Nabycie własności rzeczy ruchomej w dobrej wierze / Kacper Górniak

W publikacji przedstawiono jedną z instytucji prawa rzeczowego, uregulowaną w art. 169–170 ustawy z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.) – nabycie w dobrej wierze. Rezygnując z rozpowszechnionych koncepcji polegających na prawno-manifestującej funkcji posiadania, Autor ukazuje nabycie w dobrej wierze jako instytucję, która wspiera wymianę gospodarczą, co wpływa na rozumienie wszystkich jej przesłanek, które zostaną omówione w książce.

Kompleksowo omówiono następujące zagadnienia:

• uzasadnienie możliwości nabycia rzeczy ruchomej w dobrej wierze – w tym: odrzucenie koncepcji legitymacji i pozoru prawnego na rzecz uzasadnienia polegającego na ekonomicznej analizie prawa;
• nabycie rzeczy ruchomej w dobrej wierze w europejskiej tradycji prawnej – przedstawiono źródła, rozwój i jego aktualny kształt na podstawie m.in. prawa angielskiego, austriackiego, niemieckiego, francuskiego czy hiszpańskiego;
• kwalifikacja i skutki prawne nabycia własności z mocy art. 169 KC, które powoduje uzyskanie przez nabywcę własności z mocy samej ustawy, a nie rozporządzenia zbywcy;
• przedmiot nabycia w dobrej wierze, którym w zasadzie jest rzecz ruchoma znajdująca się w obrocie, ale — przez analogię — mogą być nim także udziały we współwłasności takich rzeczy oraz niektóre przedmioty cyfrowe;
• brak uprawnienia zbywcy do rozporządzenia rzeczą, wynikającego z przysługującej zbywcy własności, upoważnienia udzielonego przez właściciela lub przepisu ustawy;
• wymóg zbycia rzeczy – rozumianej jako brak nieważności i innych sankcji wyłączających skutki umowy, a ponadto zaproponowano istotną redukcję celowościową wymogu zbycia rzeczy;
• wydanie rzeczy – w tym funkcje, przedmiot oraz wymóg objęcia rzeczy w posiadanie przez nabywcę, ukazano również wydanie rzeczy na tle innych sposobów przeniesienia posiadania;
• brak złej wiary jako jedna z przesłanek koniecznych do nabycia rzeczy;
• przesłanki szczególne dla nabycia w dobrej wierze rzeczy nieutraconej przez właściciela wynikające z art. 169 § 1 KC oraz z art. 169 § 2 zd. 1 KC;
• przesłanki szczególne dla nabycia pieniędzy, dokumentów na okaziciela, rzeczy zbywanych na licytacji publicznej wywodzone z art. 169 § 2 zd. 2 KC;
• wyłączenie możliwości nabycia rzeczy ruchomej w dobrej wierze, co dotyczy rzeczy wpisanych do krajowego rejestru utraconych dóbr kultury oraz statków wpisanych do rejestru okrętowego albo rejestru statków powietrznych;
• zbycie rzeczy ruchomej przez nieuprawnionego w prawie zobowiązań – opisano skutki takiego zbycia w reżimie odpowiedzialności kontraktowej (a w szczególności rękojmi za wady rzeczy sprzedanej), deliktowej oraz bezpodstawnego wzbogacenia;
• wygaśnięcie obciążeń rzeczy ruchomej – omówiono art. 170 KC, jego funkcje i uzasadnienie, przesłanki wygaśnięcia obciążenia, obciążenie rzeczy ruchomej prawem osoby trzeciej.

Książka adresowana jest przede wszystkim do praktyków, w szczególności sędziów, radców prawnych i adwokatów, aplikantów oraz osób zainteresowanych prawem cywilnym, w tym tematyką związaną nabyciem w dobrej wierze, która przysparza wiele problemów teoretycznych.