Renta geograficzna a rozwój społeczno-gospodarczy / Katarzyna Kopczewska

W skomplikowanej „układance" badań regionalnych coraz częściej elementem porządkującym mnogość czynników rozwoju jest struktura powiązań prze­strzennych. Interakcje sąsiedzkie oraz ograniczające je bariery fizyczne, administracyjne, kulturowe, historyczne, językowe stanowią o rozprzestrzenia­niu się procesów w sferze ekonomicznej i społecznej. Stad rozwój ekonomiczno-społeczny może być obserwowany z perspektywy renty geograficz­nej, która jest premią za położenie geograficzne w układzie geopolitycznym, uwzględniającą interakcje sąsiedzkie, odległość od granicy, sąsiedztwo z re­gionami bogatszymi/biedniejszymi, bliskość szlaków komunikacyjnych etc. Książka jest próbą teoretycznego i empirycznego interdyscyplinarnego bada­nia powiązań pomiędzy rozwojem sfery społeczno-kulturowej a gospodarczej. Spoiwem obu sfer jest tu aspekt przestrzenny, gdyż oba procesy nie dzieją się w oderwaniu od lokalizacji. Rozwój regionalny jest tu rozumiany jako wypadkowa przemian w ekonomicznej świadomości społecznej, ekono­micznego procesu konwergencji oraz renty geograficznej. Książka poszukuje odpowiedzi na ważne pytania rozwojowe:
- Czy w krajach Europy Środkowo-Wschodniej następuje konwergencja ekonomiczna i społeczna?
- Czy szybsze zmiany w sferze społecznej przekładają się na szybsze zmiany w sferze ekonomicznej?
- Czy w okresie transformacji proces imitacji w obszarach granicznych przekładał się na szybszą konwergencję, wynikającą z renty geograficznej?
- Regionalizacja czy globalizacja: czy przewaga sił wynika z istnienia czynników ogólnonarodowych instytucjonalnych oraz regionalnych społeczno-kul­turowych?
- Problem ciągłości i czasu w rozwoju - czy zmiany są path-dependent? W pracy zaakcentowany został powrót do ekonomii jako nauki społecznej i trak­towanie czynników społeczno-kulturowych jako ważnych determinant rozwoju gospodarczego. Z drugiej strony, wykorzystane zostały nowoczesne metody statystyki i ekonometrii przestrzennej z wykorzystaniem map GIS.

Wprowadzenie

Rozdział 1. Teoretyczne problemy rozwoju
1.1. Proces imitacji
1.1.1. Modele imitacji globalnej i lokalnej
1.1.2. Natura imitacji w różnych sektorach
1.1.3. Bilans korzyści i strat procesu imitacji
1.2. Teoria rozwoju regionalnego
1.3. Bodźce rozwoju gospodarczego
1.3.1. Bodźce wewnętrzne
1.3.2. Bodźce zewnętrzne
1.4. Teoria integracji
1.5. Globalizacja i regionalizacja
1.6. Budowanie kapitalizmu - ale jakiego?
1.7. Problem czasu i ciągłości
1.8. Podsumowanie

Rozdział 2. Powstawanie renty geograficznej - ujecie teoretyczne
2.1. Definicja renty geograficznej
2.2. Bliskość przestrzenna i jakość sąsiedztwa
2.3. Rola granic i lokalizacji w tworzeniu renty geograficznej
2.4. Czynniki społeczno-kulturowe a renta geograficzna
2.5. Podsumowanie

Rozdział 3. Społeczeństwo, kultura i gospodarka - przegląd literatury
3. l. Pojęcie rozwoju społecznego, świadomości społecznej, kultury
3.2. Teoria kapitału społecznego
3.3. Model Hofstede
3.4. Teza Ingleharta
3.5. Model Kochanowicza i Marody
3.6. Model Portera
3.7. Teoria modernizacji
3.8. Podsumowanie

Rozdział 4. Dane i metodologia badań przestrzennych
4.1. Obszar badawczy
4.2. Wybrane wskaźniki strukturalne
4.3. Kwestie podziału regionalnego
4.4. Dane wykorzystane w badaniu
4.5. Modelowanie konwergencji
4.6. Modelowanie renty geograficznej
4.7. Ilościowe metody przestrzenne
4.7.1. Macierz wag przestrzennych i struktura sąsiedztwa
4.7.2. Autokorelacja przestrzenna
4.7.3. Ekonometryczne modele przestrzenne

Rozdział 5. Renta geograficzna w regionalnym rozwoju społecznym
5.1. Różnice kulturowe i świadomość społeczna w Europie Środkowo-Wschodniej
5.2. Regionalna ekonomiczna świadomość społeczna - ujęcie empiryczne
5.3. Podsumowanie

Rozdział 6. Renta geograficzna w regionalnym rozwoju gospodarczym
6. l. Rozwój gospodarczy w latach 1995-2002 - ujęcie statystyczne
6.2. Zmiany w strukturze zatrudnienia w latach 1995-2002 - ujęcie statystyczne
6.3. Uwarunkowania historyczno-instytucjonalne tworzenia się renty geograficznej
6.4. Podsumowanie

Rozdział 7. Wzajemne oddziaływanie czynników społecznych i ekonomicznych
7.1. Wzrost gospodarczy a rozwój społeczny
7.2. Struktura zatrudnienia a rozwój społeczny
7.3. Modelowanie konwergencji dochodu
7.4. Próba prognozy zmian w świadomości społecznej
7.5. Próba prognozy rozwoju gospodarczego
7.6. Podsumowanie

Zakończenie
Indeks komend i pojęć
Bibliografia