Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz / Krzysztof Andrzej Wąsowski, Maksymilian Cherka, Patrycja Antoniak, Filip Elżanowski

Publikacja ta jest pierwszym komentarzem do ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami uwzgledniajacym zmiany wprowadzone nowelizacja z dnia 18 marca 2010 r. Szczegółowej analizie poddano w tej publikacji równiez regulacje okresu przejsciowego (tj. m.in. unormowania stosowane do czasu sporzadzenia nowych gminnych ewidencji zabytków). . Niniejszy komentarz stanowi takze swoiste podsumowanie doswiadczen jego autorów, zdobytych w toku długoletniej praktyki akademickiej i zawodowej (przede wszystkim podczas obsługi prawnej duzych projektów deweloperskich, realizowanych na obszarach zainteresowania konserwatorskiego). Podjeto w nim próbe stworzenia ram realizacji efektywnej polityki konserwatorskiej, zapewniajacej optymalna ochrone narodowego dziedzictwa kulturowego z jednoczesnym poszanowaniem słusznych interesów indywidualnych. Stad komentowane przepisy osadzono w szerszym kontekscie badan z zakresu nauki administracji, doktryny prawa i postepowania administracyjnego, zasad konstytucyjnych, polityki reglamentacyjnej panstwa czy wreszcie historii, archeologii i historii sztuki (podejscie interdyscyplinarne). W publikacji ukazano propozycje rozwiazan szeregu problemów pojawiajacych sie w zwiazku ze stosowaniem przepisów ustawowych, z którymi to problemami borykaja sie obecnie zarówno dysponenci obiektów zabytkowych, jak i słuzby konserwatorskie, organy planistyczne czy organy administracji architektoniczno-budowlanej.


Wykaz skrótów 11
Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 15
Rozdział 1. Przepisy ogólne 15
Art. 1. [Przedmiot regulacji] 15
Art. 2. [Zakres regulacji] 19
Art. 3. [Defi nicje legalne] 21
Art. 4. [Ochrona zabytków] 28
Art. 5. [Opieka nad zabytkami] 32
Art. 6. [Katalog zabytków] 34
Rozdział 2. Formy i sposób ochrony zabytków 40
Art. 7. [Prawne formy ochrony zabytków] 40
Art. 8. [Rejestr zabytków] 44
Art. 9. [Wpis do rejestru zabytku nieruchomego] 47
Art. 10. [Wpis do rejestru zabytku ruchomego] 73
Art. 11. [Wyłączenie] 79
Art. 12. [Znak informujący] 81
Art. 13. [Skreślenie z rejestru] 83
Art. 14. [Skutki skreślenia z rejestru] 87
Art. 15. [Pomnik historii] 88
Art. 16. [Park kulturowy] 96
Art. 17. [Park kulturowy - zakres ochrony] 102
Art. 18. [Ochrona zabytków w planowaniu przestrzennym] 105
Art. 19. [Ochrona zabytków w planowaniu przestrzennym - zakres] 111
Art. 20. [Ochrona zabytków w planowaniu przestrzennym - uzgodnienia] 116
Art. 21. [Ewidencja zabytków] 119
Art. 22. [Rodzaje ewidencji zabytków] 120
Art. 23. [Krajowy wykaz zabytków skradzionych] 130
Art. 24. [Delegacja ustawowa] 131
Rozdział 3. Zagospodarowanie zabytków, prowadzenie badań, prac i robót oraz podejmowanie innych działań przy zabytkach 133
Art. 25. [Zagospodarowanie zabytku na cele użytkowe] 133
Art. 26. [Zakres zobowiązań umownych] 135
Art. 27. [Zalecenia konserwatorskie] 138
Art. 28. [Obowiązki informacyjne] 141
Art. 29. [Udostępnienie zabytku ruchomego] 144
