Ponadnarodowość w systemie politycznym Unii Europejskiej / Janusz Ruszkowski

"(...) Autor w oparciu o imponującą ilościowo literaturę analizuje tzw. wieloszczeblowe zarządzanie (multi-level-governance) Unii Europejskiej ze szczególnym uwzględnieniem poziomu ponadnarodowego i trafnie dowodzi wzrostu roli oraz znaczenia tego szczebla w odniesieniu do poziomu narodowego, czyli państw członkowskich. Praca imponuje doskonałą analizą i wyczerpującym wykładem." z recenzji prof. dr. hab. Andrzeja Głowackiego "Monografia charakteryzuje się bezspornymi walorami merytorycznymi i formalnymi (...). Autor z powodzeniem rozwiązał podjęty problem badawczy. Czytelnik zapoznaje się z nieznanymi lub mało znanymi aspektami funkcjonowania systemu politycznego Unii Europejskiej, jakimi są: poziom ponadnarodowy, ponadnarodowe zarządzanie oraz ponadnarodowy wpływ na państwa członkowskie Unii. Najbardziej frapujące, a zarazem najmniej zbadane w polskiej literaturze, są cztery procesy analizowane z dużą wprawą i kompetencją przez Autora. Są to: pierwotne delegowanie kompetencji przez państwa członkowskie Unii Europejskiej na rzecz instytucji ponadnarodowych, stanowiące "motor napędowy" wielopoziomowego zarządzania, w tym zarządzania ponadnarodowego w Unii; wtórne delegowanie kompetencji przez instytucje ponadnarodowe na rzecz agencji wspólnotowych i pozawspólnotowych, odbywające się bardzo często poza kontrolą państw; wymykanie się instytucji ponadnarodowych spod kontroli państw, które jest odwrotnie proporcjonalne do poziomu kontroli państw nad tymi instytucjami; a także długofalowe skutki ponadnarodowego wpływu integracji europejskiej na państwa członkowskie Unii." z recenzji prof. dr. hab. Janusza Węca

Wykaz skrótów 9
Wstęp 17
Rozdział I Termin i koncepcje "ponadnarodowości" w studiach europejskich 27
1. Przyjęta perspektywa badawcza 27
2. Termin "ponadnarodowość" 43
3. Koncepcje "ponadnarodowości" w studiach europejskich 51 3.1. Koncepcje "ponadnarodowości" w teoriach studiów europejskich 52 3.2. Instrumentalne koncepcje "ponadnarodowości" 62 3.3. Przedmiotowe koncepcje "ponadnarodowości" 76 3.4. Autorskie koncepcje "ponadnarodowości" 86
4. Atrybuty wczesnego zastosowania "ponadnarodowości" w praktyce europejskiej 89
Rozdział II Teoretyczne etapy budowy poziomu ponadnarodowego 96
1. Utworzenie instytucji międzynarodowych o charakterze ponadnarodowym 97 1.1. Motywy utworzenia instytucji ponadnarodowej 97 1.2. Cechy instytucji ponadnarodowej 108
2. Delegowanie uprawnień 112 2.1. Teoria delegowania 112 2.2. Proces delegowania 139
3. Kontrola zarządzania kompetencjami wydelegowanymi 151 3.1. Kontrola mocodawcy nad agentem 151 3.2. Wymykanie się agenta spod kontroli mocodawcy 158
Rozdział III Poziom ponadnarodowy w systemie politycznym UE Ukształtowanie i atrybuty 165
1. Ustanowienie instytucji ponadnarodowych we Wspólnotach Europejskich 166
2. Pierwotne delegowanie kompetencji w systemie politycznym UE 170 2.1. Państwa członkowskie jako mocodawca w delegowaniu pierwotnym 171 2.2. Ponadnarodowi agenci w UE 185
3. Kontrola państw nad instytucjami ponadnarodowymi w systemie politycznym UE 202 3.1. Kontrola mocodawców nad agentami w systemie politycznym UE 202 3.2. Kontrola państw nad Komisją Europejską 204 3.3. Kontrola państw nad Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości 208 3.4. Kontrola państw nad Europejskim Bankiem Centralnym 210
4. Wymykanie się instytucji ponadnarodowych spod kontroli państw 210 4.1. Wymykanie się Komisji Europejskiej spod kontroli państw 211 4.2. Wymykanie się ETS spod kontroli państw 213 4.3. Wymykanie się EBC spod kontroli państw 215 4.4. Wymykanie się instytucji spod kontroli jako cecha ponadnarodowości 215
5. Atrybuty poziomu ponadnarodowego w systemie politycznym UE 216 5.1. Prawo wspólnotowe 217 5.2. Ponadnarodowe polityki 230 5.3. Ponadnarodowe ugrupowania polityczne 234 5.4. Elity europejskie 241 5.5. Europejskie mass media 249
Rozdział IV Ponadnarodowe zarządzanie w systemie politycznym UE 255
1. Pojęcie i typologia ponadnarodowego zarządzania 256 1.1. Governance i jego odmiany 256 1.2. Wielopoziomowe zarządzanie (multi-level governance) 262 1.3. Poziomy rozmyte 268 1.4. Zarządzanie ponadnarodowe jako kategoria w studiach europejskich 277
2. Instrumenty zarządzania ponadnarodowego w systemie politycznym UE 282 2.1. Metoda wspólnotowa jako źródło zarządzania ponadnarodowego 282 2.2. Regulacja w zarządzaniu ponadnarodowym 285 2.3. Ponadnarodowe podejmowanie decyzji 289 2.4. Maksymalizacja kompetencji instytucji ponadnarodowych (spill-over) 296 2.5. Delegowanie wtórne w zarządzaniu ponadnarodowym 318
Rozdział V Ponadnarodowy wpływ 355
1. Europeizacja 357 1.1. Europeizacja bottom-up 367 1.2. Europeizacja top-down 372 1.3. Europeizacja ad extra 382
2. Harmonizacja versus koordynacja 385
3. Ponadnarodowy nadzór 392
4. Pomijanie państw 398
Zakończenie 409
Bibliografia 413