Umowy przenoszące autorskie prawa majątkowe / Karolina Włodarska-Dziurzyńska, Tomasz Targosz

Stan prawny na: 20.09.2010 r.

Publikacja poświęcona została wszechstronnemu omówieniu zagadnień towarzyszących umowom przenoszącym majątkowe prawa autorskie. Umowy przenoszące nie były jeszcze w polskiej literaturze przedmiotem osobnej monografii, lecz omawiane są zazwyczaj w powiązaniu z umowami licencyjnymi. Różnice konstrukcyjne między tymi typami umów uzasadniają jednak ich odrębne potraktowanie, a szczególne unormowanie poświęcone umowom prawa autorskiego i surowe konsekwencje niedochowania ustawowych wymogów (łącznie z nieważnością umowy) nadają tym zagadnieniom istotną wagę praktyczną.

W książce szczegółowej analizie poddane zostały podstawowe zasady przenoszenia praw autorskich, granice podziału autorskich praw majątkowych, przedmiot przeniesienia (pola eksploatacji), strony umowy, zakres ochrony autora jako typowo słabszej strony umowy, wykładnia umowy oraz zakończenie stosunku umownego. Duży nacisk położono na wyjaśnienie regulacji dotyczących umów przenoszących autorskie prawa majątkowe w kontekście ogólnych zasad prawa cywilnego. Opracowanie zawiera także analizę zagadnień prawa prywatnego międzynarodowego oraz prawa konkurencji.

Wykaz skrótów 11
Od Autorów 15
Rozdział I Podstawowe zasady dotyczące umów przenoszących prawa autorskie 17
1. Wprowadzenie. Istota umów przenoszących prawa autorskie 17
2. Zakres przeniesienia praw - zasada specyfikacji pól eksploatacji i jej znaczenie 26
3. Nakaz wyraźnego wymienienia pól 45
4. Zakaz przenoszenia praw na przyszłych polach eksploatacji 50
5. Przeniesienie praw do utworu przyszłego 55
6. Dalsza przenoszalność 58
7. Prawa zależne 61
8. Konfiguracje podmiotowe 69
9. Konsekwencje zasady podwójnego skutku 71
10. Forma i jej zakres 73
11. Szczególne przypadki nabycia w prawie autorskim - umowa o pracę, organizacje zbiorowego zarządzania, programy komputerowe i utwory audiowizualne 75
12. Inne umowy mogące przenosić prawa autorskie 80
Rozdział II Umowa przenosząca a licencja 82
Rozdział III Umowa przenosząca w systemie prawa zobowiązań 94
1. Wprowadzenie 94
2. Umowy przenoszące w typologii umów 98
3. Umowa w części ogólnej prawa zobowiązań 99
4. Wykonanie zobowiązań 104
5. Dodatkowe zastrzeżenia umowne 108
6. Umowy odnoszące się do osób trzecich 112
7. Nienależyte wykonanie lub niewykonanie zobowiązania 115
8. Sprzedaż 118
9. Umowa o dzieło 119
10. Przyrzeczenie publiczne 122
11. Sposób zawarcia umowy 125
12. Obowiązki przedkontraktowe 125
13. Procedura zawarcia umowy 131
14. Wady oświadczenia woli 132
Rozdział IV Strony umowy przenoszącej majątkowe prawa autorskie do utworu 138
1. Wprowadzenie 138
2. Podmiot przenoszący majątkowe prawa autorskie 138
2.1. Wprowadzenie 138
2.2. Pojęcie "twórca" 139
2.3. Wielość podmiotów uprawnionych z tytułu autorskich praw majątkowych do utworu 142
2.4. Problem ustalenia podmiotu uprawnionego z tytułu autorskich praw majątkowych; zasady reprezentacji 145
3. Twórca jako konsument 150
4. Status prawny nabywcy autorskich praw majątkowych 163
Rozdział V Przedmiot umowy przenoszącej. Pola eksploatacji 165
1. Wprowadzenie 165
2. Definicje pojęcia pola eksploatacji w dotychczasowych
wypowiedziach doktryny 167
3. Sposoby korzystania w zagranicznych porządkach prawnych 172
4. Propozycja rozumienia pojęcia pola eksploatacji w prawie polskim 181
5. Przykłady pól eksploatacji 195
6. Ograniczenia czasowe i terytorialne 201
Rozdział VI Wykładnia oświadczeń woli stron umowy przenoszącej prawa autorskie do utworu 205
1. Wprowadzenie 205