Art. 30. [Udostępnienie zabytku nieruchomego] 147
Art. 31. [Niezbędne badania archeologiczne] 149
Art. 32. [Odkrycie w trakcie robót] 153
Art. 33. [Przypadkowe znalezienie] 162
Art. 34. [Nagroda dla znalazcy] 166
Art. 35. [Własność zabytków archeologicznych] 168
Art. 36. [Pozwolenia konserwatorskie] 170
Art. 37. [Delegacja ustawowa] 187
Rozdział 4. Nadzór konserwatorski 190
Art. 38. [Kontrola] 190
Art. 39. [Protokół kontroli] 196
Art. 40. [Zalecenia pokontrolne] 200
Art. 41. [Zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa] 204
Art. 42. [Kompetencje kontrolne Generalnego Konserwatora Zabytków] 206
Art. 43. [Wstrzymanie prac] 208
Art. 44. [Konsekwencje wstrzymania prac. Usunięcie naruszeń] 209
Art. 45. [Przywrócenie stanu zgodnego z prawem] 212
Art. 46. [Wstrzymanie prac przy zabytku niewpisanym do rejestru] 216
Art. 47. [Wznowienie postępowania] 220
Art. 48. [Kompetencje nadzorcze dyrektora urzędu morskiego] 222
Art. 49. [Nakaz przeprowadzenia prac lub robót] 224
Art. 50. [Czasowe zajęcie zabytku ruchomego] 228
Rozdział 5. Wywóz zabytków za granicę 233
Art. 51. [Pozwolenia na wywóz] 233
Art. 52. [Jednorazowe pozwolenie na wywóz stały] 236
Art. 53. [Jednorazowe pozwolenie na wywóz czasowy] 238
Art. 54. [Wielokrotne pozwolenie indywidualne na wywóz czasowy] 239
Art. 55. [Wielokrotne pozwolenie ogólne na wywóz czasowy] 240
Art. 56. [Cofnięcie pozwolenia] 240
Art. 57. [Skutki wykorzystania pozwolenia] 241
Art. 58. [Wywóz materiałów bibliotecznych] 242
Art. 59. [Wyłączenia] 243
Art. 60. [Opinie instytucji kultury] 246
Art. 61. [Delegacja ustawowa] 246
Rozdział 6. Restytucja zabytków wywiezionych niezgodnie z prawem z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej 248
Art. 62. [Restytucja zabytków - definicja legalna] 248
Art. 63. [Niezgodny z prawem wywóz - definicja legalna] 250
Art. 64. [Zabytki podlegające restytucji] 251
Art. 65. [Organ uprawniony do prowadzenia postępowania] 255
Art. 66. [Przesłanki wszczęcia postępowania] 257
Art. 67. [Powództwo o zwrot zabytku] 259
Art. 68. [Odszkodowanie dla nabywcy w dobrej wierze] 260
Art. 69. [Odesłanie] 262
Art. 70. [Koszty postępowania. Własność zabytku zwróconego] 263
Rozdział 7. Zasady finansowania opieki nad zabytkami 265
Art. 71. [Podmiot zobowiązany] 265
Art. 72. [Odesłanie] 267
Art. 73. [Dotacja celowa - podmioty uprawnione] 269
Art. 74. [Podmioty udzielające dotacji] 271
Art. 75. [Forma udzielenia dotacji] 273
Art. 76. [Przesłanki udzielenia dotacji] 275
Art. 77. [Nakłady konieczne podlegające dofinansowaniu] 278
Art. 78. [Wysokość i zbieg dotacji] 279
Art. 79. [Odesłanie] 281
Art. 80. [Delegacja ustawowa] 283
Art. 81. [Dotacja ze środków samorządowych] 283
Art. 82. [Zbieg dotacji. Obowiązki informacyjne] 286
Art. 82a. [Dotacja na przeprowadzenie badań archeologicznych] 288
Art. 82b. [Delegacja ustawowa] 293
Art. 83. [Odesłanie] 294
Rozdział 8. Krajowy program ochrony zabytków i opieki nad zabytkami oraz ochrona zabytków na wypadek konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych 297
Art. 84. [Cel regulacji ustawowej] 297
