdział II. Tajemnice nieskończoności

2.1. Aria i nieskończoność

2.2. Wariacje dla Goldberga?

2.3. Drezdeńskie inspiracje

2.4. Zraniona miłość

2.5. Fundament wariacji

Rozdział III. Eros manikos

3.1. Pascha Narodzenia

3.2. Et incarnatus est

3.3. Taniec miłosny

3.4. Duet miłosny

3.5. Miłość szaleńcza

Rozdział IV. Sancta trinitas

4.1. Trias harmonica

4.2. W trybach czasu

4.3. Signum perfectionis

4.4. Trójca zstępująca

4.5. Muzyczna perychoreza

Rozdział V. Spirala czasu

5.1. Śmierć oswojona?

5.2. Koło i strzała

5.3. Czas w wieczności

5.4. Fugit tempus

5.5. Wirtuozeria czasu

5.6. Czas kosmosu

5.7. Nowy początek

Rozdział VI. Misteria taneczne

6.1. Taniec w niebie

6.2. Taniec na ziemi

6.3. Taneczna teologia

6.4. Grom z nieba

6.5. Droga krzyżowa

Rozdział VII. Muzyka chiastyczna

7.1. Todes-Gedanken

7.2. Teologia BAxCH

7.3. Sola Crux

7.4. Krzyżowanie rąk

7.5. Kreuzfigur

7.6. Teologia X

7.7. Todes-Stunde

ROZDZIAŁ VIII. Inna rzeczywistość

8.1. Królewski kanon

8.2. Lex crucis

8.3. Konieczność krzyża

8.4. Deus absconditus

8.5. Cantus firmus

8.6. Triumf życia

Koda

Bibliografia

Przypisy