2. Szczególne reguły wykładni wynikające z przepisów prawnoautorskich 206
2.1. Wprowadzenie do problematyki 206
2.2. Artykuł 49 ust. 1 pr. aut. - zakres unormowania i stosowanie 207
2.3. Domniemanie udzielenia licencji (art. 65 pr. aut.) 212
2.4. Rola art. 41 ust. 2 pr. aut. w procesie interpretacji klauzul umownych 214
3. Zastosowanie ogólnych reguł wykładni do umów przenoszących majątkowe prawa autorskie do utworu 217
4. Dyrektywy wykładni z art. 49 ust. 1 pr. aut. oraz art. 65 k.c. - porównanie rezultatów ich zastosowania 221
5. Wnioski końcowe 223
Rozdział VII Wynagrodzenie z tytułu przeniesienia autorskich praw majątkowych do utworu 225
1. Uwagi wstępne 225
2. Sposoby ustalania wynagrodzenia należnego twórcy - uwagi ogólne 226
2.1. Systemy ustalania wynagrodzenia twórcy 226
2.2. Zasada walutowości oraz zastosowanie klauzul waloryzacyjnych przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia 230
3. Zastosowanie reguł ustawowych w celu określenia wysokości wynagrodzenia twórcy w braku umownych ustaleń stron 231
4. Terminy i sposób dokonania zapłaty wynagrodzenia 234
5. Ochrona wynagrodzenia należnego twórcy w świetle przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz kodeksu cywilnego 239
5.1. Wprowadzenie 239
5.2. Podwyższenie wynagrodzenia twórcy na podstawie art. 44 pr. aut. oraz przepisów kodeksowych 240
5.3. Prawo do odrębnego wynagrodzenia na każdym polu eksploatacji 246
5.4. Uprawnienia informacyjne twórcy oraz prawo wglądu do dokumentacji 248
5.5. Ochrona wynagrodzenia procentowego twórcy w przypadku zmiany ceny egzemplarzy utworu 254
6. Wnioski końcowe 257
Rozdział VIII Odpowiedzialność za niewykonanie i nienależyte wykonanie zobowiązań wynikających z umowy przenoszącej majątkowe prawa autorskie do utworu 259
1. Wprowadzenie do problematyki 259
2. Instrumenty prawne mające doprowadzić do realnego wykonania zobowiązania 260
3. Instrumenty prawne pozwalające na zakończenie stosunku zobowiązaniowego 267
3.1. Wprowadzenie do problematyki 267
3.2. Odstąpienie od umowy na podstawie przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych 268
3.2.1. Odstąpienie od umowy przez twórcę 268
3.2.1.1. Wprowadzenie 268
3.2.1.2. Odstąpienie od umowy ze względu na nieprzystąpienie do rozpowszechniania utworu 268
3.2.1.3. Odstąpienie od umowy na podstawie art. 58 pr. aut. 276
3.2.2. Odstąpienie od umowy przez nabywcę autorskich praw majątkowych do utworu 281
3.3. Odstąpienie od umowy na podstawie przepisów kodeksowych 287
3.3.1. Przepisy części ogólnej prawa zobowiązań dotyczące umów wzajemnych 287
3.3.2. Przepisy dotyczące umowy o dzieło 290
4. Sankcje o charakterze rekompensacyjnym 295
4.1. Wprowadzenie 295
4.2. Zadośćuczynienie za krzywdę, wyrządzoną niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania przez jedną ze stron umowy 295
4.3. Odpowiedzialność odszkodowawcza strony dopuszczającej się naruszenia zobowiązań umownych w świetle przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych 300
4.4. Rekompensata uszczerbku majątkowego na podstawie art. 471 k.c. - sygnalizacja zagadnienia 306
4.5. Odsetki ustawowe oraz odsetki umowne na wypadek opóźnienia ze spełnieniem świadczenia pieniężnego 307
4.6. Kara umowna 310
5. Odpowiedzialność za usterki i wady prawne utworu 312
5.1. Wprowadzenie 312
5.2. Zakres zastosowania art. 55 pr. aut. 313
5.3. Przesłanki zastosowania sankcji z art. 55 ust. 1 pr. aut. 319
5.3.1. Zasady kwalifikacji cechy utworu jako usterki 319
5.3.2. Wina twórcy jako przesłanka odpowiedzialności za usterki utworu 327
5.4. Treść uprawnień przysługujących nabywcy autorskich praw majątkowych w przypadku usterek utworu 329
