Ewolucyjna filozofia prawa / Wojciech Załuski

Książka Ewolucyjna filozofia prawa wpisuje się w naturalistyczny nurt badań nad zjawiskami normatywnymi.

Jej celem jest naszkicowanie, w oparciu o osiągnięcia teorii ewolucji, odpowiedzi na klasyczne pytania filozofii prawa: pytanie ontologiczne - o naturę prawa, pytanie teleologiczno-aksjologiczne - o pożądane cele prawa, pytanie normatywne - o źródła normatywności norm prawnych i o ich siłę motywującą.
Punktem wyjścia prowadzonych w książce analiz jest rekonstrukcja ewolucyjnej wizji natury ludzkiej; wizja ta stanowi podstawę odpowiedzi na wspomniane pytania. Oto niektóre wnioski tych analiz: prawo jest bytem emergentnym "osadzonym" w naszych kooperatywnych dyspozycjach wykształconych przez dobór naturalny, wartościami szczególnie dobrze harmonizującymi z ewolucyjną wizją natury ludzkiej są wartości charakterystyczne dla liberalizmu społecznego, rudymentarna postać naszego poczucia sprawiedliwości - jednej z predyspozycji skłaniających nas do działań zgodnymi z normami prawnymi - jest adaptacją biologiczną.

Podziękowania 9
Wprowadzenie 11
Rozdział 1 Ewolucyjna wizja natury ludzkiej 19
1. Problemy z rekonstrukcją ewolucyjnej wizji natury ludzkiej 19 2. Klasyfikacja wizji natury ludzkiej 20 2.1. Dominujący motyw moralny 21 2.2. Dominujący sposób działania 26 2.3. Klasyfikacja 35 3. Teoria ewolucji 38 3.1. Ogólna teoria ewolucji 39 3.2. Teorie środkowego poziomu 43 3.3. Psychologia ewolucyjna 50 3.4. Ewolucyjna teoria gier 60 4. Ewolucyjna wizja natury ludzkiej 61 4.1. Dominujący motyw moralny w świetle teorii ewolucji 61 4.2. Dominujący sposób działania w świetle teorii ewolucji 73 4.3. Ewolucyjna wizja natury ludzkiej: naturalistyczna czy nienaturalistyczna? 83 5. Wnioski 86
Rozdział 2 Pytanie ontologiczne 87
1. Pytanie ontologiczne a problem genezy prawa 87 2. Trzy modele genezy prawa 89 2.1. Model Hobbesowski 89 2.2. Model Hayekowski 90 2.3. Model Darwinowski 94 3. Ontologie prawa implikowane przez modele genezy prawa 95 4. Ocena modeli genezy prawa z perspektywy teorii ewolucji 99 5. Od prawa prymitywnego do nieprymitywnego 103 5.1. Ujęcie funkcjonalne 103 5.2. Ujęcie kauzalne 106 6. Wnioski 107
Rozdział 3 Pytanie teleologiczno-aksjologiczne 109 1. Teoria ewolucji a cele prawa 109 2. Charakterystyka koncepcji filozoficzno-politycznych 112 3. Relacje między koncepcjami filozoficzno-politycznymi a wizjami natury ludzkiej na gruncie metateorii aksjologiczno-antropologicznej 115 4. Ewolucyjna wizja natury ludzkiej a konkretne problemy społeczne 127 5. Wnioski 133
Rozdział 4 Pytanie o normatywność 134
1. Trzy wglądy teorii ewolucji w kontekście pytania o normatywność 134 2. Skłonność do posłuszeństwa wobec władzy 137 3. Poczucie sprawiedliwości 138 3.1. Pojęcie sprawiedliwości 138 3.2. Dwie postacie poczucia sprawiedliwości: rudymentarna i autentyczna 141 3.3. Rudymentarne poczucie sprawiedliwości jako adaptacja biologiczna 142 3.4. Od rudymentarnego do autentycznego poczucia sprawiedliwości 157 4. Zdolności poznawcze 159 4.1. Teoria umysłu 159 4.2. Zdolność do wydawania sądów normatywnych 160 4.3. Moduł normatywny 161 5. Wnioski 164
Epilog Ewolucyjna filozofia prawa na tle tradycyjnych nurtów filozofii prawa 165
1. Tradycyjne nurty filozofii prawa a nurt ewolucyjny 165 2. Obszary dalszych badań w ramach ewolucyjnej filozofii prawa 174
Literatura 177
Indeks osób 197
Indeks rzeczowy 207