Art. 85. [Krajowy program ochrony zabytków - zawartość] 300
Art. 86. [Krajowy program ochrony zabytków - tryb uchwalania] 301
Art. 87. [Wojewódzkie, powiatowe i gminne programy opieki] 303
Art. 88. [Ochrona zabytków na wypadek konfliktu zbrojnego] 306
Rozdział 9. Organizacja organów ochrony zabytków 315
Art. 89. [Organy ochrony zabytków] 315
Art. 90. [Generalny Konserwator Zabytków] 317
Art. 91. [Wojewódzki konserwator zabytków] 319
Art. 92. [Wojewódzki urząd ochrony zabytków] 320
Art. 93. [Podział kompetencji] 322
Art. 94. [Zawiadamianie przez obwieszczenie] 325
Art. 95. [Pozostałe kompetencje w sprawach ochrony zabytków] 327
Art. 96. [Powierzenie prowadzenia spraw] 331
Art. 97. [Rada Ochrony Zabytków] 335
Art. 98. [Główna Komisja Konserwatorska] 336
Art. 99. [Wojewódzka Rada Ochrony Zabytków] 339
Art. 100. [Uprawnienia rzeczoznawcy] 340
Art. 101. [Delegacja ustawowa] 343
Rozdział 10. Społeczni opiekunowie zabytków 346
Art. 102. [Charakterystyka instytucji] 346
Art. 103. [Ustanowienie] 350
Art. 104. [Uprawnienia] 350
Art. 105. [Legitymacja] 351
Art. 106. [Odznaka "Za opiekę nad zabytkami"] 351
Art. 107. [Delegacja ustawowa] 352
Rozdział 11. Przepisy karne 354
Art. 108. [Niszczenie lub uszkadzanie zabytku] 354
Art. 109. [Wywóz zabytku bez pozwolenia] 356
Art. 109a. [Fałszerstwo zabytku] 357
Art. 109b. [Zbycie falsyfikatu] 357
Art. 110. [Niewypełnienie obowiązku nałożonego prawem] 358
Art. 111. [Poszukiwanie zabytków bez pozwolenia] 359
Art. 112. [Naruszenie integralności parku kulturowego] 360
Art. 113. [Niedopełnienie obowiązków informacyjnych] 361
Art. 113a. [Niepowiadomienie o przywiezieniu zabytku] 362
Art. 114. [Uniemożliwienie dostępu do zabytku] 362
Art. 115. [Niewypełnienie obowiązków związanych z odkryciem zabytku] 363
Art. 116. [Niewypełnienie obowiązków związanych z przypadkowym odkryciem] 364
Art. 117. [Prowadzenie prac bez pozwolenia] 365
Art. 118. [Umieszczanie urządzeń bez pozwolenia] 365
Art. 119. [Niewykonywanie zaleceń pokontrolnych] 365
Art. 120. [Odesłanie] 366
Rozdział 12. Zmiany w przepisach obowiązujących 367
Art. 121. [Zmiany w ustawie o cmentarzach] 367
Art. 122. [Zmiany w ustawie o podatku od spadków i darowizn] 367
Art. 123. [Zmiany w ustawie o fundacjach] 368
Art. 124. [Zmiany w ustawie o podatku rolnym] 368
Art. 125. [Zmiany w Prawie geodezyjnym i kartograficznym] 368
Art. 126. [Zmiany w ustawie o samorządzie gminnym] 369
Art. 127. [Zmiany w ustawie o lasach] 369
Art. 128. [Zmiany w ustawie o ochronie przyrody] 369
Art. 129. [Zmiany w ustawie o działalności kulturalnej] 370
Art. 130. [Zmiany w ustawie o autostradach płatnych] 371
Art. 131. [Zmiany w ustawie o ochronie gruntów rolnych] 372
Art. 132. [Zmiany w ustawie o muzeach] 372
Art. 133. [Zmiany w Prawie o ruchu drogowym] 374
Art. 134. [Zmiany w ustawie o gospodarce nieruchomościami] 374
Art. 135. [Zmiany w ustawie o działach administracji rządowej] 375
Art. 136. [Zmiany w ustawie o samorządzie województwa] 376
Art. 137. [Zmiany w ustawie o samorządzie powiatowym] 376
Art. 138. [Zmiany w Prawie ochrony środowiska] 376
Indeks rzeczowy 387