5.4.1. Wprowadzenie 329
5.4.2. Usunięcie usterek 330
5.4.3. Obniżenie wynagrodzenia 336
5.4.4. Odstąpienie od umowy 341
5.5. Sytuacja prawna stron na wypadek wad prawnych utworu 343
5.6. Artykuł 55 ust. 1 i 2 pr. aut. a unormowania regulujące zasady odpowiedzialności kontaktowej 349
5.7. Przyjęcie utworu 352
5.8. Normy wynikające z art. 55 pr. aut. - ius dispositivum czy ius cogens? 355
5.9. Odpowiedzialność za usterki utworu zbywcy, niebędącego twórcą 359
5.10. Odpowiedzialność za wady utworu wobec nabywcy końcowego - jej wpływ na rozliczenia stron umowy przenoszącej majątkowe prawa autorskie do utworu 362
5.10.1. Wprowadzenie 362
5.10.2. Odpowiedzialność z tytułu rękojmi 363
5.10.3. Utwór jako "produkt niebezpieczny" 363
5.11. Problem kwalifikacji aliud pro alio w świetle ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych 368
5.12. Podsumowanie 374
Rozdział IX Zakończenie stosunku umownego 375
1. Uwagi ogólne 375
2. Odstąpienie od umowy 376
3. Szczególne przyczyny odstąpienia od umowy przenoszącej prawa autorskie z ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych 379
3.1. Wprowadzenie 379
3.2. Odstąpienie od umowy przez twórcę ze względu na naruszenie zobowiązań umownych przez nabywcę autorskich praw majątkowych - sygnalizacja zagadnienia 379
3.3. Odstąpienie od umowy przez twórcę ze względu na istotne interesy twórcze 380
3.4. Odstąpienie od umowy przez nabywcę autorskich praw majątkowych ze względu na niedochowanie przez twórcę umówionego terminu dostarczenia utworu - sygnalizacja zagadnienia 389
3.5. Odstąpienie od umowy przez nabywcę autorskich praw majątkowych ze względu na usterki utworu lub jego wady prawne - sygnalizacja zagadnienia 390
4. Kodeksowe przyczyny odstąpienia od umowy przenoszącej autorskie prawa majątkowe do utworu 390
5. Pozostałe przyczyny odstąpienia od umowy - sygnalizacja zagadnienia 391
6. Skutki odstąpienia od umowy przenoszącej autorskie prawa majątkowe do utworu 392
6.1. Wzajemne rozliczenia stron oparte na zasadach ogólnych 392
6.2. Szczególne uprawnienia strony odstępującej od umowy lub jej kontrahenta 401
6.3. Umowna regulacja skutków odstąpienia od umowy 408
7. Rozwiązanie umowy przenoszącej autorskie prawa majątkowe do utworu w drodze zgodnych oświadczeń woli stron umowy 409
8. Rozwiązanie umowy na przez sąd - sygnalizacja zagadnienia 412
9. Wygaśnięcie umowy na skutek uchylenia się od skutków złożonego oświadczenia woli z powodu jego wadliwości 413
Rozdział X Jurysdykcja i prawo właściwe 416
1. Wprowadzenie 416
2. Jurysdykcja 420
3. Prawo właściwe dla umów i statut prawa autorskiego 428
4. Prawo właściwe dla prawa autorskiego 439
5. Prawo właściwe dla umów - wybór prawa 447
6. Prawo właściwe w braku wyboru prawa 449
7. Prawo właściwe dla formy 458
8. Przepisy wymuszające swoje zastosowanie 458
9. Porządek publiczny 464
10. Projekt ustawy - Prawo prywatne międzynarodowe 464
Rozdział XI Umowy przenoszące prawo autorskie w prawie konkurencji 466
1. Wprowadzenie 466
2. Zakres zastosowania prawa antymonopolowego 469
3. Zakres przedmiotowy prawa antymonopolowego 474
4. Prawo autorskie a prawo konkurencji 475
5. Szczególny status praw własności intelektualnej na gruncie polskiej ustawy? 484
6. Autor jako przedsiębiorca 489
7. Wyznaczenie rynku właściwego 494
8. Umowy przenoszące a koncentracja 501
9. Porozumienia ograniczające konkurencję - porozumienia horyzontalne 502
10. Ogólne uwagi o zwolnieniach grupowych 504
11. Porozumienia wertykalne - ograniczenia zbywcy 509
12. Porozumienia wertykalne - ograniczenia nabywcy 512
13. Nadużycie pozycji dominującej 522
Bibliografia 529