Kronos 1/2022 Płatonow / Opracowanie zbiorowe

Kolejny numer kwartalnika „Kronos”, poświęcony doświadczeniu stalinizmu w pisarstwie Andrieja Płatonowa i rosyjskiemu ludobójstwu na Ukrainie w latach 30. XX wieku:

Andriej Płatonow, listy do syna

Fredric Jameson o powieści Czewengur Andrieja Płatonowa

Iosif Brodski o powieści Dół Andrieja Płatonowa

Dmitrij Bykow o Andrieju Płatonowie

Lew Anninski o Maksimie Gorkim i Andrieju Płatonowie

Igor Jewłampijew o filozoficznym światopoglądzie Andrieja Płatonowa na tle współczesności

Piotr Nowak o Płatonowie, Szałamowie i Sołżenicynie

Ponadto:

Marina Cwietajewa, Ulewa światła. Poezja wiecznego męstwa

Olga Siedakowa, Beatrycze, Laura, Lara: pożegnanie przewodniczki

Olga Siedakowa, Czterostopowy amfibrach albo Cud Pasternaka w tradycji poetyckiej

Olga Siedakowa, „I życia nowość”. O chrześcijaństwie Borisa Pasternaka

Olga Siedakowa, Wieczna pamięć. Liturgiczna teologia śmierci

Degradacja moralna i umysłowa Rosjan, która dokonała się w XX stuleciu, była tak wielka, że zaczęto mówić – sami Rosjanie zaczęli tak mówić – o narodzinach „nowych ludzi”, homines sovietici, tworzących do wyboru kolektyw, koszary lub kołchoz zamiast wspólnoty obywatelskiej. Istotę tej przemiany starali się następnie uchwycić psychologowie, socjologowie, politolodzy. Bez skutku. Bezmiar zniszczenia ludzkiego świata odsłania dopiero język Płatonowa. Jednak ani jego świadectwo, ani świadectwo innych pisarzy radzieckich – Szałamowa, Grossmana, Babla, Mandelsztamów – nigdy nie zostało przyjęte przez zwykłych Rosjan. O skutkach ich niemoty moralnej, niezdolności do przyznania się do popełnionych zbrodni świadczy rosyjska wojna w Ukrainie i eksterminacja ludności cywilnej, która ma miejsce współcześnie. Okazało się, że podjęto dzieło mordowania w tym samym miejscu, w którym je przerwano. I to jest jego najbardziej przerażający, bo ahistoryczny wymiar. Nie znam bardziej przejmującego opisu rosyjskiego bestialstwa od obrazów zawartych w Czewengórze Płatonowa. Czy Rosjanie odzyskają kiedykolwiek język, w którym będą mogli opowiedzieć w kategoriach moralnych, ludzkich o tym, co zrobili sobie i innym?

PREZENTACJE

Andriej Płatonow, Listy (wybór)

Leonid Karasiow, W górę i w dół (Dostojewski i Płatonow)

Lew Anninski, Ujawnienie i utajnienie. Maksim Gorki i Andriej Płatonow

Igor Jewłampijew, Spadkobierca wielkich tradycji

Iosif Brodski, Przedmowa do pierwszego rosyjskiego wydania Dołu Andrieja Płatonowa

Fredric Jameson, Utopia, modernizm i śmierć

ESEJE

Marina Cwietajewa, Ulewa światła. Poezja wiecznego męstwa

Olga Siedakowa, Beatrycze, Laura, Lara: pożegnanie przewodniczki

Olga Siedakowa, „I życia nowość”. O chrześcijaństwie Borisa Pasternaka

Olga Siedakowa, Wieczna pamięć. Liturgiczna teologia śmierci (fragment)

LITERATURA

Arsienij Tarkowski, Polowanie

ANDRZEJ WALICKI (1930–2020)

Piotr Nowak, Andrzej Walicki w trzech słowach

ARCHIWUM FILOZOFII POLSKIEJ

Włodzimierz Bączkowski, Uwagi o istocie siły rosyjskiej

ANTYKWARIAT

Piotr Nowak, Gogol u Nabokova

RECENZJE I POLEMIKI

Tomasz Herbich, Droga do granicy zapomnienia